Beleid met vaste regels
Wat is een beleid met vaste regels?
Een beleid met vaste regels is een fiscaal of monetair beleid dat automatisch werkt op basis van een vooraf bepaalde reeks criteria. Voorstanders van beleid met vaste regels beweren dat ze de discretie van beleidsmakers elimineren in een poging om het probleem van slecht afgestemde prikkels tussen individuele beleidsmakers en het bredere publiek te vermijden.
Belangrijkste leerpunten
- Beleid met vaste regels is vooraf bepaald beleid dat de acties van beleidsmakers beperkt op basis van objectieve criteria.
- Beleidsmakers nemen beslissingen vaak op basis van hoe die beslissingen hun loopbaan zullen beïnvloeden, inclusief hun kansen op herverkiezing of een loopbaan nadat hun ambtstermijn voorbij is.
- Het beoogde doel van beleid met vaste regels is om de eigenbelangen van beleidsmakers weg te nemen om de beste beslissingen te nemen voor het grote publiek.
- In economische termen kan beleid met vaste regels van toepassing zijn op monetair of fiscaal beleid.
Inzicht in een beleid met vaste regels
Beleid met vaste regels vloeit voort uit de publieke keuzetheorie van de politieke economie. Deze theorie benadrukt de economische prikkels van beleidsmakers en de economische effecten van die prikkels.
Het algemene concept is dat gekozen functionarissen en beleidsmakers de neiging hebben om te veel aandacht te besteden aan de kortetermijneffecten van beleid en gemakkelijk worden beïnvloed door speciale belangen boven de belangen van het grote publiek (die beide helpen bij het bepalen van hun herverkiezing of herbenoeming in ambt en carrièremogelijkheden na het verlaten van het ambt). Dit leidt vaak tot beleidskeuzes die niet in het algemeen belang zijn.
Beleid met vaste regels beperkt ambtenaren tot beleidskeuzes op basis van vooraf bepaalde criteria. Omdat beleidsmakers in het algemeen hun eigen toekomstige keuzes niet kunnen binden, moeten vastgelegde beleidsregels meestal worden afgedwongen door een hogere autoriteit om bindend te zijn, zoals een grondwetswijziging of een uitspraak van de Hoge Raad.
De criteria die worden gebruikt om beleidskeuzes te beperken, omvatten over het algemeen economische, fiscale, juridische of demografische factoren waarop de beleidsmakers geen invloed hebben. Deze criteria beperken de beoordelingsvrijheid van beleidsmakers, die economische beslissingen stabieler en voorspelbaarder kunnen maken voor kiezers en marktdeelnemers en die een tegenwicht kunnen bieden aan de politieke prikkels die worden gecreëerd door geconcentreerde belangen. Populaire criteria voor beleid met vaste regels zijn onder meer inflatie en bevolkingsgroei.
Typen vaste regels
Beleid met vaste regels is gebruikelijk op veel overheidsniveaus. In termen van economisch beleid kan beleid met vaste regels van toepassing zijn op fiscaal of monetair beleid.
Monetair beleid
Taylor’s Rule, uitgevonden door econoom John Taylor, is het bekendste voorbeeld van een monetair beleid met vaste regels. De berekening van de Taylor-regel resulteert in wat het beoogde federale financieringspercentage zou moeten zijn. De vergelijking van de regel omvat variabelen voor het inflatiepercentage zoals gemeten aan de hand van de bbp-deflator, de reële bbp groei en de potentiële output van de economie.
Voorheen diende de gouden standaard als een beleid met vaste regels voor het monetair beleid (en indirect ook voor het fiscale beleid). Omdat valuta’s werden uitgedrukt in goud (of andere metalen), werd het vermogen van een centrale bank om papieren bankbiljetten te drukken (en het vermogen van een overheid om te lenen voor tekortuitgaven ) beperkt door de beschikbare goudreserves.
Fiscaal beleid
Ook voor een fiscaal beleid gelden vaak vaste regels. Deze regels kunnen grondwettelijke basisvereisten omvatten om een evenwichtige begroting te handhaven, evenals meer genuanceerde belasting, uitgaven- en schuldbeperkingen.
De Europese Unie heeft bijvoorbeeld het stabiliteits- en groeipact, dat de leden beperkt tot een begrotingstekort van niet meer dan 3% van het bruto binnenlands product (bbp) en de overheidsschuld tot 60% van het bbp. Het pact kwam onder druk te staan na de wereldwijde financiële crisis van 2008 en de daaropvolgende Europese schuldencrisis.
In de Verenigde Staten hebben het Huis van Afgevaardigden en de Senaat elk regels die nieuwe wetgeving vereisen om het federale begrotingstekort niet te vergroten. Deze regels, bekend als PAYGO, werden voor het eerst ingevoerd in 1990. De regels houden in dat compensaties moeten worden gevonden voor voorgestelde belastingverlagingen of uitgavenverhogingen. Het Congres kan echter afzien van regels voor een bepaald wetsvoorstel, zoals voor de bailout- en invorderingsrekeningen die in 2008 en 2009 zijn aangenomen, en belastingverlagingen die zijn aangenomen in 2012 en 2017. Het Amerikaanse reddingsplan van 2021 is onderworpen aan deze regels (tenzij het Congres wetgeving goedkeurt. om de wet vrij te stellen van PAYGO).3
Argumenten voor en tegen beleid met vaste regels
Voorstanders van een beleid met vaste regels stellen dat vasthouden aan een vooraf bepaald plan zekerheid in de markt schept. Dit systeem voorkomt dat beleidsbeslissingen worden onderworpen aan de scheve prikkels van individuele beleidsmakers of een politieke partij. Voorstanders beweren dat centrale bankiers bijvoorbeeld worden gestimuleerd om de rente op korte termijn laag te houden om de groei te stimuleren, die tijdens de ambtsperiode van de centrale bankier de publieke goedkeuring zal krijgen. Op de lange termijn kunnen lage tarieven echter slecht zijn als ze bijdragen aan schommelingen in de economie.
Critici beweren dat het beleid met vaste regels te rigide is en regeringen niet voldoende ruimte laat om met noodsituaties om te gaan of beleid vast te stellen op een niveau dat nodig is om de economische groei weer op gang te brengen. Vaste regels binden de hand van beleidsmakers precies wanneer gedurfd optreden nodig is.
Aan de andere kant zeggen voorstanders dat beleid met vaste regels kan worden genegeerd en hoe dan ook in noodsituaties vaak wordt opgeheven. Ondanks het EU-pact vermijden lidstaten bijvoorbeeld routinematig sancties voor structurele begrotingstekorten van meer dan 3%.