Wereldwijde valutahandel

De wereldeconomie faciliteert de vloeiende beweging van producten en diensten over de hele wereld, een trend die zich vrijwel ononderbroken heeft voortgezet sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog. Het is onwaarschijnlijk dat de architecten van dit systeem zich hadden kunnen voorstellen wat het zou worden toen ze elkaar in juli 1944 ontmoetten in de badplaats Bretton Woods in New Hampshire, maar veel van de infrastructuur die ze tot stand hebben gebracht, blijft relevant op de huidige wereldmarkt. Zelfs de naam “Bretton Woods” leeft voort in een moderne gedaante, gekenmerkt door de economische relatie die de VS hebben met China en andere zich snel ontwikkelende economieën. Lees verder terwijl we de moderne geschiedenis van de wereldhandel en kapitaalstromen bespreken, hun belangrijkste onderliggende economische principes en waarom deze ontwikkelingen er vandaag de dag nog steeds toe doen.

In het begin

De afgevaardigden van de 44 geallieerde mogendheden die de Bretton Woods-conferentie in 1944 bijwoonden, waren vastbesloten ervoor te zorgen dat de tweede helft van de 20e eeuw in niets zou lijken op de eerste helft, die voornamelijk bestond uit verwoestende oorlogen en een wereldwijde economische depressie. De Wereldbank en het Internationaal Monetair Fonds zouden zorgen voor wereldwijde economische stabiliteit. 

Om een ​​eerlijke en ordelijke markt voor grensoverschrijdende handel mogelijk te maken, heeft de conferentie het wisselkoerssysteem Bretton Woods ontwikkeld. Dit was een goudwisselsysteem dat deels de gouden standaard was en deels een reservevalutasysteem. Het vestigde de Amerikaanse dollar als de facto wereldwijde reservevaluta. Buitenlandse centrale banken konden dollars inwisselen voor goud tegen de vaste koers van $ 35 per ounce.  Destijds bezaten de VS meer dan 65% van de monetaire goudreserves in de wereld en stonden ze dus in het middelpunt van het systeem, met de zich herstellende landen Europa en Japan aan de periferie. 

Allemaal samen nu

Dit leek een tijdlang een kans om te winnen. Landen als Duitsland en Japan, in puin na de oorlog, herbouwden hun economieën op de rug van hun groeiende exportmarkten. In de VS deed de groeiende welvaart de vraag naar een steeds groter wordend assortiment producten uit overzeese markten toenemen. Volkswagen, Sony en Philips werden bekende namen. Zoals te verwachten was, groeide de Amerikaanse  invoer, evenals het Amerikaanse  handelstekort. Een handelstekort neemt toe wanneer de waarde van de invoer groter is dan die van de uitvoer, en vice versa.

In de economische theorie van het leerboek fungeren de marktkrachten van vraag en aanbod als een natuurlijke correctie voor handelstekorten en -overschotten. In de echte wereld van het Bretton Woods-systeem kwamen natuurlijke marktkrachten echter in aanraking met het niet-marktwisselkoersmechanisme. Men zou verwachten dat de waarde van een valuta zal stijgen naarmate de vraag naar goederen die in die valuta luiden, toeneemt; Het wisselkoerssysteem vereiste echter dat de buitenlandse centrale banken tussenbeide moesten komen om te voorkomen dat hun valuta de door Bretton Woods beoogde niveaus overschreden. Ze deden dit door deviezen (forex) marktaankopen van dollars en verkopen van Britse ponden, Duitse marken en Japanse yen. Hierdoor bleven de prijzen van de export uit deze landen lager dan wat de markt zou voorspellen, waardoor ze nog aantrekkelijker werden voor Amerikaanse consumenten, waardoor de cyclus in stand werd gehouden.

Een systeem als Bretton Woods steunt op de bereidheid van de deelnemers om het actief te ondersteunen. Voor de landen die grote reserves aan Amerikaanse dollar hadden opgebouwd, nam die bereidheid echter af naarmate de impliciete marktwaarde van de dollar afnam. Als u een grote hoeveelheid activa aanhoudt en denkt dat de waarde van dat activum zal afnemen, is het niet waarschijnlijk dat u meteen weer terug gaat om meer van het activum te kopen – maar dat is precies wat het systeem hen oplegde.

Bretton Woods is dood

Het systeem stortte uiteindelijk in augustus 1971 in, toen de Amerikaanse president Nixon aankondigde dat buitenlandse centrale banken niet langer dollars zouden kunnen inwisselen voor goud tegen het vaste niveau van $ 35 per ounce.  Binnen twee jaar was het vaste-rentesysteem volledig uitgefaseerd en zweefden de valuta’s van Europa en Japan , die dagelijks veranderden als reactie op de werkelijke vraag en aanbod. De dollar onderging een scherpe devaluatie en de valutamarkt groeide en werd overweldigend gedomineerd door particuliere handelaren in plaats van door centrale banken. 

Systemen met een vaste rente zijn echter nooit volledig uitgestorven. De bureaucraten van het Japanse Ministerie van Financiën en de Bank of Japan zagen een zwakke yen als een cruciaal element van het exportgerichte economische beleid van het land. In het begin van de jaren tachtig riep Deng Xiaoping, de toenmalige leider van de Communistische Partij van China, zijn landgenoten op dat “rijk worden heerlijk is” en China kwam op het wereldtoneel.

Aan het einde van hetzelfde decennium sloten Oost-Europa en Rusland, die nooit deel uitmaakten van het oude Bretton Woods-systeem, zich bij de globaliseringspartij. Plots was het 1944 helemaal opnieuw, met de zogenaamde ” opkomende markten ” die de plaats innamen van Duitsland en Japan met de wens hun goederen te verkopen aan de ontwikkelde markten van de VS en Europa. Net als hun voorgangers waren veel van deze landen, met name China en andere Aziatische economieën, van mening dat het in stand houden van ondergewaardeerde valuta’s een sleutel was tot groeiende en duurzame exportmarkten en dus tot vergroting van de binnenlandse welvaart. Waarnemers noemen deze regeling “Bretton Woods II”. In feite werkt het op een vergelijkbare manier als het origineel, maar zonder een expliciet mechanisme zoals een goudruil. Net als het origineel vereist het dat al zijn deelnemers – de VS en de opkomende economieën – de prikkels hebben om het systeem actief te steunen.

De Gorilla van $ 1 biljoen

Het Amerikaanse handelstekort bleef in heel Bretton Woods II toenemen, ondersteund door de sterke consumentenvraag in de VS en de snelle industrialisatie van China en andere opkomende economieën. De Amerikaanse dollar is ook nog steeds dede facto reservevaluta en de vorm waarin de People’s Bank of China, Reserve Bank of India en anderen een meerderheid van deze reserves aanhouden, is in Amerikaanse schatkistverplichtingen. China alleen al heeft buitenlandse reserves van meer dan $ 3 biljoen.  Het is duidelijk dat elke dramatische stap van de kant van de Chinese autoriteiten om de status quo-regeling te wijzigen, het potentieel zou hebben om turbulentie op de internationale kapitaalmarkten te veroorzaken. De politieke relatie tussen de VS en China is ook een belangrijk onderdeel van deze vergelijking. Wereldhandel is altijd een gevoelig politiek onderwerp geweest en protectionisme is een sterk populistisch instinct in de VS. Het is denkbaar dat een of andere partij bij deze regeling op een bepaald moment zal concluderen dat het eigenbelang ligt in het opgeven van het systeem.

Conclusie

De overeenkomsten tussen het originele Bretton Woods-systeem en zijn recentere tegenhanger zijn interessant en leerzaam. Op de zeer lange termijn bewegen economieën zich in cycli en wat waren de opkomende economieën van gisteren, zoals Japan of Duitsland, worden de huidige stabiele, volwassen markten, terwijl andere landen in de rol van opkomende tijgers stappen. Daarom, wat economisch zinvol was voor de opkomende markten van gisteren, blijft logisch voor die van vandaag en waarschijnlijk voor die van morgen. Ondanks de dramatische veranderingen die worden veroorzaakt door de krachten van technologie, globalisering en marktinnovatie, zijn economische systemen nog steeds diep menselijk. Dat wil zeggen, ze bestaan ​​in opdracht van degenen die ervan profiteren en blijven bestaan ​​zolang deze belanghebbenden beseffen dat de waarde opweegt tegen de kosten – of in ieder geval dat de kosten van de ontmanteling van het systeem te hoog zouden zijn om te dragen. Soms gebeurt dit geleidelijk en rationeel, andere keren is de landing veel moeilijker.