Financiële accelerator
Wat is een financiële accelerator?
Een financiële accelerator is een middel waarmee ontwikkelingen op financiële markten de effecten van veranderingen in de economie versterken. De omstandigheden op de financiële markten en de economie kunnen elkaar versterken, resulterend in een feedbacklus die een hausse of mislukking veroorzaakt, ondanks dat de veranderingen zelf relatief klein zijn wanneer ze afzonderlijk worden bekeken. Het idee wordt toegeschreven aan Ben Bernanke, voorzitter van de Federal Reserve Board, en economen Mark Gertler en Simon Gilchrist.
Inzicht in financiële versnellers
Een financiële accelerator komt vaak uit de kredietmarkt en werkt uiteindelijk door om de economie als geheel te beïnvloeden. Financiële versnellers kunnen op macro-economische schaal zowel positieve als negatieve schokken initiëren en versterken. Het financiële acceleratormodel werd voorgesteld om te helpen verklaren waarom relatief kleine veranderingen in het monetair beleid of de kredietvoorwaarden grote schokken in een economie kunnen veroorzaken. Waarom zorgt een relatief kleine verandering in het primair tarief er bijvoorbeeld voor dat bedrijven en consumenten hun uitgaven drastisch verlagen, ook al gaat het om kleine incrementele kosten?
De financiële acceleratortheorie stelt dat de meeste bedrijven en consumenten zich op het hoogtepunt van de conjunctuurcycli in verschillende mate hebben overbelast. Dit betekent dat ze goedkope schulden hebben aangegaan om verbeteringen of uitbreiding van hun bedrijf en levensstijl te financieren. Dit betekent ook dat ze extra gevoelig zijn voor eventuele veranderingen in de kredietomgeving, meer dan op andere momenten in de conjunctuurcyclus. Wanneer het expansiegedeelte van de conjunctuurcyclus ten einde loopt, wordt diezelfde overbelaste meerderheid bekneld door een slechtere economie en een krappere kredietverlening.
De financiële accelerator en de grote recessie
Het idee dat kredietvoorwaarden de economie beïnvloeden is niet nieuw, maar het Bernanke, Gertler- en Gilchrist-model bood een beter instrument om het beleid te sturen om de effecten op de kredietmarkt in werking te stellen. Zelfs toen kreeg het financiële acceleratormodel weinig aandacht tot 2008, toen Bernanke aan het roer stond van de Federal Reserve tijdens een financiële crisis die uitmondde in de Grote Recessie. Het financiële acceleratormodel kreeg veel aandacht omdat het een context bood om de acties uit te leggen die de Fed ondernam om feedbackloops te minimaliseren of hun looptijd te verkorten.
Dit is een van de redenen waarom zoveel van de reddingsmaatregelen, zoals ze bekend werden, gericht waren op het rechtstreeks via de banken stabiliseren van de kredietmarkten. In het financiële acceleratormodel zorgt vertraagd krediet voor een vlucht naar kwaliteit. Dit betekent dat zwakkere bedrijven en consumenten in de steek worden gelaten en dat alleen sterkere bedrijven krediet krijgen. Omdat echter meer van deze bedrijven worstelen met minder consumentgerichte aankopen, raken ze ook uit de gratie. Deze lus gaat door totdat een groot deel van het krediet uit de economie is geperst, wat resulteert in veel economische pijn. Bernanke gebruikte zijn kennis van financiële versnellers om te proberen de pijn te beperken en de tijd te verkorten die de Amerikaanse economie leed onder krappe kredietvoorwaarden.