3 economische uitdagingen waarmee Duitsland in de jaren 2020 wordt geconfronteerd
Duitsland speelt een belangrijke leidende rol in de omringendelanden van de eurozone. Het land had de grootsteeconomie van Europa en een relatief lage werkloosheid in vergelijking met andere eurolanden eind 2020.2 Christine Lagarde was in 2018 directeur van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en noemde drie punten van zorg voor Duitsland zowel wat betreft zijn eigen toekomst als andere Europese naties.
In 2020 veranderde de ECB ), waar ze ondanks bezwaren van Duitse beleidsmakers agressieve stimuleringsmaatregelen nam.
Op korte termijn domineren de noodzaak om met het virus om te gaan en de economische impact van inperkingsmaatregelen de publieke aandacht. De problemen die Lagarde in 2018 heeft vastgesteld, zullen zich echter waarschijnlijk in de jaren 2020 voortzetten. De coronaviruscrisis lijkt in ieder geval enkele van deze onevenwichtigheden te vergroten.
1. Lage loongroei en inflatie
Een uitdaging waar Duitsland voor staat, is het verbeteren van de loongroei voor werknemers. Na de wereldwijde financiële crisis van 2008 accepteerden Duitse arbeiders een lage loongroei in ruil voor werkzekerheid.
Duitsland had in 2020 echter nog steeds een relatief laag werkloosheidspercentage, ondanks een veel hogere werkloosheid in veel andere landen. Als Duitse arbeiders loonsverhogingen zouden ontvangen, zouden ze geneigd kunnen zijn meer uit te geven en minder te sparen, wat de Duitse economie zou stimuleren.
Volgens Lagarde zou een stijging van de loongroei in Duitsland ook andere landen van het eurogebied helpen. Het zou de inflatie van het eurogebied dichter bij de doelstelling van de Europese Centrale Bank brengen en de prijzen stabiel houden.
Volgens de Phillips-curve leidt economische groei tot inflatie. Dat betekent dat het beroemde lage inflatiecijfer van Duitsland ruimte laat voor een meer gericht op groei.
2. Een vergrijzende samenleving en lage schulden
Duitsland hadvóór de coronaviruscrisiseen begrotingsoverschot en de overheidsschuldquote was lager dan in de meeste andere ontwikkelde landen. Hierdoor is er meer ruimte voor de overheid om de overheidsuitgaven te verhogen.
De overheid moet echter kiezen hoe ze middelen toewijst aan langetermijninvesteringsinitiatieven en tegelijkertijd geld sparen om de pensioenen en de gezondheidszorg van de vergrijzende bevolking te betalen. Enkele van deze initiatieven zijn wegenbouw, opleidingsprogramma’s voor de recente toestroom van vluchtelingen, kwaliteitsvolle kinderopvang en naschoolse programma’s.
Duitsland is sterk afhankelijk van zijn auto-industrie en exporteert naar Aziatische landen, waarvan er vele industrialiseren. Maar sommige economen vinden dat Duitsland meer moet investeren in digitale ondernemingen en R&D. De overheid geeft meer uit om een impuls te geven aan durfkapitaalinvesteringen in kleine en middelgrote bedrijven die software- en technologie-innovaties nastreven.
3. Evenwichtige besparingen en investeringen
Duitsland had het grootste overschot op de lopende rekening ter wereld, wat betekent dat het land meer exporteerde dan importeerde. Maar dit impliceert dat Duitse burgers sparen in plaats van uitgeven, wat de economische groei belemmert. Lagarde vindt het overschot op de lopende rekening te groot. Ze zag een belangrijke uitdaging voor Duitsland in termen van het verminderen van de noodzaak voor de bevolking om te sparen voor hun pensioen door oudere werknemers aan te moedigen aan het werk te blijven.
Het is waar dat de coronavirus-crisis heeft geleid tot tijdelijke grenssluitingen en een vermindering van de handel. Aan de andere kant zouden de relatief lage sterfgevallen door het coronavirus in Duitsland en de vroege heropening van de economie de voordelen ervan kunnen vergroten naarmate de handel wordt hervat.
Europa en toegenomen grensoverschrijdende risico’s
Volgens Lagarde vertoonde het hele eurogebied in 2018 tekenen van potentieel sterke groei. Ze voorzag echter wijselijk dat Duitsland en zijn buren een kussen nodig hadden om verlichting te bieden tijdens de volgende economische neergang. Lagarde riep op tot de bevordering van de kapitaalmarktenunie om grensoverschrijdende risicodeling aan te moedigen. Daarvoor zouden landen met hoge schulden hun begrotingen moeten hervormen en zouden alle landen hun productiviteit moeten verhogen.
Helaas is de productiviteit grotendeels gestagneerd sinds de wereldwijde financiële crisis. Bovendien onderstreepte de tijdelijke afbraak van open grenzen binnen Europa tijdens de coronaviruscrisis de noodzaak om de Europese integratie te versterken.
Duitsland ging 2020 in met rooskleurige economische vooruitzichten, maar dat was vóór de recessie van het coronavirus. Het land zal ongetwijfeld worden beïnvloed door de snelheid van hervormingen in de eurozone, die langzamer zijn dan Duitsland zou willen. Handelsbelemmeringen namen al toe en namen dramatisch toe tijdens de verspreiding van het virus. Al deze factoren zouden de groei van Duitsland en die van andere Europese landen kunnen belemmeren.