Nixon Shock
Wat is de Nixon-schok?
Nixon Shock is een uitdrukking die wordt gebruikt om de nawerking te beschrijven van een reeks economische beleidsmaatregelen die in 1971 door de voormalige president Richard Nixon werden aangeprezen. Het belangrijkste was dat het beleid uiteindelijk leidde tot de ineenstorting van het Bretton Woods systeem van vaste wisselkoersen dat in werking trad na Oorlog II.
Belangrijkste leerpunten
- De Nixon-schok was een economische beleidswijziging die door president Nixon werd ondernomen om prioriteit te geven aan de economische groei van de Verenigde Staten in termen van banen en wisselkoersstabiliteit.
- De Nixon Shock leidde in feite tot het einde van de Bretton Woods-overeenkomst en de convertibiliteit van Amerikaanse dollars in goud.
- De Nixon Shock was de katalysator voor de stagflatie van de jaren zeventig toen de Amerikaanse dollar devalueerde.
Inzicht in de Nixon Shock
De Nixon-schok volgde op de New Economic Policy-toespraak van president Nixon aan de natie. De kern van de toespraak was dat de VS hun aandacht zouden richten op binnenlandse kwesties in het tijdperk van na de Vietnamoorlog. Nixon schetste drie hoofddoelen voor het plan:
- het creëren van betere banen
- de stijging van de kosten van levensonderhoud af te remmen
- de Amerikaanse dollar beschermen tegen internationale geldspeculanten.
Nixon noemde belastingverlagingen en 90 dagen vasthouden aan prijzen en lonen de beste opties om de arbeidsmarkt te stimuleren en de kosten van levensonderhoud te drukken. Wat betreft speculatief gedrag ten opzichte van de Amerikaanse dollar (USD), steunde Nixon het opschorten van de convertibiliteit van de dollar in goud. Bovendien stelde Nixon een extra belasting van 10% voor op alle invoer die aan rechten was onderworpen. Vergelijkbaar met de strategie om de convertibiliteit van de dollar op te schorten, was de heffing bedoeld om de belangrijkste handelspartners van de Verenigde Staten aan te moedigen de waarde van hun valuta te verhogen.
De Bretton Woods-overeenkomst draaide om de externe waarden van vreemde valuta. Vastgesteld ten opzichte van de Amerikaanse dollar, werd de waarde van vreemde valuta uitgedrukt in goud tegen een prijs bepaald door het Congres. In de jaren zestig bracht een dollaroverschot het systeem echter in gevaar. Op dat moment hadden de VS niet genoeg goud om het volume van de dollars die over de hele wereld circuleerden te dekken. Dat leidde tot een overwaardering van de dollar.
De regering probeerde de dollar en Bretton Woods op peil te houden, waarbij de regeringen van Kennedy en Johnson buitenlandse investeringen probeerden af te schrikken, buitenlandse leningen te beperken en het internationale monetaire beleid te hervormen. Hun inspanningen waren echter grotendeels niet succesvol.
Nixon Shock en de Bretton Woods-overeenkomst
De angst sloop uiteindelijk de valutamarkt binnen, met handelaren in het buitenland die bang waren voor een eventuele devaluatie van de dollar . Als gevolg hiervan begonnen ze vaker en in grotere hoeveelheden USD te verkopen. Na verschillende runs op de dollar zocht Nixon een nieuwe economische koers voor het land.
De toespraak van Nixon werd internationaal niet zo goed ontvangen als in de Verenigde Staten. Velen in de internationale gemeenschap interpreteerden het plan van Nixon als een eenzijdige handeling. Als reactie hierop besloot de groep van tien (G-10) geïndustrialiseerde democratieën nieuwe wisselkoersen vast te stellen die zich concentreerden op een gedevalueerde dollar in wat bekend werd als de Smithsonian Agreement. Dat plan ging in december 1971 in werking, maar bleek geen succes.
Vanaf februari 1973 zorgde speculatieve marktdruk ervoor dat de USD devalueerde en leidde tot een reeks valutapariteiten. Ondanks de nog steeds zware druk op de dollar in maart van dat jaar, implementeerde de G-10 een strategie die zes Europese leden opriep om hun valuta samen te binden en ze gezamenlijk te laten zweven ten opzichte van de dollar. Dat besluit maakte in wezen een einde aan het door Bretton Woods opgezette systeem van vaste wisselkoersen.
Voordelen en nadelen van de Nixon Shock
Tegenwoordig leven we in een wereld van voornamelijk vrij zwevende, op de markt verhandelde valuta’s. Dit systeem heeft voordelen, vooral in termen van het mogelijk maken van radicaal monetair beleid zoals kwantitatieve versoepeling (QE). Het schept echter ook onzekerheden en heeft geleid tot een enorme markt die is gebaseerd op het afdekken van de risico’s die worden veroorzaakt door valutaonzekerheid.
Vele decennia na de Nixon-schok debatteren economen nog steeds over de verdiensten van deze enorme beleidswijziging en de uiteindelijke gevolgen ervan.