Winnaar-Takes-All Market
Wat is een markt die alles wint?
Een ‘winner-takes-all’-markt verwijst naar een economie waarin de best presterende spelers een zeer groot deel van de beschikbare beloningen kunnen binnenhalen, terwijl de overgebleven concurrenten heel weinig overhouden. De prevalentie van ‘winner-takes-all’-markten vergroot de welvaartsverschillen, omdat een select aantal in staat is om steeds meer inkomsten te genereren die anders breder over de bevolking zouden worden verdeeld.
Belangrijkste leerpunten
- Een ‘winner-takes-all’-markt verwijst naar een economisch systeem waarin concurrentie de beste presteerders in staat stelt om naar de top te stijgen ten koste van de verliezers.
- Het uiteindelijke eindresultaat van een winner-takes-all-markt is een oligopolie, waar slechts een handjevol grote, machtige bedrijven het grootste deel van het marktaandeel in handen hebben.
- Aandelenmarkten en andere potentiële zero-sum-systemen leiden ook tot een situatie waarin de winnaar alles krijgt, waarbij de rijken rijker worden en de ongelijkheid in rijkdom toeneemt.
Winner-Takes All Market Definition
Veel commentatoren zijn van mening dat de prevalentie van ‘winner-takes-all’-markten toeneemt naarmate technologie de belemmeringen voor concurrentie op veel gebieden van de handel vermindert. Een goed voorbeeld van een winner-takes-all-markt is de opkomst van grote multinationals, zoals Wal-Mart. In het verleden bestond er een grote verscheidenheid aan lokale winkels binnen verschillende geografische regio’s. Tegenwoordig hebben betere transport, telecommunicatie- en informatietechnologiesystemen de concurrentie echter opgeheven. Grote bedrijven zoals Wal-Mart zijn in staat om enorme middelen effectief te beheren om een voordeel te behalen ten opzichte van lokale concurrenten en een groot marktaandeel te veroveren in bijna elk segment dat ze betreden.
De logische uitkomst van een ‘winner-takes-all’-marktsysteem is er een van oligopolie. Oligopolie is een marktstructuur met slechts een klein aantal grote, machtige bedrijven. In het meest extreme geval is er sprake van een monopolie als er maar één bedrijf bestaat dat een hele markt controleert. Deze grote bedrijven kopen ofwel kleinere bedrijven op of zetten ze failliet door ze op de markt te overtreffen.
Winnaar-Takes-All op de aandelenmarkt
De snelle opkomst van de Amerikaanse aandelenmarkten tussen 2009 en 2019 heeft geleid tot een markt die volgens sommigen een winner-takes-all-markt is. Rijke mensen die een groot percentage van hun totale vermogen hebben geïnvesteerd in de Amerikaanse aandelenmarkten, hebben geprofiteerd van grote marktwinsten in deze periode die hebben geleid tot buitensporige stijgingen van inkomen en vermogen in vergelijking met de groei die de rest van de Amerikaanse bevolking ervaart.. De ongelijkheid in rijkdom en inkomen is in deze periode aanzienlijk toegenomen, waarbij een groot deel van de winst gaat naar degenen die al tot de top 1% van de verdieners behoren.
Dit is een voorbeeld van het “Matthew-effect”, voor het eerst beschreven door sociologen in de jaren zestig. Het effect is dat in een winnaar-neemt-alles-situatie de rijken rijker worden en de rest achter zich laten. Dat komt omdat aandelenmarkten en andere winner-takes-all-systemen voorbeelden kunnen zijn van zero-sum-spellen, waarbij winnaars vooruit moeten komen ten koste van de verliezers. Er zijn alternatieve systemen waarbij een toename van de welvaart “alle schepen doet stijgen”, waar er wederzijds voordeel aan winst is in plaats van een nulsom te zijn. Voorbeelden zijn landen met robuuste socialezekerheidsstelsels, zoals de Scandinavische landen. Het potentiële nadeel is dat die systemen minder algemeen potentieel voordeel opleveren voor winnaars, aangezien de rijkdom gelijkmatiger over iedereen wordt verdeeld.