Oliezanden
Wat zijn oliezanden?
Oliezanden, of teerzanden, zijn zand- en gesteentemateriaal dat ruw bitumen bevat – een dichte, stroperige vorm van ruwe olie. Bitumen is te dik om uit zichzelf te vloeien, dus extractiemethoden zijn noodzakelijk. Bitumen wordt gewonnen en verwerkt met behulp van twee methoden: mijnbouw en in-situ herstel.
Oliezanden worden voornamelijk aangetroffen in de regio’s Athabasca, Cold Lake en Peace River in het noorden van Alberta en Saskatchewan, Canada, en in gebieden van Venezuela, Kazachstan en Rusland. Oliezanden worden verhandeld als onderdeel van grondstoffen voor ruwe olie .
Belangrijkste leerpunten
- Oliezanden of teerzanden zijn zand- en gesteentematerialen die ruw bitumen bevatten, een dikke en stroperige vloeistof.
- Het eindproduct van oliezanden is conventionele olie. Het proces om het te extraheren is echter veel duurder en milieubelastender in vergelijking met andere methoden, zoals booreilanden.
- Canada heeft de op twee na grootste bewezen oliereserves na Venezuela en Saoedi-Arabië.
Inzicht in oliezanden
Het eindproduct van oliezanden lijkt sterk op, zo niet beter dan dat van conventionele olie die boorplatforms gebruikt voor extractie. Intensieve mijnbouw, extractie- en opwerkingsprocessen betekenen dat de productie van olie uit oliezanden doorgaans meerdere malen duurder is dan bij het gebruik van conventionele methoden, en dat het schadelijk is voor het milieu. Het proces van het winnen van bitumen uit oliezanden resulteert in aanzienlijke emissies, vernietiging van het land, negatieve gevolgen voor de natuur, vervuiling van de plaatselijke watervoorziening en nog veel meer.
Ondanks de negatieve gevolgen voor het milieu, genereren oliezanden aanzienlijke inkomsten voor Canada, dat afhankelijk is van oliezanden als een aanzienlijk deel van zijn economische gezondheid.
Canada heeft naar schatting 171 miljard vaten aan bewezen oliereserves, waarvan 166,3 miljard vaten in de oliezanden van Alberta. Eind 2014 stond Canada op de derde plaats van de wereld wat betreft bewezen reserves, na Venezuela en Saoedi-Arabië. Dit betekent dat oliezanden een belangrijk onderdeel van de Canadese economie zijn in termen van investeringen, werkgelegenheid en inkomsten.
Proces voor het winnen van olie uit oliezanden
Bij de winning van oliezanden is het opruimen van grote stukken land van bomen en struiken de eerste stap. De bovengrond en klei worden verwijderd om het oliezand bloot te leggen. Deze methode voor oppervlaktemijnbouw maakt gebruik van grote vrachtwagens en schoppen om het zand te verwijderen, dat een volume kan hebben van 1% tot 20% van het werkelijke bitumen. Na verwerking en upgrading gaan de resultaten naar raffinaderijen voor raffinage tot benzine, vliegtuigbrandstof en andere aardolieproducten.
De mijnbouwmethode wordt als zeer schadelijk voor het milieu beschouwd, omdat het gaat om het egaliseren van honderden vierkante mijlen land, bomen en dieren in het wild. Exploitanten van oliezanden moeten een plan ontwikkelen om het land terug te winnen en dit laten goedkeuren door de overheid. Sinds de exploitatie van oliezanden in Canada in de jaren zestig van de vorige eeuw is begonnen, is slechts 8% van het totale mijnbouwgebied teruggewonnen of wordt het land gewonnen.
Een andere methode om oliezanden te winnen is in-situ, ook wel in-situ recovery (ISR) of oplossingsmijnbouw genoemd. Het wordt voornamelijk gebruikt om bitumen te winnen in oliezand dat te diep onder het aardoppervlak is begraven om met een vrachtwagen en een shovel te worden teruggewonnen.
In situ technologie injecteert stoom en chemicaliën diep onder de grond om het stroperige bitumen van het zand te scheiden en vervolgens naar de oppervlakte te pompen. Het bitumen doorloopt vervolgens hetzelfde opwerkingsproces als bij de oppervlaktemijnbouwmethode.
Omdat de winning van oliezanden extreem duur is, is de olieprijs een cruciale factor in het genereren van winst voor mijnbouwbedrijven. Als de olieprijs te laag daalt, is het mogelijk dat mijnbouwoliezanden niet financieel voordelig zijn.
De in situ-methode is duurder dan de oppervlaktemijnbouwmethode, maar is minder schadelijk voor het milieu en vereist slechts een paar honderd meter land en een nabijgelegen waterbron om te werken. Na het boren van gaten wordt een mijnbouwoplossing in de grond gepompt. Soms kunnen explosies of hydraulisch breken worden gebruikt om paden te openen.
De regering van Alberta schat dat 80% van de olie in de oliezanden te diep is begraven voor dagbouw;daarom zullen in situ-methoden waarschijnlijk de toekomst zijn van het winnen van olie uit oliezanden. De meest voorkomende vorm van in situ wordt stoomondersteunde gravitaire drainage (SAGD) genoemd.
Milieubescherming en oliezanden
De milieu-impact van het winnen van oliezanden uit de olievelden van Alberta heeft ertoe geleid dat milieuactivisten bezwaar hebben gemaakt tegen de oliepijpleiding die het land met de Verenigde Staten verbindt.
Organisaties, zoals de Oil Sands Innovation Alliance (COSIA) in Canada, zijn gericht op het verminderen van de milieu-impact van het winnen van oliezanden voor olie. Ze verstrekken financiering voor onderzoeksinitiatieven die verband houden met het verminderen van de milieu-impact van mijnbouw voor oliezanden. De organisatie biedt diepgaande informatie met betrekking tot mijnbouw, natuurbrandrisico’s, vegetatie, brancherapporten, onderzoeksrapporten en meer.