Risico’s verschuiven
Wat verschuift risico’s?
Risicoverschuiving is het overdragen van risico naar een andere partij. Het verschuiven van risico’s heeft veel betekenissen, waarvan de meest voorkomende de neiging is van een bedrijf of financiële instelling die in financiële moeilijkheden verkeert om buitensporige risico’s te nemen. Dit risicovolle gedrag wordt doorgaans ondernomen met het doel hoge beloningen te genereren voor aandeelhouders – die weinig extra neerwaarts risico lopen, maar wel een aanzienlijk extra rendement kunnen behalen – en heeft als effect een verschuiving van het risico van aandeelhouders naar houders van schulden.
Risico-verschuiving treedt ook op wanneer een bedrijf verandert van het aanbieden van een toegezegd-pensioenregeling aan werknemers naar het aanbieden van een toegezegde-bijdrageregeling. In dit geval is het risico van pensioenen verschoven van de onderneming naar haar werknemers.
Belangrijkste leerpunten
- Risico-verschuiving brengt risico of aansprakelijkheid over van de ene partij naar de andere.
- Het verschuiven van risico’s is gebruikelijk in de financiële wereld, waar bepaalde partijen bereid zijn om tegen betaling het risico van anderen op zich te nemen.
- Zo draagt een verzekering het risico van een verlies over van de verzekeringnemer naar de verzekeraar.
Risico’s verschuiven uitgelegd
Risicoverschuiving voor een in moeilijkheden verkerende onderneming met aanzienlijke schulden vindt plaats omdat, naarmate het eigen vermogen afneemt, het belang van de schuldhouders in de onderneming toeneemt. Als het bedrijf dus meer risico neemt, komt de potentiële extra winst toe aan de aandeelhouders, terwijl het neerwaartse risico bij de schuldhouders valt, wat betekent dat het risico is verschoven van de eerste naar de laatste.
Aangezien het management niet aansprakelijk is voor geleden verliezen, gaan financiële instellingen in potentiële of feitelijke nood vaak over tot risicovolle leningen, die een negatieve invloed kunnen hebben op een economie door activabubbels en bankcrises aan te wakkeren.
Risico-verschuivend voorbeeld
In een onderzoeksartikel uit oktober 2011 noemt het Internationaal Monetair Fonds New Century Financial – een grote subprime initiator – als een klassiek voorbeeld van risicoverheveling. Het IMF-document merkt op dat de verkrapping van het monetaire beleid van de Federal Reserve in 2004 resulteerde in een “ongunstige schok” voor de grote portefeuille aan leningen die New Century aanhield voor investeringen. New Century reageerde op deze schok door zijn toevlucht te nemen tot het grootschalig leuren van “aflossingsvrije” leningen, die riskanter waren en gevoeliger voor onroerendgoedprijzen dan standaardleningen.
Dit risicoverschuivende gedrag kwam ook tot uiting in de zakelijke praktijken van andere verstrekkers van subprime-hypotheekleningen, die de Amerikaanse huizenbubbel in het eerste decennium van de jaren 2000 aanwakkerden, waarvan de daaropvolgende ineenstorting de belangrijkste wereldwijde bankencrisis en recessie veroorzaakte sinds de jaren dertig.
Risico verschuivende alternatieven
Risicobeheer kan de voorkeur hebben boven het verschuiven van risico’s door noodlijdende bedrijven en instellingen. De risicobeheerstrategie is gericht op het balanceren van risico en rendement om een cashflow te genereren die voldoende is om aan financiële verplichtingen te voldoen, in plaats van de “shoot the lights out” -benadering van risicoverheveling te volgen. Bedrijven hebben sinds de Grote Recessie te maken met strengere regelgeving om een meer voorzichtige benadering van risicobeheer aan te moedigen.