Dwangmatig winkelen
Wat is dwangmatig winkelen?
Dwangmatig winkelen is een ongezonde obsessie met winkelen die het dagelijkse leven van de getroffenen verstoort. Deze aandoening gaat verder dan louter consumentisme en is psychologisch. Symptomen van een dwangmatige koper zijn onder meer een obsessie met winkelen, angst wanneer u niet winkelt, de constante behoefte om te winkelen en de aankoop van onnodige of zelfs ongewenste items.
Inzicht in dwangmatig winkelen
In zijn vroegere vorm aan het begin van de vorige eeuw werd dwangmatig winkelen gecategoriseerd als “impulsieve waanzin” door onderzoekers die probeerden de aandoening te definiëren. Het werd genegeerd of niet serieus genomen totdat de zelfhulpbeweging dwangmatige consumptie onder de aandacht bracht door de effecten ervan te documenteren.
Het is namelijk een verslaving die, net als medicijnen, plezierreceptoren in de hersenen triggert. De verslaving escaleert omdat het schuldgevoel over winkelen leidt tot meer depressies, wat leidt tot meer kopen.
Net als bij elke andere verslaving, kan het leiden tot professionele, huwelijks- en gezinsproblemen. Hoewel er enige discussie bestaat over de vraag of deze aandoening inderdaad een psychische stoornis is, wordt dwangmatig winkelen door de Wereldgezondheidsorganisatie genoemd als een “stoornis in de impulsbeheersing” in haar internationale statistische classificatie van ziekten en gerelateerde gezondheidsproblemen (ICD).
Belangrijkste leerpunten
- Dwangmatig winkelen is een verslaving aan winkelen voor bevrediging die kan leiden tot ernstige psychologische en emotionele problemen.
- Dwangmatig winkelen wordt over het algemeen vertoond door onzekere mensen met een laag zelfbeeld en een lage impulsbeheersing.
- Het kan ook een symptoom zijn van ernstige psychische aandoeningen, zoals een bipolaire stoornis.
- Therapie en antidepressiva kunnen helpen bij de behandeling van dwangmatig winkelen.
Diagnose van dwangmatig winkelen
Dwangmatige shoppers zijn doorgaans onzekere mensen met een laag zelfbeeld en een lage impulsbeheersing. Het is niet verrassend dat mensen met stemmings, angst- en eetstoornissen vaak symptomen vertonen. Soms kan dwangmatig winkelen zich ook manifesteren als onderdeel van een veel ernstiger ziekte, zoals een obsessief-compulsieve stoornis.
Net zoals boulimics maaltijden zuiveren na te veel eten, is het bekend dat dwangmatige shoppers hun aankopen weggooien. Sommige onderzoeken tonen een verband aan tussen aandachtstekortstoornissen en dwangmatig winkelen. Indirecte factoren blijken ook dwangmatig winkelgedrag te veroorzaken. Voorbeelden van dergelijke omstandigheden zijn onder meer vermijdingsfactoren, ontkenning en isolerende factoren.
Dwangmatig winkelen is niet hetzelfde als winkeltherapie, af en toe een winkelbui waaraan veel mensen zich overgeven.
Studies suggereren dat ongeveer 5,8% van de Amerikanen gedurende ten minste een bepaalde periode in hun leven dwangmatige shoppers zijn. Het komt vaker voor bij vrouwen en begint meestal in de late tienerjaren en vroege jaren twintig. De aandoening leidt niet altijd tot onbetaalbare uitgaven, maar kan eenvoudigweg een obsessie met winkelen inhouden. Iemand die continu etalages of winkelsites op internet bezoekt, zelfs zonder iets te kopen, wordt als dwangmatig beschouwd.
Vaak is het de sensatie van de jacht, meer dan de daadwerkelijke aankoop, die plezier brengt. Als zodanig omvat een subset van dwangmatig winkelen obsessieve aandacht voor online veilingen, zelfs voor goederen die niet gewenst of nodig zijn. Dwangmatig winkelen wordt vaak beschouwd als een moderne aandoening onder de huidige druk van de consument, zoals alomtegenwoordige reclame en de gemakkelijke beschikbaarheid van creditcards. In feite is een ongezonde obsessie met het kopen van goederen niet nieuw. In de 19e eeuw stond First Lady Mary Todd Lincoln, die ook aan een depressie leed, bekend als een dwangmatige shopper die de kredietlimiet van president Lincoln opliep.
Voorbeeld van dwangmatig winkelen
Mira is een dwangmatige shopper. Ze lijdt aan ernstige depressies, waar niets zin in heeft en ze niet uit bed kan komen. Winkelen helpt haar humeur te verbeteren. Ze houdt zich tijdens het winkelen echter niet altijd aan een budget. Het meeste plezier beleeft ze aan het winkelen, dat wil zeggen het selecteren van objecten om te kopen. Om dat plezier te vergroten en te vermenigvuldigen, gaat Mira vaak winkelen.
Ze ging bijvoorbeeld onlangs een sjaal kopen, maar kocht uiteindelijk twee jassen, een tas, drie lipsticks, een lampenkap, twee paar oorbellen, een nieuwe koffer en drie jurken naast de sjaal. Deze nieuwe aankopen vonden hun weg naar een al overvolle opslagruimte omdat Mira niet genoeg ruimte in haar kast of huis heeft om ze te huisvesten. Ze herinnert zich niet veel van de eetbui of haar ingewikkelde redenering voor de aankopen, maar haar creditcardschuld, die al achterstallig is, herinnert aan de kosten. Na het winkelen raakte Mira onmiddellijk in een diepe depressie en weigerde ze de komende twee dagen uit bed te komen.
Behandeling voor dwangmatig winkelen
Deskundigen zeggen dat bewustzijn van het probleem de eerste stap in genezing is. Daartoe geeft onderzoek aan dat tien weken cognitieve gedragstherapie (CGT) effectief is in het verminderen van episodes van dwangmatig winkelen. Steungroepen zoals Anonieme debiteuren kunnen ook helpen. Medicijnen kunnen helpen, zoals antidepressiva in de familie van selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI’s), evenals opioïde antagonisten zoals naltrexon.