Duitse mark (DEM)

Wat was de Duitse mark?

Het deutschemark (of “D-mark”) was de officiële munteenheid van de Bondsrepubliek Duitsland tot 2002. Het werd voor het eerst uitgegeven in 1948, was wettig betaalmiddel in West-Duitsland en later de verenigde Duitse staat tot de definitieve invoering van de  euro. (EUR) in 2002. De officiële valutacode was DEM op forexmarkten.

Inzicht in de Duitse mark

Munten en bankbiljetten van Duitse marken zijn in omloop gelaten van 1999 tot 2002, toen werden ze uit de circulatie gehaald en waren ze niet langer wettig betaalmiddel. De Duitse centrale bank, de Deutsche Bundesbank, blijft de omzetting van de Duitse mark in euro’s toestaan. De Duitse mark werd lange tijd beschouwd als een van de meest stabiele valuta’s, vooral in vergelijking met de valuta’s van andere Europese landen.

De introductie van de Duitse mark kwam aan het einde van de Tweede Wereldoorlog in 1948. De valuta was een levensvatbare alternatieve valuta voor de Metallurgische Forschungsgesellschaft (MEFO) -biljetten en de Reichsmark die in de westerse bezettingszone werd gebruikt. MEFO-rekeningen waren een  promesse die werd  uitgegeven om de Duitse herbewapening in 1934 te financieren. Om de illegale herbewapening ervan te verbergen, verkocht Duitsland de MEFO-rekeningen als financiering voor denkbeeldige bedrijven. De MEFO-rekeningen waren zelf, technisch gezien promessen van dergelijke niet-bestaande bedrijven.

Tegen het einde van de Eerste Wereldoorlog werd de Reichsmark ongedaan gemaakt toen het Groot-Duitse Rijk instortte toen de Weimar-republiek te maken kreeg met ongebreidelde hyperinflatie. Tegelijkertijd waren de Duitse economie en de industriële ruggengraat ingestort. Tijdens de onmiddellijke naoorlogse periode vonden de meeste transacties plaats via  ruilhandel.

De Bondsrepubliek Duitsland, algemeen bekend als West-Duitsland, keurde de D-Mark formeel goed in 1949. Als gevolg van deze adoptie tegen een  wisselkoers  van 1 D-Mark op 10 R-Marks, veroorzaakte de vrijspraak van bijna 90% van de zowel publieke als private schulden. Deze actie hielp de economie herstellen en vermeed de vooroorlogse hyperinflatie en de oorlogstijd en de naoorlogse zwarte markt die het land tijdens de oorlogsjaren wurgde. De Sovjet-Unie, die de controle had over het oostelijke deel van het grondgebied, zag de introductie van de D-Mark als een bedreiging. Deze dreiging veroorzaakte de sluiting van alle weg, waterweg- en spoorverbindingen tussen de geallieerde zones en leidde tot de blokkade van Berlijn.

D-Mark-stabiliteit en zijn Oost-Duitse tegenhanger

De Duitse mark verwierf in de tweede helft van de 20e eeuw een reputatie als betrouwbare, stabiele valuta. Deze stabiliteit was te danken aan verschillende factoren, waaronder de voorzichtigheid van de  Bundesbank, de nationale bank van Duitsland en de intelligente politieke inmenging in de munt. 

Vergeleken met de Franse frank (F) en de Italiaanse lire behield de Duitse munt zelfs in tijden van economische onrust zijn waarde. Het beleid dat heeft geleid tot de stabiliteit van de Duitse mark, vormt in feite de basis van het huidige beleid van de Europese Centrale Bank ten aanzien van de euro. 

Ondertussen circuleerde in de communistische Duitse Democratische Republiek, gewoonlijk Oost-Duitsland genoemd, de Ostmark. Deze munteenheid werd zorgvuldig gecontroleerd en gereguleerd door de communistische regering. Het werd nooit algemeen aanvaard en werd snel buitenspel gezet. 

Met de hereniging van de twee Duitslanden in 1990 werd de sterkere Duitse mark de gemeenschappelijke munt. Het verenigde land begon in 1999 met de omschakeling naar de euro (EUR) en werd in 2002 wettig betaalmiddel. In tegenstelling tot andere   landen van de eurozone gebruikte Duitsland de Duitse mark en de euro niet gelijktijdig.