Double-dip recessie

Wat is een recessie met dubbele dip?

Een recessie met dubbele dip verwijst naar een recessie, gevolgd door een kortstondig herstel, gevolgd door een nieuwe recessie. Om welke reden dan ook, nadat de eerste recessie voorbij is, stagneert het herstel en begint de tweede recessie, net zoals, of zelfs daarvoor, de economie volledig hersteld is van de verliezen van de initiële recessie. Een goede indicator voor een recessie met dubbele dip is wanneer de groei van het bruto binnenlands product (bbp) na enkele kwartalen van positieve groei terugvalt naar negatief. Een recessie met dubbele dip wordt ook wel een W-vormig herstel genoemd. 

Inzicht in Double-Dip Recessie

De oorzaken van een recessie met dubbele dip lopen uiteen, maar omvatten vaak een vertraging van de productie van goederen en diensten die nieuwe ontslagen en terugdringing van investeringen met zich meebrengt ten opzichte van de vorige neergang. Een dubbele dip (of zelfs driedubbele dip) is een heel slecht scenario of de economie, maar marginaal beter dan een aanhoudende depressie. 

Een recessie met dubbele dip doet zich voor wanneer de economie een eerste recessie doormaakt en zich vervolgens begint te herstellen, maar dan gebeurt er iets dat het herstelproces verstoort. Grote economische schokken, aanhoudende schulddeflatie en nieuw overheidsbeleid dat de prijsrigiditeit verhoogt of investeringen, werkgelegenheid of productie ontmoedigt, kan vaak leiden tot nieuwe recessierondes voordat de economie zich volledig kan herstellen. 

Economische indicatoren kunnen een vroege waarschuwing geven voor een recessie met dubbele dip. Signalen met een dubbele dip zijn tekenen dat een economie weer in een diepere en langere recessie terechtkomt, waardoor herstel nog moeilijker wordt. Enkele indicatoren van een recessie met dubbele dip zijn onder meer een hoge of versnelde inflatie van de consumptieprijzen tijdens de eerste recessie en het herstel en een trage banencreatie, tekenen van secundaire zeepbellen in activaprijzen die nog moeten barsten, of een hernieuwde stijging van de werkloosheid tijdens het tussentijdse herstel.

Inflatie leidt tot recessie – begin jaren tachtig

De laatste dubbele dip-recessie in de Verenigde Staten vond plaats in het begin van de jaren tachtig, toen de economie opeenvolgende periodes van recessie doormaakte. Van januari tot juli 1980 kromp de economie met 8 procent op jaarbasis van april tot juni van dat jaar. Er volgde een snelle groeiperiode en in de eerste drie maanden van 1981 groeide de economie met iets meer dan 8 procent op jaarbasis. De economie viel terug in een recessie van juli 1981 tot november 1982. Daarna ging de economie een sterke groeiperiode in voor de rest van de jaren tachtig.

Deze kiemen van deze dubbele dip-recessie werden gelegd in het begin van de jaren zeventig toen president Richard Nixon op beroemde wijze “het gouden venster sloot”, waarbij hij de laatste schakel van de Amerikaanse dollar verbrak met iets dat op een grondstofstandaard leek. Dit zette de Amerikaanse dollar om in een volledige fiat-valuta zonder fysieke beperkingen voor het vermogen van de Federal Reserves en het banksysteem onder hun toezicht om onbeperkte hoeveelheden nieuw geld te creëren. 

Dit leidde tot een hoge en soms snel versnellende erosie van de koopkracht van de dollar gedurende de jaren ’70, tot 15% inflatie van de consumptieprijzen per jaar tegen het einde van het decennium. Aanhoudende inflatie in de jaren zeventig leidde tot een situatie die bekend staat als stagflatie, of hoge werkloosheid in combinatie met hoge inflatie, en zelfs de vrees dat de dollar zou kunnen instorten te midden van hyperinflatie of een hausse. 

In 1979 benoemde president Jimmy Carter Paul Volcker tot voorzitter van de Federal Reserve met de expliciete missie om de inflatie onder controle te krijgen. Volcker heeft het groeitempo van de Amerikaanse geldhoeveelheid drastisch vertraagd om de prijsinflatie te herstellen. 

Dit veroorzaakte een onmiddellijke, maar relatief korte recessie in de eerste helft van 1980. In de tweede helft van 1980 en in 1981 begon de economie zich te herstellen. Het reële bbp is gestegen, maar de werkloosheid en de inflatie bleven in deze periode beide hardnekkig hoog op respectievelijk circa 7,5% en 10%. 

Terwijl de inflatie eind 1981 weer versnelde, handhaafde de Volcker Fed haar strakke geld / hoge rentebeleid en de economie kwam opnieuw in een recessie terecht. De werkloosheid steeg tot 10,8% tegen het einde van 1982. Gedurende deze tijd kreeg Volcker steeds scherpere kritiek en zelfs dreiging van afzetting door het Amerikaanse Congres en minister van Financiën Donald Regan. 

Uiteindelijk werd de inflatie echter onder controle gebracht en herstelde de economie zich snel van de recessie. De werkloosheid daalde van zijn hoogtepunt net zo sterk als was gestegen, in een V-vormig herstel, en de economie betrad een nieuw tijdperk van relatief stabiele groei, lage werkloosheid en milde inflatie, later bekend als de Grote Matiging.