Monopolistische markten
Wat is een monopolistische markt?
Een monopolistische markt is een theoretische voorwaarde die een markt beschrijft waarin slechts één bedrijf producten en diensten aan het publiek mag aanbieden. Een perfect concurrerende markt, waarin een oneindig aantal bedrijven actief is. In een puur monopolistisch model kan het monopolistische bedrijf de productie beperken, prijzen verhogen en op de lange termijn supernormale winsten behalen.
Belangrijkste leerpunten
- Een monopolie beschrijft een marktsituatie waarin één bedrijf al het marktaandeel bezit en de prijzen en output kan beheersen.
- Een puur monopolie komt zelden voor, maar er zijn gevallen waarin bedrijven een groot deel van het marktaandeel bezitten en ant-trustwetten van toepassing zijn.
- Altria, de tabaksfabrikant, heeft een monopolistische controle over de tabaksmarkt.
Monopolistische markten begrijpen
Een monopolistische markt is een marktstructuur met de kenmerken van een puur monopolie. Er bestaat een monopolie wanneer één leverancier een bepaald goed of een bepaalde dienst aan veel consumenten levert. In een monopolistische markt heeft het monopolie, of het controlerende bedrijf, volledige controle over de markt, dus het bepaalt de prijs en het aanbod van een goed of dienst.
Zuiver monopolistische markten zijn schaars en misschien zelfs onmogelijk bij afwezigheid van absolute toetredingsdrempels, zoals een verbod op concurrentie of het alleen bezitten van volledig natuurlijke hulpbronnen.
Als ze zich voordoen, is het monopolie dat de prijs en de levering van een goed of dienst stelt wel de prijs maker. Een monopolie is een winstmaximalisatie omdat het grotere winsten kan genereren door het aanbod en de prijs van het goed of de dienst te veranderen. Door het punt te bepalen waarop zijn marginale inkomsten gelijk zijn aan zijn marginale kosten, kan het monopolie het outputniveau vinden dat zijn winst maximaliseert.
Omdat doorgaans slechts één verkoper de productie en distributie van een goed of dienst controleert, kunnen andere bedrijven de markt niet betreden. Er zijn doorgaans hoge toetredingsdrempels, dit zijn obstakels die een bedrijf verhinderen een markt te betreden. Potentiële nieuwkomers zijn in het nadeel omdat het monopolie het first-mover-voordeel heeft en de prijzen kan verlagen om een potentiële nieuwkomer te ondermijnen en te voorkomen dat deze marktaandeel wint.
Aangezien er maar één leverancier is en bedrijven niet gemakkelijk kunnen in- of uitstappen, zijn er geen substituten voor de goederen of diensten. Daarom kent een monopolie ook absolute productdifferentiatie omdat er geen andere vergelijkbare goederen of diensten zijn.
De geschiedenis van monopolies
De term ” monopolie ” is ontstaan in de Engelse wet om een koninklijke toelage te beschrijven. Een dergelijke subsidie gaf een handelaar of bedrijf toestemming om in een bepaald goed te handelen, terwijl geen enkele andere handelaar of bedrijf dat kon doen.
Historisch gezien ontstonden er monopolistische markten toen individuele producenten exclusieve wettelijke privileges van de overheid ontvingen, zoals de overeenkomst tussen de Federal Communications Commission (FCC) en AT&T tussen 1913 en 1984. Gedurende deze periode mocht geen ander telecommunicatiebedrijf concurreren met AT&T omdat de regering ten onrechte dacht dat de markt slechts één producent kon ondersteunen.
Meer recentelijk kunnen particuliere bedrijven op korte termijn een monopolie-achtig gedrag vertonen wanneer de productie relatief hoge vaste kosten heeft, waardoor de gemiddelde totale kosten op de lange termijn afnemen naarmate de productie toeneemt. Door het effect van dit gedrag kan een enkele producent tijdelijk op een lagere kostencurve opereren dan welke andere producent dan ook.
Effecten van monopolistische markten
Het typische politieke en culturele bezwaar tegen monopolistische markten is dat een monopolie, bij afwezigheid van andere leveranciers van hetzelfde product of dezelfde dienst, een premie zou kunnen rekenen aan hun klanten. Consumenten hebben geen substituten en worden gedwongen de prijs te betalen voor de goederen die door de monopolist worden gedicteerd. Dit is in veel opzichten een bezwaar tegen hoge prijzen, niet per se monopolistisch gedrag.
Het standaard economische argument tegen monopolies is anders. Volgens neoklassieke analyses is een monopolistische markt ongewenst omdat deze de productie beperkt, niet vanwege de voordelen van monopolisten door prijzen te verhogen. Beperkte output staat gelijk aan minder productie, wat het totale reële sociale inkomen verlaagt.
Zelfs als er monopolistische machten bestaan, zoals het wettelijke monopolie van de US Postal Service op het bezorgen van eersteklas post, hebben consumenten vaak veel alternatieven, zoals het gebruik van standaardpost via FedEx of UPS of e-mail. Om deze reden is het ongebruikelijk dat monopolistische markten de productie met succes beperken of op de lange termijn supernormale winsten behalen.
Regulering van een monopolistische markt
Net als bij het model van perfecte concurrentie is het model voor monopolistische concurrentie moeilijk of onmogelijk te repliceren in de reële economie. Echte monopolies zijn meestal het product van regelgeving tegen de concurrentie. Het is bijvoorbeeld gebruikelijk dat steden of dorpen lokale monopolies toekennen aan nutsbedrijven en telecommunicatiebedrijven.
Niettemin reguleren regeringen vaak het gedrag van privézaken dat monopolistisch lijkt, zoals een situatie waarin een bedrijf het leeuwendeel van een markt in handen heeft. De FCC, de Wereldhandelsorganisatie en de Europese Unie hebben elk regels voor het beheer van monopolistische markten. Dit worden vaak antitrustwetten genoemd.