Monetaristische theorie
Wat is de monetaristische theorie?
De monetaristische theorie is een economisch concept dat stelt dat veranderingen in de geldhoeveelheid de belangrijkste determinanten zijn van de snelheid van economische groei en het gedrag van de conjunctuurcyclus. Wanneer de monetaristische theorie in de praktijk werkt, kunnen centrale banken, die de hefbomen van het monetair beleid beheersen, veel macht uitoefenen over de economische groeicijfers.
De concurrerende theorie van de monetaristische theorie is de keynesiaanse economie.
Belangrijkste leerpunten
- Volgens de monetaristische theorie is de geldhoeveelheid de belangrijkste bepalende factor voor het tempo van economische groei.
- Het wordt beheerst door de MV = PQ-formule, waarin M = geldhoeveelheid, V = geldsnelheid, P = prijs van goederen en Q = hoeveelheid goederen en diensten.
- De Federal Reserve controleert het geld in de Verenigde Staten en gebruikt drie belangrijke hefbomen – de reserveverhouding, de discontovoet en open-marktoperaties – om de geldhoeveelheid in de economie te vergroten of te verkleinen.
Inzicht in de monetaristische theorie
Volgens de monetaristische theorie, als de geldvoorraad van een land toeneemt, zal de economische activiteit toenemen – en vice versa.
De monetaristische theorie wordt beheerst door een eenvoudige formule: MV = PQ, waarbij M de geldhoeveelheid is, V de snelheid is (aantal keren per jaar dat de gemiddelde dollar wordt uitgegeven), P de prijs van goederen en diensten is en Q de hoeveelheid van goederen en diensten. Uitgaande van constante V, wanneer M wordt verhoogd, stijgen ofwel P, Q, of zowel P als Q.
Het algemene prijsniveau stijgt doorgaans meer dan de productie van goederen en diensten wanneer de economie dichter bij volledige werkgelegenheid staat. Als de economie slap is, zal Q sneller stijgen dan P volgens de monetaristische theorie.
In de VS bepaalt de Federal Reserve (Fed) het monetaire beleid zonder tussenkomst van de overheid. De Fed werkt volgens een monetaristische theorie die zich richt op het handhaven van stabiele prijzen (lage inflatie ), het bevorderen van volledige werkgelegenheid en het bereiken van een gestage groei van het bruto binnenlands product (bbp).
Geldtoevoer beheersen
In de VS is het de taak van de Fed om de geldhoeveelheid te beheersen. De Fed heeft drie belangrijke hefbomen:
- De reserveratio : het percentage reserves dat een bank moet aanhouden voor deposito’s. Een verlaging van de ratio stelt banken in staat meer te lenen, waardoor het geldaanbod toeneemt.
- De disconteringsvoet : de rentevoet die de Fed rekent aan commerciële banken die extra reserves moeten lenen. Een verlaging van de disconteringsvoet zal een bank ertoe aanzetten meer te lenen bij de Fed en dus meer aan haar klanten te lenen.
- Openmarkttransacties : Openmarkttransacties bestaan uit het kopen en verkopen van overheidspapier. Het kopen van effecten bij grote banken vergroot de geldhoeveelheid, terwijl het verkopen van effectencontracten de geldhoeveelheid in de economie verkleint.
Voorbeeld van monetaristische theorie
Alan Greenspan, de voormalige voorzitter van de Federal Reserve, was een voorstander van de monetaristische theorie. Tijdens zijn eerste jaren bij de Fed in 1988 verhoogde hij de rente, verminderde de groei en verhoogde hij de inflatie, die bijna vijf procent bereikte.
De Amerikaanse economie sloeg begin jaren negentig in een recessie. In reactie daarop versterkte voorzitter Greenspan de economische vooruitzichten door te beginnen aan een renteverlaging die resulteerde in de langste periode van economische expansie in de geschiedenis van de Amerikaanse economie. Een ruim monetair beleid van lage rentetarieven maakte de Amerikaanse economie vatbaar voor zeepbellen, die culmineerden in de financiële crisis van 2008 en de Grote Recessie.