Soevereine wanbetaling
Wat is soevereine wanbetaling?
Het in gebreke blijven van een staat is het falen van een regering bij het terugbetalen van de schulden van haar land. Landen aarzelen doorgaans om hun nationale schulden in gebreke te blijven, aangezien het lenen van geld in de toekomst moeilijker en duurder wordt. Soevereine landen zijn echter niet onderworpen aan de normale faillissementswetgeving en hebben het potentieel om aan de verantwoordelijkheid voor schulden te ontsnappen, vaak zonder juridische gevolgen.
Landen die hun eigen valuta aanhouden en waarvan de schuld in die valuta luidt, zullen de optie hebben om impliciet in gebreke te blijven door hun valuta op te blazen door meer geld te drukken om het uitstaande deel te dekken.
Belangrijkste leerpunten
- Het in gebreke blijven van een staat is net als het in gebreke blijven van een schuld door een particulier of bedrijf, maar door een nationale overheid die de verschuldigde rente of hoofdsom niet terugbetaalt.
- Het in gebreke blijven van een staat kan ertoe leiden dat een overheid te maken krijgt met hogere rentetarieven en een lagere kredietwaardigheid bij kredietverstrekkers, waardoor het moeilijker wordt om te lenen.
- Soevereinen die lenen in termen van hun eigen valuta, kunnen de optie hebben om meer geld te drukken en zich uit de schulden te “blazen”.
Inzicht in soevereine wanbetaling
Beleggers in staatsschulden bestuderen nauwkeurig de financiële status en het politieke temperament van staatsleningen om het risico van in gebreke blijven van staatsschulden te bepalen. Staatsfaillissementen zijn relatief zeldzaam en worden vaak versneld door een economische crisis die de in gebreke blijvende natie treft. Economische neergang, politieke onrust en buitensporige overheidsuitgaven en schulden kunnen allemaal waarschuwingssignalen zijn die leiden tot het in gebreke blijven van de staat.
Als potentiële kredietverstrekkers of kopers van obligaties beginnen te vermoeden dat een overheid haar schuld niet zal terugbetalen, zullen ze soms een hogere rente eisen als compensatie voor het risico van wanbetaling. Dit wordt soms een staatsschuldencrisis genoemd, wat een dramatische stijging is van de rente waarmee een regering wordt geconfronteerd uit angst dat ze haar schuld niet zal nakomen. Overheden die afhankelijk zijn van financiering door middel van kortlopende obligaties, kunnen bijzonder kwetsbaar zijn voor een staatsschuldencrisis, aangezien kortlopende obligaties een situatie van verschil in looptijd creëren tussen kortlopende obligatiefinanciering en de langetermijnactiva van de belastinggrondslag van een land.
In het geval dat een land in gebreke blijft, of het risico op wanbetaling toeneemt, zal de staatsschuld van een land er waarschijnlijk onder lijden. Een ratingbureau houdt rekening met de rentelasten van het land, externe en procedurele wanbetalingen en het niet naleven van de voorwaarden van obligaties of andere schuldinstrumenten.
Misschien wel de grootste zorg over het in gebreke blijven van een staatsschuld zijn de gevolgen voor de economie in het algemeen. In de Verenigde Staten zijn bijvoorbeeld veel hypotheken, autoleningen en studieleningen gekoppeld aan de rente van de Amerikaanse schatkist. Als leners dramatisch hogere betalingen zouden krijgen als gevolg van een wanbetaling, zou het resultaat aanzienlijk minder besteedbaar inkomen zijn om aan goederen en diensten te besteden, wat uiteindelijk tot een recessie zou kunnen leiden.
Een aantal landen heeft een uitstekende staat van dienst wat betreft het betalen van staatsschuldverplichtingen en is nooit formeel in gebreke gebleven. Deze landen zijn onder meer Canada, Denemarken, België, Finland, Maleisië, Mauritius, Nieuw-Zeeland, Noorwegen, Singapore, Zwitserland en Engeland.
Impliciete soevereine wanbetaling
De afgelopen decennia zijn er verschillende wanbetalingen geweest bij de overheid, met name door landen die in vreemde valuta lenen. Wanneer het faillissement optreedt, stijgt de rente op staatsobligaties plotseling, wat een rimpeleffect veroorzaakt in de binnenlandse, en vaak ook in de wereld, economie.
Inflatie heeft landen soms geholpen om aan de ware last van hun schulden te ontsnappen. Wanneer een land zijn eigen valuta uitgeeft en geld in die valuta leent, heeft het de mogelijkheid om simpelweg meer valuta te creëren om zijn schuld terug te betalen. Meestal gebeurt dit door middel van de werking van de centrale bank van een regering, die nieuw uitgegeven staatsschuld koopt en aanhoudt (of continu doorrolt) in ruil voor nieuw gecreëerd geld dat de regering vervolgens kan uitgeven. Deze praktijk staat bekend als het kwantitatieve versoepeling (QE).
Andere keren, wanneer ze met extreme schulden worden geconfronteerd, hebben sommige regeringen hun munteenheid gedevalueerd, wat ze doen door meer geld te drukken om hun eigen schulden te dekken. In het verleden werd dit ook bereikt door het beëindigen of wijzigen van de inwisselbaarheid van hun valuta’s in edele metalen of door metaal gedekte vreemde valuta tegen vaste koersen.
Deze praktijken vertegenwoordigen een impliciete wanbetaling van de staatsschuld doordat ze ertoe leiden dat de overheidsschuld nominaal wordt terugbetaald in termen van geld dat veel van haar koopkracht heeft verloren. Net als een formeel faillissement kunnen ze resulteren in stijgende rentetarieven voor de staat en een verminderde bereidheid van kredietverstrekkers om de schuld van het land te kopen of aan te houden.
Ondanks een algemeen record, zijn de Verenigde Staten in de geschiedenis een paar keer technisch in gebreke gebleven. In 1979 miste de Schatkist bijvoorbeeld tijdelijk rentebetalingen op een schuld van $ 122 miljoen vanwege een schrijffout. Zelfs als de overheid haar schulden kan betalen, zijn wetgevers misschien niet bereid om dat te doen, zoals periodieke botsingen over de schuldlimiet ons eraan herinneren.