Overeenkomst van Parijs / COP21

Wat is de Overeenkomst van Parijs / COP21?

De Overeenkomst van Parijs, ook bekend als het Klimaatakkoord van Parijs, is een overeenkomst tussen de leiders van meer dan 180 landen om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen en de wereldwijde temperatuurstijging tegen het jaar tot minder dan 2 graden Celsius (3,6 F) boven het pre-industriële niveau te beperken. 2100. Idealiter beoogt de overeenkomst de verhogingen onder de 1,5 graden Celsius (2,7 F) te houden.  De overeenkomst wordt ook wel de 21e conferentie van de partijen bij het Raamverdrag van de VN inzake klimaatverandering (UNFCCC) genoemd.

De conferentie van twee weken die tot de overeenkomst heeft geleid, werd in december 2015 in Parijs gehouden.  Sinds december 2020 hebben 194 UNFCCC-leden de overeenkomst ondertekend, en 189 zijn er partij bij geworden.  De Overeenkomst van Parijs vervangt het Protocol van Kyoto uit 2005.

Inzicht in de Overeenkomst van Parijs / COP21

Een van de belangrijkste resultaten van de Overeenkomst van Parijs van 2015 was dat zowel de Verenigde Staten als China de overeenkomst aanvankelijk hebben ondertekend. De VS verlieten de overeenkomst kort in november 2020, maar voegden zich weer bij in februari 2021.5 Samen zijn de VS en China verantwoordelijk voor ongeveer 43% van de wereldwijde uitstoot: 28% is toe te schrijven aan China en 15% toe te schrijven aan de Verenigde Staten. Alle ondertekenaars waren het eens met het doel om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen als gevolg van stijgende temperaturen en andere risico’s die de hele wereld treffen. Een ander belangrijk onderdeel van de overeenkomst is dat het ook landen omvat die afhankelijk zijn van inkomsten uit olie- en gasproductie.1

Elk land dat de 21e Conferentie van de Partijen bijwoonde, kwam overeen om zijn emissies met een bepaald percentage te verminderen op basis van het emissieniveau van een basisjaar. De Verenigde Staten beloofden bijvoorbeeld hun uitstoot met maximaal 28% te verminderen ten opzichte van het niveau van 2005. Deze toezeggingen worden voorgenomen nationaal vastgestelde bijdragen genoemd. Er werd besloten dat elk deelnemend land zijn eigen prioriteiten en doelen zou mogen bepalen, aangezien elk land verschillende omstandigheden heeft en een ander vermogen om veranderingen door te voeren.

De terugtrekking van de Verenigde Staten uit de Overeenkomst van Parijs

Op 1 juni 2017 kondigde de Amerikaanse president Donald Trump aan dat de VS zich zouden terugtrekken uit de Overeenkomst van Parijs van 2015. Trump redeneerde dat het akkoord van Parijs de binnenlandse economie zou ondermijnen en de natie permanent zou benadelen. De terugtrekking van de Verenigde Staten kon niet plaatsvinden vóór 2 november 2020, volgens artikel 28 van de Overeenkomst van Parijs. Tot die tijd moesten de Verenigde Staten hun verplichtingen uit de overeenkomst nakomen, zoals het rapporteren van hun uitstoot aan de Verenigde Naties.

Het besluit van de Verenigde Staten om zich terug te trekken werd op brede schaal veroordeeld door voorstanders van klimaatveranderingstheorie in de Verenigde Staten en wereldwijd, religieuze organisaties, bedrijven, politieke leiders, wetenschappers en milieuactivisten.11  Ondanks de terugtrekking hebben verschillende Amerikaanse gouverneurs de United States Climate Alliance gevormd en beloofd zich te zullen blijven houden aan de Overeenkomst van Parijs en deze te bevorderen.

Het Akkoord van Parijs was ook een probleem in de presidentiële campagne van 2020. De VS hebben het mondiale pact op 4 november 2020 formeel verlaten.

Amerikaanse terugkeer naar de Overeenkomst van Parijs

Op 20 januari 2021 ondertekende president Joe Biden een uitvoerend bevel waarin hij aankondigde dat de VS weer zouden toetreden tot de Overeenkomst van Parijs. Volgens de voorwaarden van de overeenkomst duurde het 30 dagen – of tot 19 februari 2021 – voordat de VS officieel weer toetraden.

Structuur van de Overeenkomst van Parijs

Om de overeenkomst tot stand te brengen, moesten ten minste 55 landen die ten minste 55% van de wereldwijde uitstoot vertegenwoordigen, toetreden. De overeenkomst ging in april 2016 open voor formele toezegging en sloot in april 2017.  Nadat de leider van een land had besloten zich bij de overeenkomst aan te sluiten, was goedkeuring van de binnenlandse regering of het aannemen van een nationale wet vereist voordat dat land officieel kon deelnemen.

Wetenschappers hebben gewaarschuwd dat de overeenkomst niet voldoende is om catastrofale opwarming van de aarde te voorkomen, omdat de toezeggingen van landen om de CO2-uitstoot te verminderen niet voldoende zullen zijn om de temperatuurdoelen te halen. Andere punten van kritiek hebben betrekking op het vermogen van de overeenkomst om de door klimaatverandering veroorzaakte verliezen in de meest kwetsbare landen aan te pakken, zoals de meeste Afrikaanse landen, veel Zuid-Aziatische landen en verschillende Zuid- en Midden-Amerikaanse landen.

Om de vijf jaar moeten regeringen rapporteren over hun vorderingen en plannen om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. De Overeenkomst van Parijs vereist ook dat ontwikkelde landen vanaf 2020, wanneer de overeenkomst van kracht werd, $ 100 miljard per jaar naar ontwikkelingslanden sturen. Dit bedrag zal in de loop van de tijd toenemen.