Obligaties aan toonder: van populair tot verboden

Obligaties aan toonder zijn door de overheid of bedrijven uitgegeven schuldinstrumenten die verschillen van traditionele obligaties, doordat ze niet zijn geregistreerd als beleggingsobligaties, bijgevolg bestaan ​​er geen gegevens met de namen van de eigenaren. Als gevolg hiervan is degene die het papier waarop de obligatie is uitgegeven fysiek bezit, de veronderstelde eigenaar, waardoor ze een grotere mate van anonimiteit krijgen dan de meer gebruikelijke obligatie-aanbiedingen. Maar aangezien er geen namen van investeerders fysiek voorkomen op obligatiepapieren aan toonder, is het bijna onmogelijk om dergelijke obligaties terug te krijgen als ze verloren of vernietigd zijn.

Obligaties aan toonder verschillen ook op andere manieren van traditionele obligaties. Hoewel beide obligatietypen vervaldata en rentetarieven vermelden, zijn coupons voor rentebetalingen aan toonder fysiek aan het effect gekoppeld en moeten ze bij een gevolmachtigde agent worden ingediend om de betaling te ontvangen. 

Een korte geschiedenis van obligaties aan toonder

In de Verenigde Staten werden aan het einde van de 19e eeuw voor het eerst obligaties aan toonder geïntroduceerd om de wederopbouw te financieren tijdens het tijdperk na de burgeroorlog. Deze investeringen bleken meteen populair, omdat ze gemakkelijk konden worden overgedragen en omdat miljoenen dollars konden worden uitgegeven met relatief weinig certificaten, wat transacties vereenvoudigde. Europa en Zuid-Amerika volgden al snel hun voorbeeld en gaven soortgelijke obligaties uit voor gebruik op hun eigen financiële markten.

Obligaties aan toonder worden ook wel couponobligaties genoemd omdat de fysieke obligatiecertificaten aangehechte coupons bevatten die bij een gevolmachtigde agent kunnen worden ingewisseld voor halfjaarlijkse rentebetalingen. Deze activiteit wordt gewoonlijk “coupons knippen” genoemd.

De risico’s van obligaties aan toonder

Er is geen naam van de geregistreerde eigenaar gedrukt op het gezicht van een obligatie aan toonder, waardoor in het verleden rente en hoofdsom zonder twijfel konden worden betaald aan iemand die een obligatiecertificaat aanbood. Vóór de beperkingen die in 2010 werden opgelegd, hoefde een houder van een obligatie aan toonder op de vervaldatum alleen certificaten in te dienen bij de agent van de emittent om ze anoniem te verzilveren voor de nominale waarde. Hoewel deze praktijk voortvarend was, bracht deze praktijk een intrinsiek risico met zich mee, omdat de obligatie werd gestolen, maar er was geen manier om de obligatie terug te traceren naar de rechtmatige begunstigde.

Deze instrumenten waren ook problematisch als emittenten van obligaties hun verplichtingen om de rente en aflossingen te betalen niet nakwamen. Als beleggers in dergelijke omstandigheden ervoor kozen juridische stappen te ondernemen voor de rechtbank, moesten ze de anonimiteit van hun eigendom opgeven, waarmee ze in de eerste plaats het doel van het kopen van dergelijke obligaties tenietdeden.

In een beroemd geval eind jaren twintig gaven Duitse banken vele miljoenen dollars aan obligaties aan toonder uit, als onderdeel van de inspanningen van Duitsland om de landbouw te verbeteren. Hoewel de obligaties in 1958 zouden vervallen en in New York zouden moeten worden betaald, is tot op de dag van vandaag geen rente of hoofdsom betaald.

Crimineel gebruik van obligaties aan toonder

Obligaties aan toonder zijn van oudsher het favoriete financiële instrument voor witwassers, belastingontduikers en anderen die zakelijke transacties willen verbergen. Fraude met obligaties aan toonder is zelfs een veel voorkomend onderwerp in de literatuur en Hollywood-films. In de klassieke roman The Great Gatsby uit 1925 beraamde  de mysterieuze titulaire hoofdpersoon plannen om obligaties aan toonder van twijfelachtige oorsprong te verkopen. En in films uit de late 20e eeuw, Beverly Hills Cop,  Die Hard, Heat  en Panic Room, stelen schurken miljoenen dollars aan toonderobligaties.

Het gebruik van obligaties aan toonder om belasting te ontwijken werd populairder na de Eerste Wereldoorlog. Hun illegale gebruik bleef bestaan ​​tot de Tax Equity and Fiscal Responsibility Act van 1982, die nieuwe uitgifte van obligaties aan toonder in de Verenigde Staten verbood. Interessant is dat euro-obligaties nog steeds worden uitgegeven als elektronische obligaties aan toonder, en dat Amerikaanse bedrijven hun obligaties in die vorm op de Europese markt kunnen uitgeven.

De toekomst van obligaties aan toonder

De meeste obligaties aan toonder die momenteel in omloop zijn, zijn uitgegeven tegen een relatief hoge rente. Bijgevolg werden velen gebeld vóór hun vervaldatum om de boekhoudkundige kosten voor de emittenten te verlagen . Huidige aflossingen zijn bijna onbestaande als gevolg van een wet uit 2010 die banken en makelaars verloste van hun aflossingsverantwoordelijkheid. Twee jaar later, in 2012, werden veel papieren certificaten die nog in omloop waren, ondergebracht bij de Depository Trust Company (DTC), vernietigd tijdens Superstorm Sandy.

Het komt neer op

Obligaties aan toonder zijn gemakkelijk overdraagbare anonieme schuldinstrumenten die bepaalde voordelen bieden ten opzichte van andere vormen van valuta. Maar juist deze eigenschappen hebben van obligaties aan toonder een populair middel gemaakt dat criminelen uitbuiten om de wet te omzeilen. Als gevolg hiervan blijft de toekomst van obligaties aan toonder onzeker, en in de VS uitgegeven obligaties dreigen uit te sterven.

[Belangrijk: alle obligaties aan toonder die zijn uitgegeven door de Amerikaanse schatkist zijn vervallen.]