Conflicttheorie
Wat is conflicttheorie?
Conflicttheorie, voor het eerst beweerd door Karl Marx, is een theorie dat de samenleving in een staat van voortdurende conflicten verkeert vanwege concurrentie om beperkte middelen. De conflicttheorie stelt dat sociale orde wordt gehandhaafd door overheersing en macht, in plaats van door consensus en conformiteit. Volgens de conflicttheorieproberendegenen met rijkdom en macht die met alle mogelijke middelen vast te houden, voornamelijk door de armen en machtelozen te onderdrukken. Een uitgangspunt van de conflicttheorie is dat individuen en groepen in de samenleving zullen proberen hun eigen rijkdom en macht te maximaliseren.
Belangrijkste leerpunten
- Conflicttheorie richt zich op de concurrentie tussen groepen binnen de samenleving over beperkte middelen.
- Conflicttheorie beschouwt sociale en economische instellingen als instrumenten van de strijd tussen groepen of klassen, die worden gebruikt om de ongelijkheid en de dominantie van de heersende klasse in stand te houden.
- De Marxistische conflicttheorie beschouwt de samenleving als verdeeld langs lijnen van economische klasse tussen de proletarische arbeidersklasse en de burgerlijke heersende klasse.
- Latere versies van de conflicttheorie kijken naar andere dimensies van conflict tussen kapitalistische facties en tussen verschillende sociale, religieuze en andere soorten groepen.
Conflicttheorie begrijpen
Conflicttheorie is gebruikt om een breed scala aan sociale verschijnselen te verklaren, waaronder oorlogen, revoluties, armoede, discriminatie en huiselijk geweld. Het schrijft de meeste fundamentele ontwikkelingen in de menselijke geschiedenis, zoals democratie en burgerrechten, toe aan kapitalistische pogingen om de massa te beheersen (in tegenstelling tot een verlangen naar sociale orde). Centrale principes van de conflicttheorie zijn de concepten van sociale ongelijkheid, de verdeling van hulpbronnen en de conflicten die bestaan tussen verschillende sociaaleconomische klassen.
Veel soorten maatschappelijke conflicten door de geschiedenis heen kunnen worden verklaard aan de hand van de centrale principes van de conflicttheorie. Sommige theoretici, waaronder Marx, geloven dat maatschappelijke conflicten de drijvende kracht zijn achter verandering en ontwikkeling in de samenleving.
Marx ‘versie van de conflicttheorie concentreerde zich op het conflict tussen twee primaire klassen. Elke klasse bestaat uit een groep mensen die gebonden zijn door wederzijdse belangen en een zekere mate van eigendom van onroerend goed. Marx theoretiseerde over de bourgeoisie, een groep mensen die leden van de samenleving vertegenwoordigde die de meerderheid van de rijkdom en middelen in handen hebben. Het proletariaat is de andere groep: het omvat degenen die als arbeidersklasse of arm worden beschouwd.
Met de opkomst van het kapitalisme theoretiseerde Marx dat de bourgeoisie, een minderheid binnen de bevolking, haar invloed zou gebruiken om het proletariaat, de meerderheidsklasse, te onderdrukken. Deze manier van denken is gekoppeld aan een gemeenschappelijk beeld dat wordt geassocieerd met op conflicttheorie gebaseerde modellen van de samenleving; aanhangers van deze filosofie zijn geneigd te geloven in een piramidespel in termen van hoe goederen en diensten in de samenleving worden verdeeld; Aan de top van de piramide bevindt zich een kleine groep elites die de voorwaarden aan het grotere deel van de samenleving dicteren, omdat ze een te grote hoeveelheid controle hebben over middelen en macht.
Men voorspelde dat de ongelijke verdeling binnen de samenleving in stand zou worden gehouden door ideologische dwang;de bourgeoisie zou de aanvaarding van de huidige voorwaarden door het proletariaat afdwingen. De conflicttheorie gaat ervan uit dat de elite systemen van wetten, tradities en andere maatschappelijke structuren zal opzetten om hun eigen dominantie verder te ondersteunen en tegelijkertijd te voorkomen dat anderen zich bij hun gelederen voegen. Marx theoretiseerde dat, naarmate de arbeidersklasse en de armen werden onderworpen aan verslechterende omstandigheden, een collectief bewustzijn meer bewustzijn zou creëren over ongelijkheid, en dit zou mogelijk tot opstand leiden. Als na de opstand de voorwaarden zouden worden aangepast om de belangen van het proletariaat te begunstigen, zou de conflictcirkel zich uiteindelijk herhalen, maar in de tegenovergestelde richting. De bourgeoise zou uiteindelijk de agressor en revolter worden, grijpend naar de terugkeer van de structuren die voorheen hun dominantie behielden.
Aannames van de conflicttheorie
In de huidige conflicttheorie zijn er vier primaire aannames die nuttig zijn om te begrijpen: concurrentie, revolutie, structurele ongelijkheid en oorlog.
Wedstrijd
Conflicttheoretici geloven dat concurrentie een constante en soms een overweldigende factor is in bijna elke menselijke relatie en interactie. Er is concurrentie als gevolg van de schaarste aan hulpbronnen, waaronder materiële hulpbronnen: geld, eigendom, goederen en meer. Naast materiële hulpbronnen, strijden individuen en groepen binnen een samenleving ook om immateriële hulpbronnen. Dit kunnen vrije tijd, dominantie, sociale status, seksuele partners, enz. Omvatten. Conflicttheoretici gaan ervan uit dat concurrentie de standaard is (in plaats van samenwerking).
Revolutie
Gezien de aanname van conflicttheoretici dat er conflicten zijn tussen sociale klassen, is een van de uitkomsten van dit conflict een revolutionaire gebeurtenis. Het idee is dat verandering in een machtsdynamiek tussen groepen niet het resultaat is van een geleidelijke aanpassing. Het komt eerder tot stand als het symptoom van een conflict tussen deze groepen. Op deze manier zijn veranderingen in een machtsdynamiek vaak abrupt en grootschalig in plaats van geleidelijk en evolutionair.
Structurele ongelijkheid
Een belangrijke aanname van de conflicttheorie is dat menselijke relaties en sociale structuren allemaal te maken hebben met machtsongelijkheden. Op deze manier ontwikkelen sommige individuen en groepen inherent meer macht en beloning dan andere. Hierna hebben de individuen en groepen die baat hebben bij een bepaalde structuur van de samenleving, de neiging om die structuren in stand te houden als een manier om hun macht te behouden en te vergroten.
Oorlog
Conflicttheoretici hebben de neiging om oorlog te zien als een eenheid of als een ‘reiniger’ van samenlevingen. In de conflicttheorie is oorlog het resultaat van een cumulatief en groeiend conflict tussen individuen en groepen, en tussen hele samenlevingen. In de context van oorlog kan een samenleving op een bepaalde manier verenigd worden, maar er zijn nog steeds conflicten tussen meerdere samenlevingen. Aan de andere kant kan oorlog ook leiden tot het algemene einde van een samenleving.
Speciale overwegingen
Marx beschouwde het kapitalisme als onderdeel van een historische ontwikkeling van economische systemen. Hij geloofde dat het kapitalisme geworteld was in goederen, of dingen die worden gekocht en verkocht. Hij geloofde bijvoorbeeld dat arbeid een soort handelsartikel is. Omdat arbeiders weinig controle of macht hebben in het economische systeem (omdat ze geen fabrieken of materialen bezitten), kan hun waarde in de loop van de tijd worden gedevalueerd. Dit kan een onevenwichtigheid creëren tussen ondernemers en hun werknemers, wat uiteindelijk kan leiden tot sociale conflicten. Hij geloofde dat deze problemen uiteindelijk zouden worden opgelost door middel van een sociale en economische revolutie.
Max Weber, een Duitse socioloog, filosoof, jurist en politiek econoom, nam veel aspecten van Marx ‘conflicttheorie over en verfijnde later een deel van Marx’ idee. Weber was van mening dat conflicten over eigendom niet beperkt waren tot één specifiek scenario. Hij geloofde eerder dat er op elk moment en in elke samenleving meerdere conflictlagen bestonden. Waar Marx zijn visie op conflicten vormde als één tussen eigenaars en arbeiders, voegde Weber ook een emotionele component toe aan zijn ideeën over conflicten. Weber zei: ‘Het zijn deze die ten grondslag liggen aan de macht van religie en het tot een belangrijke bondgenoot van de staat maken; die klassen veranderen in statusgroepen, en hetzelfde doen met territoriale gemeenschappen onder bepaalde omstandigheden… en die’ legitimiteit ‘maken. ‘een cruciale focus voor pogingen om te domineren.’
Webers opvattingen over conflict reiken verder dan die van Marx, omdat ze suggereren dat sommige vormen van sociale interactie, waaronder conflicten, overtuigingen en solidariteit tussen individuen en groepen binnen een samenleving genereren. Op deze manier kunnen de reacties van een individu op ongelijkheid verschillen, afhankelijk van de groepen waarmee ze zijn geassocieerd;of zij de machthebbers als legitiem beschouwen;enzovoorts.
Conflicttheoretici van de latere 20e en 21e eeuw zijn doorgegaan met het uitbreiden van de conflicttheorie tot buiten de strikte economische klassen die door Marx werden geponeerd, hoewel economische relaties een kernkenmerk blijven van de ongelijkheden tussen groepen in de verschillende takken van de conflicttheorie. Conflicttheorie is zeer invloedrijk in moderne en postmoderne theorieën over seksuele en raciale ongelijkheid, vrede en conflictstudies, en de vele soorten identiteitsstudies die de afgelopen decennia in de westerse academische wereld zijn ontstaan.
Voorbeelden van conflicttheorie
Conflicttheoretici zien de relatie tussen de eigenaar van een wooncomplex en een huurder bijvoorbeeld als voornamelijk gebaseerd op conflict in plaats van op balans of harmonie, ook al is er meer harmonie dan conflict. Ze geloven dat ze worden gedefinieerd door alle mogelijke middelen van elkaar te krijgen.
In het bovenstaande voorbeeld zijn enkele van de beperkte middelen die kunnen bijdragen aan conflicten tussen huurders en de eigenaar van het complex, de beperkte ruimte binnen het complex, het beperkte aantal units, het geld dat huurders aan de eigenaar van het complex betalen voor huur, enzovoort.. Uiteindelijk zien conflicttheoretici deze dynamiek als een conflict over deze bronnen. De eigenaar van het complex, hoe genadig ook, is er fundamenteel op gericht om zoveel mogelijk appartementseenheden gevuld te krijgen, zodat ze zoveel mogelijk geld aan de huur kunnen verdienen, vooral als rekeningen zoals hypotheken en nutsvoorzieningen moeten worden gedekt. wooncomplexen, onder huurders die een appartement willen betrekken, enzovoort. Aan de andere kant van het conflict zijn de huurders zelf op zoek naar het best mogelijke appartement voor zo min mogelijk huur.
Volgens de auteurs Alan Sears en James Cairns in hun boekA Good Book, in Theory, noemenconflicttheoretici de financiële crisis van 2008 en de daaropvolgende reddingsoperaties van banken als goede voorbeelden van echte conflicttheorie. Ze beschouwen de financiële crisis als het onvermijdelijke resultaat van de ongelijkheden en instabiliteit van het mondiale economische systeem, waardoor de grootste banken en instellingen het toezicht van de overheid kunnen vermijden en enorme risico’s kunnen nemen die slechts een select aantal belonen.
Sears en Cairns merken op dat grote banken en grote bedrijven vervolgens reddingsfondsen ontvingen van dezelfde regeringen die beweerden onvoldoende geld te hebben voor grootschalige sociale programma’s zoals universele gezondheidszorg. Deze tweedeling ondersteunt een fundamentele aanname van de conflicttheorie, namelijk dat reguliere politieke instellingen en culturele praktijken dominante groepen en individuen begunstigen.
Dit voorbeeld illustreert dat conflict inherent kan zijn aan alle soorten relaties, ook in relaties die aan de oppervlakte niet vijandig lijken. Het laat ook zien dat zelfs een eenvoudig scenario tot meerdere conflictlagen kan leiden.
Veel Gestelde Vragen
Wat is conflicttheorie?
Conflicttheorie is een sociologische theorie die verband houdt met Karl Marx. Het probeert politieke en economische gebeurtenissen te verklaren in termen van een voortdurende strijd om eindige bronnen. In deze strijd benadrukt Marx de antagonistische relatie tussen sociale klassen, in het bijzonder de relatie tussen de eigenaars van het kapitaal – die Marx de “bourgeoisie” noemt – en de arbeidersklasse, die hij het “proletariaat” noemt. De conflicttheorie had een grote invloed op het denken in de 19e en 20e eeuw en blijft tot op de dag van vandaag de politieke debatten beïnvloeden.
Wat zijn enkele veel voorkomende punten van kritiek op conflicttheorie?
Een veelgehoorde kritiek op de conflicttheorie is dat ze niet vat op de manier waarop economische interacties wederzijds voordelig kunnen zijn voor de verschillende betrokken klassen. De conflicttheorie beschrijft bijvoorbeeld de relatie tussen werkgevers en werknemers als een conflict, waarbij de werknemers zo min mogelijk willen betalen voor de arbeid van de werknemers, terwijl de werknemers hun loon willen maximaliseren. In de praktijk hebben werknemers en werkgevers echter vaak een harmonieuze relatie. Bovendien kunnen instellingen zoals pensioenregelingen en op aandelen gebaseerde beloningen de grens tussen werknemers en bedrijven verder doen vervagen door werknemers een extra aandeel in het succes van hun werkgever te geven.
Wie wordt gecrediteerd voor het uitvinden van de conflicttheorie?
De conflicttheorie wordt toegeschreven aan Karl Marx, een 19e-eeuwse politieke filosoof die de ontwikkeling van het communisme als een denkrichting in de economie leidde. De twee beroemdste werken van Karl Marx zijn “The Communist Manifesto”, dat hij in 1848 publiceerde; en “Das Kapital”, gepubliceerd in 1867. Hoewel hij in de 19e eeuw leefde, had hij een aanzienlijke invloed op de politiek en economie in de 20e eeuw, en wordt hij algemeen beschouwd als een van de meest invloedrijke en controversiële denkers van de recente geschiedenis.