Index van economische vrijheid
Wat is een index van economische vrijheid?
Een index van economische vrijheid meet rechtsgebieden tegen elkaar in termen van handelsvrijheid, belastingdruk, gerechtelijke effectiviteit, enzovoort. Deze factoren kunnen worden gewogen op basis van hun invloed op de economische vrijheid en kunnen worden samengevoegd tot één score die een rangschikking mogelijk maakt. De rangschikking kan op landbasis worden gedaan of kan kijken naar grotere regio’s of kleinere subnationale eenheden zoals staten.
Belangrijkste leerpunten
- Een index van economische vrijheid scoort en rangschikt landen op basis van criteria die de makers van de index als relevant beschouwen. Natuurlijk zullen niet alle economen het eens zijn over de criteria.
- Indexen van economische vrijheid scoren vrijemarkteconomieën aan de bovenkant van het spectrum.
- Er is een sterke correlatie tussen de rangorde van de economische vrijheid van een land en het inkomen dat hun burgers genieten.
- Beleggers kunnen de index van economische vrijheid gebruiken als een snelle manier om de veranderingen in economieën die ze hebben of waaraan ze blootgesteld willen worden, te volgen.
De index van economische vrijheid waar het meest naar wordt verwezen, wordt opgesteld door de Heritage Foundation, een conservatieve Amerikaanse denktank. Het Fraser Institute, een Canadese denktank, publiceert ook een bekende index van economische vrijheid.
Inzicht in de index van economische vrijheid
De Index of Economic Freedom van de Heritage Foundation beoordeelt landen op basis van twaalf factoren:
- Eigendomsrechten
- Gerechtelijke effectiviteit
- Integriteit van de overheid
- Belastingslast
- Overheidsuitgaven
- Fiscale gezondheid
- Zakelijke vrijheid
- Vrijheid van arbeid
- Monetaire vrijheid
- Handelsvrijheid
- Investeringsvrijheid
- Financiële vrijheid
De scores van een land op elk gebied worden vervolgens samengevoegd tot één score, op basis van welke landen worden gerangschikt van de meeste (hoogste score) tot de minste gratis. Opgemerkt moet worden dat sommige van deze categorieën ideologisch beladen zijn: wat een laissez-faire econoom aanspreekt als een hoge mate van arbeidsvrijheid, zou een liberale econoom bijvoorbeeld kunnen treffen als een gebrek aan bescherming van werknemers.
De Index of Economic Freedom van de Heritage Foundation heeft enkele belangrijke correlaties naar voren gebracht die landen zouden moeten aanmoedigen om hun scores in de loop van de tijd te verbeteren. Het belangrijkste is de waarneming dat mensen die in landen wonen die als vrij of meestal vrij zijn gecategoriseerd, hogere inkomens genieten dan mensen die in lager scorende landen wonen. De ongelijkheid tussen de beste en slechtste landen is meer dan zes keer, wat betekent dat iemand in een economisch vrij land zes keer meer verdient dan iemand in een economisch onderdrukte natie. In verband met deze inkomenskloof is er ook een verband tussen economische vrijheid en groei van het BBP, evenals een hogere levensstandaard en een algemene rechtsstaat voor de burgers.
Recente index van economische vrijheidsranglijsten
In de afgelopen jaren waren de toplanden voor economische vrijheid redelijk consistent. Hong Kong stond in 2019 op nummer één met een algemene score van 90,2. Het werd gevolgd door Singapore (89,4), Nieuw-Zeeland (84,4), Zwitserland (81,9), Australië (80,9) en Ierland (80,5) om de economieën die als vrij werden beoordeeld, af te ronden. De Verenigde Staten stonden op de 12e plaats met een algemene score van 76,8, vooral gekwetst door de overheidsuitgaven en de fiscale gezondheid. Dit betekende eigenlijk een aanzienlijke verbetering ten opzichte van voorgaande jaren, toen de VS zo laag op de 17e plaats stond.
Landen aan de andere kant van het vrijheidsspectrum zijn onder meer Noord-Korea (5,9), Venezuela (25,9), Cuba (27,8), Eritrea (38,9) en de Republiek Congo (39,7). Zoals gezegd geldt: hoe hoger de score op de index voor economische vrijheid, hoe hoger het inkomen en vice versa. De vrije landen hadden in 2019 een gemiddeld BBP per hoofd van de bevolking van $ 63.588, terwijl de onderdrukte landen slechts $ 7.716 hadden. Er is ook een regionaal fenomeen waarbij landen met vergelijkbare rangorde kunnen worden geclusterd. In 2019 scoorde Sub-Sahara Afrika onder het wereldgemiddelde van 60,8 met een regionale score van 54,2. Europa scoorde als regio boven het wereldgemiddelde met 68,6. Uiteraard zijn er in elke regio uitschieters. Noord-Korea, met de algehele slechtste score van 5,9, bevindt zich in de regio Azië-Pacific met twee van de hoogste scorers in Nieuw-Zeeland en Australië.
Hoe de index van economische vrijheid wordt gebruikt voor investeringen
De Index of Economic Freedom-website van de Heritage Foundation bevat een hittekaart waarmee u de veranderingen in de wereld in de loop van de tijd kunt bekijken. Behalve dat het academisch interessant is, kan de verandering naar economische vrijheid in de loop van de tijd een belangrijke gegevensbron zijn voor beleggers, met name voor degenen die geïnteresseerd zijn in opkomende markten. De index van economische vrijheid kan een leidraad zijn voor de vraag of het potentieel voor hete opkomende markten zoals de BRIC-landen daadwerkelijk de beleidswijzigingen zien die nodig zijn om die groei ten goede te komen aan internationale investeerders. Aan de andere kant kunnen negatieve indexveranderingen een signaal zijn voor beleggers om hun directe en indirecte blootstelling aan landen die een daling doormaken, te verkleinen.