De oorsprong van de schuldencrisis in Griekenland
De Griekse schuldencrisis was het gevolg van zware overheidsuitgaven en de problemen escaleerden in de loop van de jaren als gevolg van de vertraging van de wereldwijde economische groei. Toen Griekenland op 1 januari 1981 het 10e lid van de Europese Unie werd, waren de economie en de financiën van het land in goede staat, met een schuldquote van 28% en een begrotingstekort van minder dan 3% van het BBP. Maar de situatie verslechterde dramatisch in de komende 30 jaar omdat fiscale losbandigheid, die wordt gedefinieerd als verkwistende en buitensporige uitgaven, de tekorten en schulden deed exploderen.
De weg naar schulden
In oktober 1981 kwam de Panhelleense Socialistische Beweging (PASOK), een partij opgericht door Andreas Papandreou in 1974, aan de macht op een populistisch platform. In de loop van de volgende drie decennia wisselde PASOK aan de macht met de New Democracy Party die ook in 1974 werd opgericht. In een voortdurende poging om de Griekse kiezers tevreden te houden, gaven beide partijen hun kiezers een liberaal welzijnsbeleid, waardoor een opgeblazen, inefficiënt en protectionistisch karakter ontstond. economie.
Belangrijkste leerpunten
- De Griekse schuldencrisis is te wijten aan het begrotingsbeleid van de regering waarin te veel werd uitgegeven.
- De financiële situatie van Griekenland was gezond toen het begin jaren tachtig de EU binnenkwam, maar verslechterde de komende dertig jaar aanzienlijk.
- Terwijl de economie van 2001-2008 een hoge vlucht nam, gingen hogere uitgaven en stijgende schuldenlast gepaard met de groei.
- Tegen de tijd van de financiële crisis van 2007-2008 was de situatie voorbij en werden de schuldenlasten van Griekenland te groot om aan te kunnen – kort daarna werden bezuinigingsmaatregelen genomen.
De regering heeft het land op een onhoudbaar fiscaal pad gestuurd. Zo stegen de salarissen voor werknemers in de publieke sector elk jaar automatisch, in plaats van te worden gebaseerd op factoren als prestatie en productiviteit. De pensioenen waren ook genereus. Een Griekse man met 35 jaar overheidsdienst kon op 58-jarige leeftijd met pensioen gaan en een Griekse vrouw (onder bepaalde omstandigheden) kon al op 50-jarige leeftijd met pensioen gaan.
Misschien wel het meest beruchte voorbeeld van buitensporige vrijgevigheid was de prevalentie van 13e-maand- en 14-maand-uitkeringen aan Griekse arbeiders. Dat wil zeggen, arbeiders hadden in december recht op een extra maandloon om te helpen met vakantiekosten en ontvingen ook een halve maand met Pasen en de helft als ze met vakantie gingen.
Als gevolg van de lage productiviteit, het uithollen van het concurrentievermogen en de ongebreidelde belastingontduiking, moest de regering haar toevlucht nemen tot een enorme schuldenlast om de partij draaiende te houden. De toelating van Griekenland tot de eurozone in januari 2001 en de invoering van de euro maakten het voor de regering veel gemakkelijker om geld te lenen. Dit kwam doordat de Griekse obligatierendementen en rentetarieven daalden naarmate ze convergeerden met die van sterke leden van de Europese Unie (EU) zoals Duitsland.
Zo daalde het renteverschil tussen Griekse en Duitse staatsobligaties met een looptijd van 10 jaar van meer dan 600 basispunten in 1998 tot ongeveer 50 basispunten in 2001. Als gevolg hiervan groeide de Griekse economie enorm, met een reële bbp-groei van gemiddeld 3,9% per jaar. tussen 2001 en 2008, de tweede snelste na Ierland in de eurozone.
Onhoudbare groei
Maar die groei kwam tegen een hoge prijs in de vorm van oplopende tekorten en een snelgroeiende schuldenlast. Dit werd nog verergerd door het feit dat deze maatregelen voor Griekenland de limieten van het stabiliteits- en groeipact van de EU al hadden overschreden toen het tot de eurozone werd toegelaten. Zo bedroeg de schuldquote van Griekenland in 2000 103%, ruim boven het maximaal toegestane niveau van 60% in de eurozone. Het Griekse begrotingstekort als percentage van het BBP bedroeg 3,7% in 2000, ook boven de grens van 3% in de eurozone.
De mal was kort na PIIGS (Portugal, Ierland, Italië, Griekenland en Spanje) als compensatie voor dit extra risico.
16,8%
In 2019 had Griekenland met bijna 17% nog steeds een van de hoogste werkloosheidspercentages in de EU.
Tot dan toe werd het staatsschuldrisico van de PIIGS gecamoufleerd door hun rijke buren in het noorden, zoals Duitsland. Volgens onderzoek van de Federal Reserve Bank of St. Louis is het renteverschil tussen 10-jarige Griekse en Duitse staatsobligaties echter tegen januari 2012 met maar liefst 3.300 basispunten verbreed.
Bron: tradingeconomics.com
Toen de Griekse economie in de nasleep van de crisis kromp, schoot de schuldquote omhoog, met een piek van 180% in 2011. De laatste spijker in de kist kwam in 2009, toen een nieuwe Griekse regering onder leiding van Papandreou’s zoon George aan de macht kwam. en onthulde dat het begrotingstekort 12,7% bedroeg, meer dan het dubbele van het eerder vermelde cijfer, waardoor de schuldencrisis in een hogere versnelling terechtkwam.
Het komt neer op
De Griekse schuldencrisis vond zijn oorsprong in de fiscale losbandigheid van eerdere regeringen, wat bewijst dat landen, net als individuen, het zich niet kunnen veroorloven ver boven hun stand te leven. Als gevolg hiervan zullen Grieken jarenlang, zo niet decennia lang, met strenge bezuinigingsmaatregelen moeten leven.