Verklarend oordeel
Wat is een verklarend oordeel?
Een declaratoir vonnis is een door de rechtbank uitgevaardigd vonnis dat de rechten en plichten van elke partij in een contract definieert en schetst. Verklarende uitspraken hebben dezelfde werking en kracht als definitieve uitspraken en zijn juridisch bindend. Deze uitspraken worden ook wel een verklaring of declaratoire voorziening genoemd.
Hoe verklarend oordeel werkt
Elke partij bij een contract kan de rechtbank verzoeken om opheldering van haar rechten en plichten in geval van juridische controverse. Een door de rechtbank uitgevaardigd declaratoir vonnis schetst de rechten en plichten van elke betrokken partij. Deze uitspraak vereist geen actie of toekenning van schadevergoeding. Het helpt geschillen op te lossen en rechtszaken te voorkomen.
Belangrijkste leerpunten
- Verklarend oordeel kan langdurige processen en complexe rechtszaken over dekking voorkomen.
- In 1934 werd de Uniform Declaratory Judgement Act voor het eerst vastgesteld in de Verenigde Staten.
- In de VS hebben de meeste staten een of andere vorm of versie van de Uniform Declaratory Judgement Act aangenomen.
- Eindvonnissen en declaratoire uitspraken zijn beide juridisch bindend.
- Een andere manier om een declaratoir oordeel te beschrijven, is een declaratoire vrijstelling.
Het voordeel van een declaratoir vonnis is dat het rechtszaken voorkomt die waarschijnlijk niet slagen, wat de rechtbanken, en uiteindelijk de belastingbetaler, middelen en tijd bespaart.
Een verzekeringnemer die een ongunstig declaratoir vonnis ontvangt, zal waarschijnlijk geen rechtszaak aanspannen, omdat de kans veel groter is dat de rechtszaak wordt afgewezen.
Verklarende uitspraken kunnen onnodige rechtszaken helpen voorkomen.
Verklarende uitspraken ontstonden in het begin van de 20e eeuw toen staten een universele reeks normen aannamen na de inwerkingtreding van de Uniform Declaratory Judgments Act van 1922. In 1934 voerde het Congres de Declaratory Judgments Act uit, die federale rechtbanken de bevoegdheid verleende om declaratoire uitspraken te doen.
Voorbeeld van verklarend oordeel
In het geval van verzekeringscontracten helpen declaratoire uitspraken mee om de dekking van een polis te bepalen. Het helpt om te bepalen of er dekking bestaat voor een bepaald gevaar, of de verzekeraar verplicht is de verzekeringnemer te verdedigen tegen een claim van een derde partij, en of de verzekeraar verantwoordelijk is voor een verlies wanneer andere verzekeringscontracten ook dekking bieden tegen hetzelfde gevaar.
Een verzekeringnemer is bijvoorbeeld van mening dat zijn geweigerde claim onrechtvaardig is. Als gevolg hiervan laat hij de verzekeraar weten dat hij een rechtszaak overweegt om verliezen te verhalen. De verzekeraar streeft naar een declaratoir vonnis om zijn rechten en plichten te verduidelijken in de hoop de rechtszaak te voorkomen. Als uit een verklaring voor recht blijkt dat de verzekeraar niet verplicht is om het verlies te dekken, zal de verzekeraar waarschijnlijk een rechtszaak vermijden. Als uit het vonnis blijkt dat de verzekeraar verantwoordelijk is, zal de verzekeringnemer de verzekeraar waarschijnlijk aanklagen om verliezen te verhalen.