Normatieve economie

Wat is normatieve economie?

Normatieve economie is een perspectief op economie dat normatieve of ideologisch prescriptieve oordelen weerspiegelt ten aanzien van economische ontwikkeling, investeringsprojecten, verklaringen en scenario’s.

In tegenstelling tot positieve economie, die steunt op objectieve data-analyse, houdt normatieve economie zich zwaar bezig met waardeoordelen en uitspraken over ‘wat zou moeten zijn’ in plaats van feiten op basis van oorzaak-gevolg-uitspraken. Het drukt ideologische oordelen uit over wat kan resulteren in economische activiteit als het openbaar beleid wordt gewijzigd. Normatieve economische uitspraken kunnen niet worden geverifieerd of getest.

Inzicht in normatieve economie

Normatieve economie heeft tot doel de wenselijkheid van mensen of het gebrek daaraan te bepalen voor verschillende economische programma’s, situaties en voorwaarden door te vragen wat er zou moeten gebeuren of wat zou moeten gebeuren. Daarom presenteren normatieve uitspraken doorgaans een op meningen gebaseerde analyse in termen van wat wenselijk wordt geacht. Stel bijvoorbeeld dat de overheid moet streven naar een economische groei van x% of een inflatie van y%, zou als normatief kunnen worden gezien.

Gedragseconomie is ook beschuldigd normatief te zijn in de zin dat cognitieve psychologie wordt gebruikt om mensen te sturen (“duwen”) om gewenste beslissingen te nemen door hun keuzearchitectuur te ontwerpen.

Zoals positieve economie economische programma’s, situaties en omstandigheden beschrijft zoals ze bestaan, streeft normatieve economie ernaar oplossingen voor te schrijven. Normatieve economische verklaringen worden gebruikt om manieren te bepalen en aan te bevelen om economisch beleid te veranderen of om economische beslissingen te beïnvloeden.

Normatieve economie versus positieve economie

Normatieve economie kan nuttig zijn bij het vaststellen en genereren van nieuwe ideeën vanuit verschillende perspectieven, maar het kan niet de enige basis zijn voor het nemen van beslissingen over belangrijke economische kwesties, aangezien het geen objectieve invalshoek heeft die zich richt op feiten en oorzaken en gevolgen.

Economische uitspraken die vanuit een positieve economische invalshoek komen, kunnen worden onderverdeeld in bepaalbare en waarneembare feiten die kunnen worden onderzocht en getest. Vanwege deze eigenschap oefenen economen en analisten hun beroep vaak uit onder een positieve economische invalshoek. Positieve economie, het meetbare perspectief, helpt beleidsmakers en andere overheids- en bedrijfsautoriteiten om te beslissen over belangrijke zaken die van invloed zijn op bepaald beleid onder begeleiding van op feiten gebaseerde bevindingen.

Beleidsmakers, bedrijfseigenaren en andere organisatorische autoriteiten kijken echter doorgaans ook naar wat wenselijk is en wat niet voor hun respectieve kiezers, waardoor normatieve economie een belangrijk onderdeel wordt van de vergelijking bij het nemen van beslissingen over belangrijke economische kwesties. In combinatie met positieve economie kan normatieve economie vertakken in vele op meningen gebaseerde oplossingen die weerspiegelen hoe een individu of een hele gemeenschap bepaalde economische projecten uitbeeldt. Dit soort opvattingen zijn vooral belangrijk voor beleidsmakers of nationale leiders.

Voorbeelden van normatieve economie

Een voorbeeld van normatieve economie zou zijn: “We zouden de belastingen moeten halveren om het beschikbare inkomen te verhogen.” Een positieve of objectieve economische observatie zou daarentegen zijn: “Op basis van gegevens uit het verleden zouden grote belastingverlagingen veel mensen helpen, maar door de beperkingen van de overheidsbegroting is die optie onhaalbaar.” Het gegeven voorbeeld is een normatieve economische verklaring omdat het waardeoordelen weerspiegelt. Dit specifieke oordeel gaat ervan uit dat het beschikbare inkomen moet worden verhoogd.

Economische uitspraken die normatief van aard zijn, kunnen niet worden getoetst of bewezen op feitelijke waarden of legitieme oorzaak en gevolg. Voorbeelden van normatieve economische uitspraken zijn: “Vrouwen zouden hogere schoolleningen moeten krijgen dan mannen”, “Arbeiders zouden een groter deel van de kapitalistische winst moeten ontvangen” en “Werkende burgers zouden niet moeten betalen voor ziekenhuiszorg.” Normatieve economische uitspraken bevatten doorgaans trefwoorden zoals “zou” en “zou moeten”.