Structurele aanpassing
Wat is een structurele aanpassing?
Een structurele aanpassing is een reeks economische hervormingen waaraan een land zich moet houden om een lening van het Internationaal Monetair Fonds en / of de Wereldbank te krijgen. Structurele aanpassingen zijn vaak een reeks economische beleidsmaatregelen, waaronder het verminderen van de overheidsuitgaven, het openstellen voor vrijhandel, enzovoort.
Inzicht in structurele aanpassing
Structurele aanpassingen worden doorgaans gezien als hervormingen van de vrije markt, en ze worden afhankelijk gesteld van de veronderstelling dat ze het land in kwestie competitiever maken en economische groei stimuleren. Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en de Wereldbank, twee Bretton Woods-instellingen die dateren uit de jaren veertig, hebben lange tijd voorwaarden gesteld aan hun leningen. In de jaren tachtig was er echter een gezamenlijke druk om de kredietverlening aan door crisis getroffen arme landen om te zetten in springplanken voor hervormingen.
Structurele aanpassingsprogramma’s hebben van de lenende landen geëist dat ze in het algemeen vrijemarktsystemen invoeren, gekoppeld aan fiscale terughoudendheid – of af en toe regelrechte bezuinigingen. Landen zijn verplicht om een combinatie van de volgende handelingen uit te voeren:
- Devaluatie van hun valuta om tekorten op de betalingsbalans te verminderen.
- Het verminderen van werkgelegenheid, subsidies en andere uitgaven in de publieke sector om begrotingstekorten te verminderen.
- Het privatiseren van staatsbedrijven en het dereguleren van door de staat gecontroleerde industrieën.
- Regelgeving versoepelen om investeringen van buitenlandse bedrijven aan te trekken.
- Het dichten van fiscale mazen en het verbeteren van de belastinginning in eigen land.
Controverses rond structurele aanpassing
Voor voorstanders moedigt structurele aanpassing landen aan om economisch zelfvoorzienend te worden door een omgeving te creëren die vriendelijk is voor innovatie, investeringen en groei. Volgens deze redenering zouden onvoorwaardelijke leningen alleen maar een cyclus van afhankelijkheid op gang brengen, waarin landen in financiële problemen lenen zonder de systeemfouten die de financiële problemen veroorzaakten, te verhelpen. Dit zou onvermijdelijk leiden tot verdere leningen langs de lijn.
Structurele aanpassingsprogramma’s hebben echter scherpe kritiek gekregen op het opleggen van bezuinigingsbeleid aan reeds arme landen. Critici stellen dat de last van structurele aanpassingen het zwaarst op vrouwen, kinderen en andere kwetsbare groepen rust.
Critici beschouwen voorwaardelijke leningen ook als een instrument van neokolonialisme. Volgens dit argument bieden rijke landen reddingsoperaties aan arme landen – in veel gevallen hun voormalige koloniën – in ruil voor hervormingen die de arme landen openstellen voor uitbuitende investeringen door multinationale ondernemingen. Aangezien de aandeelhouders van deze firma’s in rijke landen wonen, wordt de koloniale dynamiek bestendigd, zij het met nominale nationale soevereiniteit voor de voormalige koloniën.
Van de jaren tachtig tot de jaren 2000 was er voldoende bewijsmateriaal opgebouwd waaruit bleek dat structurele aanpassingen de levensstandaard vaak op korte termijn verminderden binnen de landen die zich eraan hielden, dat het IMF publiekelijk verklaarde dat het structurele aanpassingen aan het verminderen was. Dit leek het geval te zijn in het begin van de jaren 2000, maar het gebruik van structurele aanpassingen groeide in 2014 weer naar het vorige niveau. Dit heeft opnieuw kritiek opgeleverd, met name dat landen die structurele aanpassingen ondergaan, minder beleidsvrijheid hebben om economische schokken op te vangen, terwijl de rijke landen die leningen verstrekken, kunnen vrijelijk hun staatsschuld opstapelen om het hoofd te bieden aan wereldwijde economische stormen die vaak hun oorsprong vinden in hun markten.