PIIGS

Wat betekent PIIGS?

PIIGS is een beledigend acroniem voor Portugal, Italië, Ierland, Griekenland en Spanje, de zwakste economieën in de eurozone tijdens de Europese schuldencrisis. Destijds trokken de vijf landen van het acroniem de aandacht vanwege hun verzwakte economische output en financiële instabiliteit, wat de twijfels deed toenemen over het vermogen van de natie om obligatiehouders terug te betalen en de vrees deed ontstaan ​​dat deze naties hun schulden niet zouden nakomen.

Inzicht in de PIIGS

De eurozone bestond ten tijde van de euro. In het begin van de jaren 2000 hadden deze landen, grotendeels gevoed door een buitengewoon accommoderend monetair beleid, toegang tot kapitaal tegen zeer lage rentetarieven.

Dit leidde er onvermijdelijk toe dat sommige van de zwakkere economieën, met name de PIIGS, agressief leenden, vaak op een niveau dat ze redelijkerwijs niet konden terugverdienen als er een negatieve schok voor hun financiële systemen zou komen. De wereldwijde financiële crisis van 2008 was deze negatieve schok die leidde tot economische ondermaatse prestaties, waardoor ze niet in staat waren de leningen die ze hadden gekregen terug te betalen. Bovendien droogde ook de toegang tot aanvullende kapitaalbronnen op.

Aangezien deze landen de euro als munteenheid gebruikten, stonden ze onder de dictaten van de Europese Unie (EU) en mochten ze geen onafhankelijk monetair beleid voeren om de wereldwijde economische neergang die werd veroorzaakt door de financiële crisis van 2008 te bestrijden. Om de speculatie te verminderen dat de EU deze economisch achtergestelde landen in de steek zou laten, keurden de Europese leiders op 10 mei 2010 een stabilisatiepakket van 750 miljard euro goed om de PIIGS-economieën te ondersteunen.

Een aanstootgevend acroniem

Het gebruik van de term, vaak bekritiseerd als denigrerend en racistisch, gaat terug tot het einde van de jaren zeventig. Het eerste geregistreerde gebruik van deze naam was in 1978, toen deze werd gebruikt om de ondermaats presterende Europese landen Portugal, Italië, Griekenland en Spanje (PIGS) te identificeren. Ierland sloot zich pas aan bij deze groep in 2008, toen de zich ontvouwende wereldwijde financiële crisis zijn economie in een onbeheersbare staat met schulden en een betreurenswaardige financiële situatie deed storten die vergelijkbaar is met die van de PIGS-landen.

Sommigen beweren dat de term duidt op een terugkeer van de koloniale dynamiek binnen de eurozone. Het verbindt de stereotiepe aannames over de culturele kenmerken van de mensen in Portugal, Italië, Ierland, Griekenland en Spanje. Het gebruik van de term versterkt mogelijk de perceptie van die mensen als luie, onproductieve, corrupte en / of verkwistende leugenaars. De wortels van deze stereotypen gaan terug naar het anti-Ierse en anti-mediterrane racisme van het Britse en Ottomaanse rijk.

Economische gevolgen voor de EU

Volgens Eurostat, het statistiekbureau van de Europese Unie, bereikte de bbp-groei voor de eurozone het hoogste punt in 10 jaar in 2017. Portugal, Italië, Ierland, Griekenland en Spanje krijgen echter de schuld voor het vertragen van het economische herstel van de eurozone na de financiële crisis van 2008 door bij te dragen aan een trage groei van het BBP, hoge werkloosheid en hoge schulden in het gebied.

Vergeleken met de pieken van vóór de crisis, was het bbp van Spanje 4,5% lager, dat van Portugal 6,5% lager en dat van Griekenland was 27,6% lager begin 2016. Spanje en Griekenland hadden ook de hoogste werkloosheidscijfers in de EU met 21,4% en 24,6%., respectievelijk – hoewel schattingen eind 2017 voorspellen dat die cijfers tegen 2020 zullen krimpen tot 14,3% en 18,4%, volgens het Internationaal Monetair Fonds. De trage groei en hoge werkloosheid in deze landen is een belangrijke reden waarom de schuldquote van de eurozone is gestegen van 79,2% eind 2009 tot een piek van 92% in 2014. De laatste jaarresultaten tot en met 2018, laten zien dat deze ratio momenteel 85,1% bedraagt.

Deze chronische schuld blijft bestaan ​​ondanks zowel het enorme kwantitatieve versoepelingsprogramma (QE) van de Amerikaanse Federal Reserve, dat krediet aan Europese banken heeft verstrekt tegen rentetarieven van bijna nul, als de harde bezuinigingsmaatregelen die de EU haar lidstaten heeft opgelegd als een vereiste om de de euro als munteenheid, die volgens veel waarnemers het economisch herstel in de hele regio heeft verlamd. Vanaf het derde kwartaal van december 2018 bedraagt ​​de overheidsschuld van Griekenland ten opzichte van het bbp 181,1%, die van Ierland 64,8%, die van Italië 134,1%, die van Portugal 132,2% en die van Spanje 97,1%. Ter vergelijking: landen die de euro gebruiken, hadden een gemiddelde schuld in verhouding tot het bbp van 85,1%, terwijl dat in de EU 80% bedroeg. 

Een bedreiging voor het levensonderhoud van de EU?

De economische problemen van Portugal, Italië, Ierland, Griekenland en Spanje hebben de discussie over de doeltreffendheid van de eenheidsmunt die door de landen van de eurozone wordt gebruikt, weer aangewakkerd door twijfel te zaaien over het idee dat de Europese Unie een gemeenschappelijke munt kan handhaven en tegelijkertijd kan voorzien in de elk van zijn lidstaten. Critici wijzen erop dat aanhoudende economische ongelijkheden kunnen leiden tot het uiteenvallen van de eurozone. In reactie daarop stelden de EU-leiders een systeem voor intercollegiale toetsing voor ter goedkeuring van nationale uitgavenbudgetten om een ​​nauwere economische integratie tussen de EU-lidstaten te bevorderen.

Op 23 juni 2016 stemde het Verenigd Koninkrijk voor het verlaten van de EU ( BREXIT ), wat door velen werd aangehaald als gevolg van de groeiende impopulariteit jegens de EU met betrekking tot kwesties als immigratie, soevereiniteit en de aanhoudende steun van economieën van lidstaten die lijden onder langdurige recessies. Dit heeft geleid tot hogere belastingdruk en een depreciatie van de euro.

Hoewel de door BREXIT naar voren gebrachte politieke risico’s aan de euro blijven bestaan, zijn de schuldenproblematiek van Portugal, Italië, Ierland, Griekenland en Spanje de afgelopen jaren afgenomen. Rapporten in 2018 hebben gewezen op een verbeterd beleggerssentiment ten opzichte van de naties, zoals blijkt uit de terugkeer van Griekenland op de obligatiemarkten in juli 2017 en de toegenomen vraag naar de langstlopende schulden van Spanje.