Economische gevolgen van Koreaanse hereniging

Voor velen lijkt het vooruitzicht van een verenigd Noord- en Zuid-Korea misschien ver weg. Door het zwaarbewapende militaire hekwerk dat de twee Korea’s van elkaar scheidt, zijn er weinig tekenen van hereniging. De oorlogszuchtige nucleaire ambities van het Noorden, sancties van de Verenigde Naties tegen hun economie en herhaalde schendingen van de mensenrechten door de regering hebben allemaal de eenwording steeds minder waarschijnlijk gemaakt.

Maar veranderingen in de wereldpolitiek – waaronder de top van 2019 tussen de Amerikaanse president Donald Trump en de hoogste leider Kim Jong-un, de parlementsverkiezingen van april 2020 in Zuid-Korea en de inspanningen van de wereldgemeenschap om de betrekkingen tussen de heremietennatie en zijn buren te normaliseren – veranderde het herenigingsgesprek. Wat zou hereniging betekenen voor de wereldeconomie? Enorme veranderingen.

Om te begrijpen hoe een verenigd Korea eruit zou kunnen zien, moeten we eerst kijken naar hoe de twee landen uiteenliepen na de wapenstilstand van 1953 die het schiereiland verdeelde aan het einde van de Koreaanse oorlog.

Noord Korea

Het BBP van Noord-Korea van $ 40 miljard is op zijn zachtst gezegd uniek. Het communistische land wordt geleid door een dynastieke opperste leider, Kim Jong Un, die macht uitoefent over alle aspecten van het leven in Noord-Korea, van de economie tot de manier waarop mensen zich kleden.

Ontworpen naar het Sovjet-systeem, is de Noord-Koreaanse economie centraal gepland. Onder leiding van drie generaties totalitaire heersers – Kim Il Sung, Kim Jong Il en Kim Jong Un – is Noord-Korea een van ’s werelds meest geïsoleerde economieën geworden, waarbij zelfredzaamheid en militarisme boven alles staan.

Centraal in de militaire en politieke doelen van het land staat de ontwikkeling van kernwapens. Noord-Korea’s niet aflatende streven naar een nucleair programma bracht hen in conflict met de Verenigde Staten en de Europese Unie, die in 2013 zware economische sancties oplegden tegen hun heersende klasse, evenals tegen andere sectoren van hun economie.

Sinds 2016 heeft Noord-Korea te maken metsancties op de export van koper, nikkel, zink, zilver, steenkool, ijzer, lood, zeevruchten, textiel en aardgas – allemaal belangrijke aspecten van hun economie. Als gevolg van deze sancties en het ernstige isolement heeft het land te kampen met voedseltekorten, massale hongersnood, onderontwikkeling en massale werkloosheid.

Vanaf september 2019 was China de grootste handelspartner van Noord-Korea, met 91% van zijn export en 94% van zijn import.  De belangrijkste industrieën van het geïsoleerde land zijn militaire producten, mijnbouw van steenkool en ijzer, metallurgie en textiel. Over het algemeen is de economische groei in Noord-Korea traag of onbestaande. Van 2000-2005 bedroeg de jaarlijkse groei van het BBP gemiddeld ongeveer 2%, vergeleken met de 6% van Zuid-Korea.  Van 2006-2010 kende het land een negatieve groei.  De bbp-groei van het land voor 2020 wordt geschat op -4,1% met een samengestelde jaarlijkse groei over vijf jaar van -0,8%.

Hoewel Noord-Korea economisch misschien niet geavanceerd is, beschikt het over tal van onontgonnen en onaangeboorde natuurlijke hulpbronnen, die naar schatting biljoenen dollars waard zijn (de meeste schattingen geven een cijfer van $ 6 – $ 9 biljoen).  Dit is een van de redenen waarom landen als China en Rusland enthousiast zijn om in Noord-Korea te investeren.

Zuid-Korea

De economie van Zuid-Korea is om verschillende redenen even uniek. Het is veilig om te zeggen dat na de splitsing van 1953 toen Noord-Korea de nadruk legde op isolatie, Zuid-Korea precies het tegenovergestelde deed. Nu wordt het beschouwd als de 4e economie in Azië en de 14e grootste ter wereld.8

De wonderbaarlijke economische groei van Zuid-Korea die het land uit de armoede heeft gehaald in de “club van triljoenen dollars”, wordt in de volksmond “het wonder aan de Han-rivier” genoemd. In een tijdsbestek van één generatie ontwikkelde en moderniseerde het land zich snel, waardoor hetin 1996een plaats kreeg in de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO), samen met de rijkste geïndustrialiseerde landen ter wereld.  Velen schrijven het economische succes van Zuid-Korea toe aan zijn rigoureuze onderwijssysteem, dat in het verleden heeft geleid tot goed opgeleide en zeer gemotiveerde arbeidskrachten.

De economie van Zuid-Korea is 40 keer groter dan die van Noord-Korea in termen van BBP. Volgens cijfers van 2019 wordt het BBP van Zuid-Korea geschat op $ 1,64 biljoen.  Omdat het land bijna geen natuurlijke hulpbronnen heeft, schakelde Zuid-Korea over op een exportgerichte strategie en werd het de op vier na grootste exporteur ter wereld. Terwijl Noord-Korea consequent een handelstekort heeft, heeft Zuid-Korea de nadruk gelegd op de export van goederen en diensten in de elektronica, telecommunicatie, auto- en chemische sectoren.  In de Verenigde Staten zien we overal Zuid-Koreaanse merken, zoals Samsung, SK Hynix, LG Chem, Hyundai Motors, Kia Corporation en POSCO.

Hereniging

Noord- en Zuid-Korea werden in 1953 gescheiden en gingen drastisch verschillende paden in. Het noorden, onder een centraal geleide economie, concentreerde zich op isolatie en het ontginnen van zijn natuurlijke hulpbronnen en werd een van de armste economieën van Azië. Het Zuiden, dat een vrijemarkteconomie omarmde, werkte aan wereldwijde marktintegratie en de uitbreiding van zijn hightechsectoren, waardoor het de vierde grootste Aziatische economie werd. Maar het zijn deze verschillen die de Koreaanse hereniging tot zo’n ingrijpende verschuiving in de wereldeconomie kunnen maken.

Volgens een rapport van Goldman Sachs zou een verenigde Koreaanse economie die van Duitsland of Japan in omvang en invloed kunnen overtreffen. Hier is hun denkproces: hoewel het Noord-Koreaanse economische systeem in een constante staat van chaos lijkt te verkeren, biedt het een schat aan mineralen en een groot en goedkoop personeelsbestand. Combineer dat met een mineraalarm Zuid-Korea dat sterk afhankelijk is van import om zijn enorme industrie te voeden, en je hebt groei. Het rapport concludeerde dat “een verenigd Korea Frankrijk, Duitsland en mogelijk Japan in 30-40 jaar zou kunnen inhalen in termen van BBP in Amerikaanse dollars.”

Een land met een reeds gevestigde en productieve vrije markteconomie nemen en het voorzien van goedkope arbeidskrachten en grondstoffen is een recept voor groei en succes op de lange termijn.

Hoe waarschijnlijk is hereniging?

In 2018 hield de Amerikaanse president Donald Trump een top met de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un. De twee leiders bespraken de mogelijkheid van genormaliseerde betrekkingen tussen hun respectieve naties. Gesprekken over denuclearisatie wezen op mogelijke toekomstige discussies over hereniging. In de nieuwjaarstoespraak van 2018 noemde Un herhaaldelijk hereniging.  Drie maanden later, tijdens een top in Panmunjom, tekenden de leiders van Noord- en Zuid-Korea een overeenkomst om tegen het einde van het jaar vrede tussen beide Korea’s te bewerkstelligen.

Een van de belangrijkste veranderingen die velen misschien niet hebben opgemerkt, waren de verkiezingen in Zuid-Korea. Op 13 juni 2018 won de linkse Minjoo-partij op drie na alle 17 races van het land voor burgemeester of gouverneur en won 11 van de 12 open plaatsen in de Nationale Vergadering. Dit betekent dat de partij van president Moon Jae-in, die had gestreden voor betere betrekkingen met het noorden, haar invloed op beleidsbeslissingen versterkte.  Een consensus onder Zuid-Korea zal cruciaal zijn als de herenigingsgesprekken beginnen. Hier zien we een wetgevende en politieke basis voor die consensus.

Hoewel hereniging nog steeds onzeker en op zijn best ver weg is, dringen economen er bij de grote economieën op aan zich voor te bereiden op wat een enorme opschudding van de economische wereldmacht zou kunnen zijn.