Het LIBOR-schandaal
Wat is het LIBOR-schandaal?
Het LIBOR-schandaal was een veelbesproken regeling waarbij bankiers van verschillende grote financiële instellingen met elkaar samenspanden om de London Interbank Offered Rate (LIBOR) te manipuleren. Het schandaal zaaide wantrouwen in de financiële sector en leidde tot een golf van boetes, rechtszaken en regelgevende maatregelen. Hoewel het schandaal in 2012 aan het licht kwam, zijn er aanwijzingen dat de heimelijke verstandhouding in kwestie al in 2003 aan de gang was.
Veel vooraanstaande financiële instellingen waren betrokken bij het schandaal, waaronder Deutsche Bank ( DB ), Barclays ( BCS ), Citigroup ( C ), JPMorgan Chase ( JPM ) en de Royal Bank of Scotland ( RBS ).
Als gevolg van het schandaal om de rente vast te stellen, zijn er vragen gerezen over de geldigheid van LIBOR als een geloofwaardige benchmarkrente, die nu wordt afgebouwd. Volgens de Federal Reserve en toezichthouders in het VK wordt LIBOR tegen 30 juni 2023 afgebouwd en vervangen door deSecured Overnight Financing Rate (SOFR). Als onderdeel van deze uitfasering worden de LIBOR-tarieven voor een week en voor twee maanden in USD LIBOR na 31 december 2021 niet langer gepubliceerd.
Belangrijkste leerpunten
- Het LIBOR-schandaal verwijst naar een belangrijke periode van financiële collusie waarin een van ’s werelds meest invloedrijke benchmarkrentetarieven door verschillende banken werd gemanipuleerd.
- Het plan zorgde ervoor dat financiële contracten over de hele wereld verkeerd werden geprijsd bij transacties zoals hypotheken, fondsenwerving door bedrijven en derivatentransacties.
- Het schandaal zorgde voor verschillende wijzigingen in de regelgeving, rechtszaken en boetes, waardoor het vertrouwen van het publiek in de financiële markten werd geschaad.
Inzicht in het LIBOR-schandaal
De LIBOR is een referentierentetarief dat wordt gebruikt voor de prijsstelling van leningen en afgeleide producten over de hele wereld. Het wordt gevormd op basis van referentierentetarieven die zijn ingediend door deelnemende banken. Tijdens het LIBOR-schandaal dienden handelaren bij veel van deze banken opzettelijk kunstmatig lage of hoge rentetarieven in om de LIBOR hoger of lager te dwingen, in een poging de derivaten- en handelsactiviteiten van hun eigen instellingen te ondersteunen.
Het LIBOR-schandaal was significant vanwege de centrale rol die de LIBOR speelt in de wereldwijde financiën. De LIBOR wordt gebruikt om alles te bepalen, van de rentetarieven die gigantische bedrijven betalen voor leningen tot de tarieven die individuele consumenten betalen voor woninghypotheken of studieleningen. Het wordt ook gebruikt bij de prijsstelling van derivaten. Door de LIBOR te manipuleren, veroorzaakten de handelaren in kwestie dus indirect een cascade van verkeerd geprijsde financiële activa in het hele wereldwijde financiële systeem. Dit leidde begrijpelijkerwijs tot een substantiële publieke terugslag, aangezien partijen over de hele wereld zich afvroegen of ze financieel geschaad zouden zijn.
De publieke verontwaardiging over het schandaal werd nog verergerd door de schijnbare onbezonnenheid van veel van de betrokken actoren. Dit werd duidelijk toen tijdens onderzoeken e-mails en telefoongegevens werden vrijgegeven. Bewijs toonde aan dat handelaren anderen openlijk vroegen om tarieven vast te stellen op een bepaald bedrag, zodat een bepaalde positie winstgevend zou zijn. Regelgevers in zowel de Verenigde Staten als het Verenigd Koninkrijk legden ongeveer $ 9 miljard aan boetes op aan banken die bij het schandaal betrokken waren, evenals een hele reeks strafrechtelijke vervolging. Omdat LIBOR wordt gebruikt bij de prijsstelling van veel van de financiële instrumenten die door bedrijven en overheden worden gebruikt, hebben ze ook rechtszaken aangespannen, waarin wordt beweerd dat de rentevaststelling een negatief effect op hen heeft gehad.
Voorbeeld van het LIBOR-schandaal
Hoewel het moeilijk is om te weten of een bepaalde persoon werd getroffen door het LIBOR-schandaal, zijn er veel mogelijke manieren waarop de impact ervan gevoeld zou kunnen worden. Zo kunnen individuele huiseigenaren hypotheken met een vaste rente hebben afgesloten in een tijd dat de hypotheekrentes kunstmatig werden verhoogd op basis van opwaartse manipulatie van de LIBOR. Vanuit het perspectief van de huiseigenaar zou elke dollar aan extra kosten veroorzaakt door de kunstmatig hoge tarieven kunnen worden gezien als een soort “diefstal” die wordt gepleegd door de LIBOR-tariefbepalers. Evenzo zouden veel handelaren die partij waren bij derivatencontracten onnodig grote verliezen hebben geleden als gevolg van het LIBOR-schandaal.
Uiteindelijk heeft het LIBOR-schandaal veel veranderingen in zijn kielzog achtergelaten. Na de onthulling van de LIBOR-collusie nam de Britse Financial Conduct Authority (FCA) de verantwoordelijkheid voor het LIBOR-toezicht weg van de British Bankers Association (BBA) en droeg het over aan de Benchmark Administration (IBA) van de Intercontinental Exchange. De IBA is een onafhankelijke Britse dochteronderneming van de particuliere, in de VS gevestigde beursoperator, Intercontinental Exchange (ICE). LIBOR is nu algemeen bekend als ICE LIBOR.
Meer recent heeft de FCA aangekondigd dat het LIBOR slechts tot 2021 zal ondersteunen, waarna het hoopt over te stappen op een alternatief systeem. De New York Federal Reserve lanceerde in april 2018 een mogelijke LIBOR-vervanging, de repos -roughly 1500 keer die van de interbancaire leningen als 2018-theoretisch waardoor het een meer nauwkeurige indicator van de financieringskosten. Bovendien is de SOFR gebaseerd op gegevens van waarneembare transacties in plaats van op geschatte debetrentes, zoals soms het geval is bij LIBOR.