Uitbreidend beleid
Wat is een uitbreidingsbeleid?
Expansief of ruim beleid is een vorm van macro-economisch beleid dat beoogt economische groei te stimuleren. Expansief beleid kan bestaan uit monetair beleid of fiscaal beleid (of een combinatie van beide). Het maakt deel uit van het algemene beleidsvoorschrift van de keynesiaanse economie, dat moet worden gebruikt tijdens economische groeivertragingen en recessies om de keerzijde van economische cycli te matigen.
Belangrijkste leerpunten
- Expansief beleid tracht een economie te stimuleren door de vraag te stimuleren door middel van monetaire en fiscale stimuleringsmaatregelen.
- Expansief beleid is bedoeld om economische neergangen en recessies te voorkomen of te matigen.
- Hoewel populair, expansief beleid aanzienlijke kosten en risico’s met zich meebrengt, waaronder macro-economische, micro-economische en politieke economische kwesties.
Inzicht in uitbreidingsbeleid
Het basisdoel van expansief beleid is het stimuleren van de totale vraag om de tekorten in de particuliere vraag op te vangen. Het is gebaseerd op de ideeën van de keynesiaanse economie, in het bijzonder het idee dat de belangrijkste oorzaak van recessies een tekort aan de totale vraag is. Expansief beleid is bedoeld om bedrijfsinvesteringen en consumentenuitgaven te stimuleren door geld in de economie te injecteren, hetzij via directe overheidstekortuitgaven, hetzij via meer kredietverlening aan bedrijven en consumenten.
Vanuit het oogpunt van fiscaal beleid voert de regering expansief beleid door middel van budgetteringsinstrumenten die mensen meer geld opleveren. Door de uitgaven te verhogen en belastingen te verlagen om begrotingstekorten te produceren , stopt de overheid meer geld in de economie dan dat ze eruit haalt. Expansief fiscaal beleid omvat belastingverlagingen, overboekingen, kortingen en hogere overheidsuitgaven voor projecten zoals infrastructuurverbeteringen.
Het kan bijvoorbeeld de discretionaire overheidsuitgaven verhogen, waardoor de economie meer geld krijgt via overheidscontracten. Bovendien kan het de belastingen verlagen en een grotere hoeveelheid geld overlaten aan de mensen die vervolgens uitgeven en investeren.
Expansief monetair beleid werkt door de geldhoeveelheid sneller dan normaal uit te breiden of door de korte rente te verlagen. Het wordt uitgevaardigd door centrale banken en komt tot stand door open-markttransacties, reserveverplichtingen en het vaststellen van rentetarieven. De Amerikaanse Federal Reserve past een expansief beleid toe wanneer zij de referentierente of disconteringsvoet van de Federal Funds verlaagt, de vereiste reserves voor banken verlaagt of schatkistobligaties koopt op de open markt. Kwantitatieve versoepeling, of QE, is een andere vorm van expansief monetair beleid.
Op 27 augustus 2020 kondigde de Federal Reserve aan dat het de rente niet langer zal verhogen omdat de werkloosheid onder een bepaald niveau komt als de inflatie laag blijft. Het veranderde ook zijn inflatiedoelstelling naar een gemiddelde, wat betekent dat het de inflatie iets boven het streefcijfer van 2% zal laten stijgen om perioden waarin ze onder de 2% lag, goed te maken.
Wanneer bijvoorbeeld de referentierente van de federale fondsen wordt verlaagd, nemen de kosten van het lenen van de centrale bank af, waardoor banken meer toegang krijgen tot contanten die op de markt kunnen worden uitgeleend. Wanneer de reserveverplichtingen afnemen, kunnen banken een groter deel van hun kapitaal aan consumenten en bedrijven lenen. Wanneer de centrale bank schuldinstrumenten koopt, injecteert ze kapitaal rechtstreeks in de economie.
De risico’s van expansief monetair beleid
Expansief beleid is een populair instrument om perioden van lage groei in de conjunctuurcyclus te beheersen, maar brengt ook risico’s met zich mee. Deze risico’s omvatten macro-economische, micro-economische en politieke economische kwesties.
Om te bepalen wanneer expansief beleid moet worden gevoerd, hoeveel er moet worden gedaan en wanneer moet worden gestopt, is een verfijnde analyse vereist en zijn er aanzienlijke onzekerheden. Te veel uitbreiden kan bijwerkingen veroorzaken, zoals hoge inflatie of een oververhitte economie. Er is ook een tijdsverloop tussen het moment waarop een beleidswijziging wordt gemaakt en wanneer deze zich een weg baant door de economie.
Dit maakt een actuele analyse bijna onmogelijk, zelfs voor de meest ervaren economen. Voorzichtige centrale bankiers en wetgevers moeten weten wanneer ze de groei van de geldhoeveelheid moeten stoppen of zelfs de koers moeten omkeren en moeten overschakelen naar een krimpbeleid, waarbij de tegenovergestelde stappen van expansief beleid moeten worden genomen, zoals het verhogen van de rentetarieven.
Zelfs onder ideale omstandigheden bestaat het risico dat een expansief fiscaal en monetair beleid micro-economische verstoringen veroorzaakt door de economie. Eenvoudige economische modellen stellen de effecten van expansief beleid vaak voor als neutraal voor de structuur van de economie, alsof het geld dat in de economie wordt geïnjecteerd gelijkmatig en ogenblikkelijk over de economie wordt verdeeld.
In de praktijk werken monetair en fiscaal beleid beide door nieuw geld te verdelen onder specifieke individuen, bedrijven en industrieën, die het nieuwe geld vervolgens uitgeven en circuleren naar de rest van de economie. In plaats van het uniform stimuleren van de totale vraag, betekent dit dat expansief beleid altijd een effectieve overdracht van koopkracht en rijkdom van de eerdere ontvangers naar de latere ontvangers van het nieuwe geld inhoudt.
Bovendien is expansief beleid, zoals elk overheidsbeleid, potentieel kwetsbaar voor informatie- en stimuleringsproblemen. De verdeling van het geld dat door expansief beleid in de economie wordt geïnjecteerd, kan uiteraard gepaard gaan met politieke overwegingen. Problemen zoals huuropzoeking en principaalmakelaarsproblemen duiken gemakkelijk op als er grote sommen overheidsgeld te plukken zijn. En per definitie houdt expansief beleid, of het nu fiscaal of monetair is, de verdeling van grote sommen publiek geld in.
Voorbeelden van uitbreidingsbeleid
Een belangrijk voorbeeld van expansief beleid is de reactie na de American Recovery and Reinvestment Act en meerdere rondes van kwantitatieve versoepeling door de Amerikaanse Federal Reserve. Amerikaanse beleidsmakers hebben biljoenen dollars uitgegeven en uitgeleend aan de Amerikaanse economie om de binnenlandse totale vraag te ondersteunen en het financiële systeem te ondersteunen.
In een recenter voorbeeld zorgden de dalende olieprijzen van 2014 tot en met het tweede kwartaal van 2016 ervoor dat veel economieën vertraagden. Canada werd vooral hard getroffen in de eerste helft van 2016, met bijna een derde van zijn hele economie in de energiesector. Hierdoor daalden de bankwinsten, waardoor Canadese banken kwetsbaar werden voor faillissementen.
Om deze lage olieprijzen te bestrijden, voerde Canada een expansief monetair beleid door de rentetarieven in het land te verlagen. Het expansieve beleid was gericht op het stimuleren van de economische groei in eigen land. Het beleid betekende echter ook een verlaging van de netto rentemarges voor Canadese banken, waardoor de winsten van banken onder druk kwamen te staan.