Vreemde schuld

Wat is een vreemde schuld?

Vreemde schuld, ook wel bekend als onwettige schuld, is wanneer de regering van een land verandert en de opvolger van de regering de schulden van de vorige regering niet wil betalen. Gewoonlijk beweren opvolgerregeringen dat de vorige regering het geleende geld verduisterd heeft en dat ze niet verantwoordelijk moeten worden gehouden voor de vermeende wandaden van het vorige regime. 

Inzicht in vreemde schulden

Vreemde schuld is geen concept dat officieel wordt erkend in het internationaal recht. Geen enkele nationale of internationale rechtbank of bestuursorgaan heeft ooit soevereine verplichtingen ongeldig verklaard op grond van verfoeilijke schulden. Vreemde schulden staan ​​duidelijk op gespannen voet met het gevestigde internationale recht, dat in het algemeen opvolgerregeringen aansprakelijk stelt voor de schulden van regimes die eraan voorafgingen.

Het concept van verfoeilijke schulden komt het vaakst aan de orde wanneer de regering van een land gewelddadig van eigenaar verandert, hetzij door verovering door een ander land, hetzij door interne revolutie. De nieuwe regering staat in een dergelijke situatie zelden te popelen om de schulden van de overwonnen voorganger over te nemen. 

Behalve dat ze simpelweg uit de schuld willen komen, kunnen regeringen schuld als verfoeilijk beschouwen wanneer eerdere regeringsleiders geleend geld gebruikten op een manier waar de nieuwe regering het niet mee eens is, waarbij ze soms beweren dat het geleende geld niet ten goede kwam aan haar burgers, en integendeel, kan zijn gebruikt om hen te onderdrukken. Het is inderdaad routine voor overwinnaars van een burgeroorlog of internationaal conflict om de regimes die ze hebben afgezet of veroverd te beschuldigen van corruptie, misbruik of algemeen kwaadwilligheid. Zoals het gezegde luidt: “de winnaars schrijven de geschiedenisboeken.” 

Ondanks het internationaal recht is het concept van verfoeilijke schulden met succes gebruikt als een post-hoc-grondgedachte wanneer de overwinnaars van dergelijke conflicten krachtig genoeg zijn om hun wil op de financiële wereldmarkten en internationale kredietverstrekkers af te dwingen. In werkelijkheid komt het erop neer dat de vraag of het opvolgerregime al dan niet wordt gehouden tot terugbetaling door de schuldeisers van de vorige regering, neerkomt op de vraag wie machtiger is. Nieuwe regimes die internationale erkenning krijgen of de steun van grote militaire mogendheden hebben de neiging succesvoller te zijn in het afwijzen van de oude schulden. 

Voorbeelden van vreemde schulden

Het idee achter verfoeilijke schulden kreeg voor het eerst bekendheid na de Spaans-Amerikaanse oorlog. De Amerikaanse regering voerde aan dat Cuba niet aansprakelijk mocht worden gehouden voor schulden van het Spaanse koloniale regime, de koloniale heersers van Cuba. Terwijl Spanje het daar niet mee eens was, bleef Spanje, en niet Cuba, uiteindelijk achter met de naoorlogse schuld, vanwege het machtsevenwicht tussen de zegevierende koloniale macht van de VS en het verslagen Spaanse rijk, beroofd van de laatste van zijn overzeese gebieden na de oorlog.

Vreemde schuld is als argument opgeworpen door regimes in Nicaragua, de Filippijnen, Haïti, Zuid-Afrika, Congo, Niger, Kroatië, Irak en andere landen die vorige heersers ervan beschuldigen persoonlijk nationale fondsen te plunderen voor hun eigen rekeningen of het geld te gebruiken om vrijheden in te perken en hun eigen burgers geweld aan te doen. In al deze gevallen is de daadwerkelijke afwikkeling of herstructurering van oude schulden na regimeveranderingen eerder gebaseerd op geopolitieke en strategische overwegingen dan op de voorgestelde doctrine van verfoeilijke schulden.

Zo leende de Zuid-Afrikaanse regering uit het apartheidstijdperk van internationale banken en investeerders om dammen, energiecentrales en andere infrastructuur te bouwen. Toen het Afrikaans Nationaal Congres (ANC) in 1994 de macht overnam, erfde het deze schulden. Veel leden van de opvolgerregering, onder leiding van president Nelson Mandela, voerden aan dat deze schulden verfoeilijk waren vanwege het sociale beleid van het vorige regime. 

Maar met de ineenstorting van de Sovjet-Unie in de vroege jaren negentig, die het ANC zwaar had gesteund, merkte de nieuwe Zuid-Afrikaanse regering dat het ontbrak aan machtige internationale bondgenoten die bereid waren de verwerping van de bestaande schuld te steunen. Om de toegang tot internationale kredietmarkten te behouden, betaalde de nieuwe regering die schulden uiteindelijk af, om de broodnodige buitenlandse investeringen niet af te schrikken.

Buitenlandse investeringen en vreemde schulden

Het vooruitzicht van regimewijziging en de verwerping van de contractuele verplichtingen van het vorige regime vormen een direct risico voor beleggers die in staatsschulden handelen. Beleggers die leningen of obligaties van een bestaande overheid aanhouden, lopen het risico dat de gelden niet worden terugbetaald als de lener wordt omvergeworpen of onderworpen aan een andere macht. 

In het bijzonder omdat het concept van verfoeilijke schuld over het algemeen met terugwerkende kracht wordt toegepast op schulden die destijds erkend en legaal en legitiem waren, maar ook bijna universeel wordt toegepast op de verliezers van internationale of interne conflicten, kunnen kredietverstrekkers dit alleen verantwoorden als onderdeel van het algemene risico van de politieke stabiliteit van een kredietnemer. Dit risico wordt belichaamd in een premie op het door investeerders gevraagde rendement, dat doorgaans groter zal zijn naarmate de kans groter is dat potentiële opvolgerregeringen in staat zullen zijn om beschuldigingen van verfoeilijke schulden vast te houden. 

Morele argumenten en vreemde schulden

Sommige rechtsgeleerden zijn van mening dat deze schulden om morele redenen niet hoeven te worden terugbetaald. Voorstanders van het idee van verfoeilijke schulden zijn van mening dat de landen die de leningen verstrekken, op de hoogte moeten zijn, of hadden moeten weten, van de vermeende onderdrukkende omstandigheden bij het aanbieden van het krediet. Ze hebben geoordeeld dat opvolgerregeringen niet aansprakelijk mogen zijn voor verfoeilijke schulden die eerdere regimes aan hen hebben doorgegeven. 

Een voor de hand liggend moreel gevaar bij het achteraf verafschuwen van schulden is dat opvolgerregeringen, waarvan sommige veel gemeen hebben met degenen die hen voorafgingen, verfoeilijke schulden kunnen gebruiken als excuus om zich te onttrekken aan verplichtingen die ze zouden moeten betalen. Een mogelijke oplossing om dit morele risico op te lossen, aangevoerd door economen Michael Kremer en Seema Jayachandran, is dat de internationale gemeenschap zou kunnen aankondigen dat alle toekomstige contracten met een bepaald regime verfoeilijk zijn.

Daarom zou het verstrekken van leningen aan dat regime volgens een dergelijk decreet internationaal worden erkend op eigen risico van de kredietgever, aangezien ze niet zouden worden terugbetaald als het regime later wordt omvergeworpen. Dit zou het concept van verfoeilijke schulden veranderen van een post-hocrationalisatie voor landen om hun schulden af ​​te lossen in een toekomstgericht wapen van een internationaal conflict als een alternatief of opmaat voor een openlijke oorlogvoering. Rivaliserende machten en coalities zouden dan het concept van verfoeilijke schulden kunnen gebruiken om elkaars toegang tot de kapitaalmarkten te beperken door hun tegenstanders te beschuldigen van verschillende wandaden, voordat ze een staatsgreep, invasie of opstand lanceren.