Marxistische economie
Wat is marxistische economie?
De Marxistische economie is een school van economisch denken die is gebaseerd op het werk van de negentiende-eeuwse econoom en filosoof Karl Marx.
Marxistische economie, of marxistische economie, richt zich op de rol van arbeid in de ontwikkeling van een economie en staat kritisch tegenover de klassieke benadering van lonen en productiviteit die door Adam Smith is ontwikkeld. Marx voerde aan dat de specialisatie van de beroepsbevolking, in combinatie met een groeiende bevolking, de lonen naar beneden drukt, en voegde eraan toe dat de waarde die aan goederen en diensten wordt gehecht niet nauwkeurig de werkelijke kosten van arbeid aangeeft.
Belangrijkste leerpunten
- De Marxistische economie is een school van economisch denken die is gebaseerd op het werk van de negentiende-eeuwse econoom en filosoof Karl Marx.
- Marx beweerde dat er twee grote tekortkomingen in het kapitalisme zijn die tot uitbuiting leiden: de chaotische aard van de vrije markt en de overtollige arbeid.
- Hij voerde aan dat de specialisatie van de beroepsbevolking, in combinatie met een groeiende bevolking, de lonen naar beneden drukt, en voegde eraan toe dat de waarde die aan goederen en diensten wordt gehecht geen nauwkeurige weergave is van de werkelijke arbeidskosten.
- Uiteindelijk voorspelde hij dat het kapitalisme ertoe zal leiden dat meer mensen naar de arbeidersstatus worden gedegradeerd, wat een revolutie teweegbrengt en de productie aan de staat wordt overgedragen.
Marxistische economie begrijpen
Veel van de marxistische economie is ontleend aan Karl Marx ‘baanbrekende werk “Das Kapital”, zijn magnum opus voor het eerst gepubliceerd in 1867. In het boek beschreef Marx zijn theorie van het kapitalistische systeem, zijn dynamiek en zijn tendensen tot zelfvernietiging.
Veel van Das Kapital beschrijft Marx ‘concept van de’ meerwaarde ‘van arbeid en de gevolgen daarvan voor het kapitalisme. Volgens Marx was het niet de druk van arbeidspools die de lonen naar het bestaansminimum dreef, maar eerder het bestaan van een groot leger werklozen, dat hij de kapitalisten de schuld gaf. Hij beweerde dat arbeid binnen het kapitalistische systeem louter een handelsartikel was dat alleen voor levensonderhoud kon zorgen.
Kapitalisten konden arbeiders echter dwingen meer tijd aan het werk te besteden dan nodig was om in hun levensonderhoud te voorzien, en zich vervolgens het overtollige product of de meerwaarde die door de arbeiders was gecreëerd, toe te eigenen. Met andere woorden, Marx voerde aan dat arbeiders waarde creëren door hun arbeid, maar niet behoorlijk worden gecompenseerd. Hun harde werk, zei hij, wordt uitgebuit door de heersende klassen, die geen winst genereren door hun producten tegen een hogere prijs te verkopen, maar door het personeel minder te betalen dan de waarde van hun arbeid.
Marx beweerde dat er twee belangrijke tekortkomingen zijn die inherent zijn aan het kapitalisme en die tot uitbuiting leiden: de chaotische aard van de vrije markt en de overtollige arbeid.
Marxistische economie versus klassieke economie
Marxistische economie is een afwijzing van de klassieke visie op economie die is ontwikkeld door economen zoals Adam Smith. Smith en zijn collega’s waren van mening dat de vrije markt, een economisch systeem aangedreven door vraag en aanbod met weinig of geen overheidscontrole, en de verplichting om winst te maximaliseren, automatisch de samenleving ten goede komt.
Marx was het daar niet mee eens, met het argument dat het kapitalisme consequent slechts enkelen ten goede komt. Onder dit economische model voerde hij aan dat de heersende klasse rijker wordt door waarde te halen uit goedkope arbeid die door de arbeidersklasse wordt geleverd.
In tegenstelling tot de klassieke benaderingen van de economische theorie, gaf Marx de voorkeur aan overheidsingrijpen. Economische beslissingen, zei hij, zouden niet door producenten en consumenten moeten worden genomen, maar in plaats daarvan zorgvuldig door de staat moeten worden beheerd om ervoor te zorgen dat iedereen er baat bij heeft.
Hij voorspelde dat het kapitalisme zichzelf uiteindelijk zou vernietigen naarmate meer mensen naar de status van arbeiders degraderen, wat zou leiden tot een revolutie en de productie aan de staat zou worden overgedragen.
Speciale overwegingen
De marxistische economie wordt los gezien van het marxisme, ook al zijn de twee ideologieën nauw verwant. Het verschil is dat het zich minder richt op sociale en politieke zaken. Meer in het algemeen botsen de marxistische economische principes met de deugden van kapitalistische bezigheden.
Tijdens de eerste helft van de twintigste eeuw, met de bolsjewistische revolutie in Rusland en de verspreiding van het communisme in heel Oost-Europa, leek het alsof de marxistische droom eindelijk en stevig wortel had geschoten.
Die droom stortte echter in voordat de eeuw voorbij was. De mensen van Polen, Hongarije, Tsjecho-Slowakije, Oost-Duitsland, Roemenië, Joegoslavië, Bulgarije, Albanië en de USSR verwierpen de marxistische ideologie en maakten een opmerkelijke overgang naar privé-eigendomsrechten en een op marktuitwisseling gebaseerd systeem.