In een financiële crisis zien de activaprijzen een scherpe daling in waarde, kunnen bedrijven en consumenten hun schulden niet betalen en hebben financiële instellingen te maken met liquiditeitstekorten. Een financiële crisis wordt vaak geassocieerd met paniek of een bankrun waarbij beleggers activa verkopen of geld opnemen van spaarrekeningen, omdat ze vrezen dat de waarde van die activa zal dalen als ze in een financiële instelling blijven.
Andere situaties die als een financiële crisis kunnen worden bestempeld, zijn onder meer het uiteenspatten van een speculatieve financiële zeepbel, een beurscrash, een staatsschuld of een valutacrisis. Een financiële crisis kan beperkt blijven tot banken of zich verspreiden over een enkele economie, de economie van een regio of economieën over de hele wereld.
Belangrijkste leerpunten
Paniek in het bankwezen stond aan de wieg van verschillende financiële crises in de 19e, 20e en 21e eeuw, waarvan er vele leidden tot recessies of depressies.
Beurscrashes, kredietcrises, het uiteenspatten van financiële zeepbellen, wanbetalingen van staatsschulden en valutacrises zijn allemaal voorbeelden van financiële crises.
Een financiële crisis kan beperkt zijn tot een enkel land of een segment van financiële diensten, maar zal zich waarschijnlijk regionaal of wereldwijd verspreiden.
Wat veroorzaakt een financiële crisis?
Een financiële crisis kan meerdere oorzaken hebben. Over het algemeen kan er een crisis ontstaan als instellingen of activa overgewaardeerd zijn, en dit kan worden verergerd door irrationeel of kuddeachtig beleggersgedrag. Een snelle reeks verkopen kan bijvoorbeeld resulteren in lagere activaprijzen, waardoor individuen ertoe worden aangezet om activa te dumpen of enorme besparingen op te nemen wanneer er geruchten gaan over een bankfaillissement.
Factoren die bijdragen aan een financiële crisis zijn onder meer systemisch falen, onverwacht of oncontroleerbaar menselijk gedrag, prikkels om te veel risico te nemen, afwezigheid of mislukking van regelgeving, of besmettingen die neerkomen op een virusachtige verspreiding van problemen van de ene instelling of het andere land. Als er niets aan wordt gedaan, kan een crisis ervoor zorgen dat een economie in een recessie of depressie terechtkomt. Zelfs als er maatregelen worden genomen om een financiële crisis af te wenden, kunnen ze nog steeds plaatsvinden, versnellen of verdiepen.
Voorbeelden van financiële crises
Financiële crises zijn niet ongewoon; ze zijn gebeurd zolang de wereld valuta heeft. Enkele bekende financiële crises zijn:
Tulp Mania (1637). Hoewel sommige historici beweren dat deze manie niet zo veel invloed had op de Nederlandse economie en daarom niet als een financiële crisis moest worden beschouwd, viel het wel samen met een uitbraak van builenpest die een aanzienlijke impact had op het land. Met dit in gedachten is het moeilijk te zeggen of de crisis werd veroorzaakt door over-speculatie of door de pandemie.
Kredietcrisis van 1772. Na een periode van snel groeiende kredietverlening begon deze crisis in maart / april in Londen. Alexander Fordyce, een partner in een grote bank, verloor een enorm bedrag door short te gaan op aandelen van de Oost-Indische Compagnie en vluchtte naar Frankrijk om terugbetaling te voorkomen. Paniek leidde tot een aanval op Engelse banken die meer dan 20 grote bankhuizen failliet lieten of betalingen aan spaarders en crediteuren stopzetten. De crisis verspreidde zich snel naar een groot deel van Europa. Historici trekken vanuit deze crisis een lijn naar de oorzaak van de Boston Tea Party – impopulaire belastingwetgeving in de 13 koloniën – en de daaruit voortvloeiende onrust die de aanleiding was voor de Amerikaanse Revolutie.
Stock Crash van 1929. Deze crash, die begon op 24 oktober 1929, zag de aandelenkoersen instorten na een periode van wilde speculatie en lenen om aandelen te kopen. Het leidde tot de Grote Depressie, die meer dan twaalf jaar wereldwijd voelbaar was. De sociale impact ervan duurde veel langer. Een van de oorzaken van de crash was een drastisch overaanbod van grondstoffen, wat leidde tot een scherpe prijsdaling. Als gevolg van de crash is een breed scala aan regelgeving en marktmanagementtools geïntroduceerd.
1973 OPEC oliecrisis. OPEC-leden begonnen in oktober 1973 een olie-embargo tegen landen die Israël steunden in de Yom Kippoer-oorlog. Tegen het einde van het embargo stond een vat olie op $ 12, een stijging van $ 3. Gezien het feit dat moderne economieën afhankelijk zijn van olie, leidden de hogere prijzen en onzekerheid tot de beurscrash van 1973-1974, toen een bearmarkt aanhield van januari 1973 tot december 1974 en de Dow Jones Industrial Average 45% van zijn waarde verloor.
Aziatische crisis van 1997-1998. Deze crisis begon in juli 1997 met de ineenstorting van de Thaise baht. Bij gebrek aan buitenlandse valuta werd de Thaise regering gedwongen haar koppeling aan de Amerikaanse dollar op te geven en de baht te laten zweven. Het resultaat was een enorme devaluatie die zich uitbreidde naar een groot deel van Oost-Azië, ook Japan trof, en een enorme stijging van de schuldquote. De crisis heeft vervolgens geleid tot betere financiële regelgeving en toezicht.
De wereldwijde financiële crisis van 2007-2008. Deze financiële crisis was de ergste economische ramp sinds de beurskrach van 1929. Het begon met een subprime hypotheekcrisis in 2007 en groeide uit tot een wereldwijde bankencrisis met het falen van investeringsbank Lehman Brothers in september 2008. Enorme reddingsoperaties en andere maatregelen bedoeld om de verspreiding van de schade te beperken, mislukte en de wereldeconomie raakte in een recessie.
De wereldwijde financiële crisis
Als de meest recente en meest schadelijke financiële crisis, verdient de wereldwijde financiële crisis speciale aandacht, aangezien de oorzaken, gevolgen, reacties en lessen het meest van toepassing zijn op het huidige financiële systeem.
Versoepelde uitleennormen
De crisis was het resultaat van een opeenvolging van gebeurtenissen, elk met zijn eigen trigger en culminerend in de bijna ineenstorting van het banksysteem. Er is beweerd dat de kiemen van de crisis al in de jaren zeventig werden gezaaid met de Community Development Act, die banken verplichtte hun kredietvereisten voor consumenten met een lager inkomen te versoepelen, waardoor een markt voor subprime-hypotheken ontstond.
Een financiële crisis kan vele vormen aannemen, waaronder een bank- / kredietpaniek of een beurscrash, maar verschilt van een recessie, die vaak het gevolg is van een dergelijke crisis.
Het bedrag van de subprime-hypotheekschuld, die werd gegarandeerd door Freddie Mac en Fannie Mae, bleef toenemen tot in het begin van de jaren 2000 toen de Federal Reserve Board de rente drastisch begon te verlagen om een recessie te voorkomen. De combinatie van losse kredietvereisten en goedkoop geld leidde tot een huizenboom, die tot speculatie leidde, de huizenprijzen opdreef en een vastgoedzeepbel creëerde.
Complexe financiële instrumenten
In de tussentijd, de investeringsbanken, op zoek naar makkelijke winst in de nasleep van de dot-com bust en de recessie van 2001, gemaakt collateralized debt obligations (CDO’s) vanaf de aankoop op de secundaire markt hypotheken. Omdat subprime-hypotheken werden gebundeld met prime-hypotheken, konden beleggers de risico’s van het product niet begrijpen. Toen de markt voor CDO’s begon op te warmen, barstte eindelijk de huizenbubbel die al jaren aan het opbouwen was. Toen de huizenprijzen daalden, begonnen subprime-leners in gebreke te blijven met leningen die meer waard waren dan hun huis, waardoor de prijsdalingen versneld werden.
Mislukkingen beginnen, besmetting verspreidt zich
Toen investeerders zich realiseerden dat de CDO’s waardeloos waren vanwege de giftige schuld die ze vertegenwoordigden, probeerden ze de verplichtingen uit te sluiten. Er was echter geen markt voor de CDO’s. De daaropvolgende cascade van subprime lender fouten gemaakt liquiditeit besmetting dat de bovenste lagen van het bankwezen bereikt. Twee grote investeringsbanken, Lehman Brothers en Bear Stearns, stortten in onder het gewicht van hun blootstelling aan subprime-schulden, en meer dan 450 banken gingen failliet in de komende vijf jaar. Verschillende van de grote banken stonden op de rand van mislukking en werden gered door een door de belastingbetaler gefinancierde reddingsoperatie.
Reactie
De Amerikaanse regering reageerde op de financiële crisis door de rentetarieven tot bijna nul te verlagen, hypotheekleningen en staatsschulden terug te kopen en een aantal financiële instellingen te redden. Met zo lage rentetarieven werden de obligatierendementen veel minder aantrekkelijk voor beleggers in vergelijking met aandelen. De reactie van de regering zette de aandelenmarkt in vuur en vlam, die een 10-jarige bull run doormaakte, waarbij de S&P 500 in die tijd 250% terugkeerde. De Amerikaanse huizenmarkt herstelde zich in de meeste grote steden en het werkloosheidscijfer daalde toen bedrijven begonnen te huren en meer te investeren.
Nieuwe regelgeving
Een groot gevolg van de crisis was de goedkeuring van de Dodd-Frank Wall Street Reform and Consumer Protection Act, een enorm stuk financiële hervormingswetgeving die in 2010 door de regering-Obama werd aangenomen. Dodd-Frank bracht ingrijpende veranderingen door in elk aspect van de Amerikaanse financiële wereld. regelgevingsklimaat, dat elke regelgevende instantie en elk bedrijf in de financiële dienstverlening raakte. Dodd-Frank had met name de volgende effecten:
Uitgebreidere regulering van financiële markten, inclusief meer toezicht op derivaten die op de beurs werden gebracht.
Regelgevende instanties, die talrijk en soms overtollig waren geweest, werden geconsolideerd.
Er werden betere bescherming van beleggers ingevoerd, waaronder een nieuw bureau voor consumentenbescherming (het Consumer Financial Protection Bureau ) en normen voor “plain-vanilla” -producten.
De introductie van processen en tools (zoals cash-infusies) is bedoeld om te helpen bij het afbouwen van failliete financiële instellingen.
Maatregelen bedoeld om de normen, de boekhouding en de regulering van kredietbeoordelingsbureaus te verbeteren.
Veelgestelde vragen over financiële crisis
Wat is een financiële crisis?
Een financiële crisis is wanneer financiële instrumenten en activa aanzienlijk in waarde dalen. Als gevolg hiervan hebben bedrijven moeite om aan hun financiële verplichtingen te voldoen en hebben financiële instellingen niet voldoende contanten of converteerbare activa om projecten te financieren en in onmiddellijke behoeften te voorzien. Beleggers verliezen het vertrouwen in de waarde van hun vermogen en het inkomen en vermogen van de consument wordt aangetast, waardoor het voor hen moeilijk wordt om hun schulden af te lossen.
Wat veroorzaakt een financiële crisis?
Een financiële crisis kan door veel factoren worden veroorzaakt, misschien te veel om op te noemen. Vaak wordt een financiële crisis echter veroorzaakt door overgewaardeerde activa, systeem- en regelgevingsfalen en de daaruit voortvloeiende paniek bij de consument, zoals een groot aantal klanten die geld opnemen bij een bank nadat ze kennis hebben genomen van de financiële problemen van de instelling.
Wat zijn de fasen van een financiële crisis?
De financiële crisis kan worden onderverdeeld in drie fasen, te beginnen met het uitbreken van de crisis. Financiële systemen falen, meestal veroorzaakt door systeem- en regelgevingsfalen, institutioneel wanbeheer van de financiën en meer. De volgende fase betreft het uiteenvallen van het financiële systeem, waarbij financiële instellingen, bedrijven en consumenten hun verplichtingen niet kunnen nakomen. Ten slotte nemen activa in waarde af en neemt het algehele schuldniveau toe.
Wat was de oorzaak van de financiële crisis van 2008?
Hoewel de crisis werd toegeschreven aan veel storingen, was deze grotendeels te wijten aan de overvloedige uitgifte van subprime-hypotheken, die vaak werden verkocht aan beleggers op de secundaire markt. De waardeveranderingen namen toe doordat subprime-hypotheekgevers hun leningen niet konden aflossen, waardoor beleggers op de secundaire markt in de problemen kwamen. Beleggingsondernemingen, verzekeringsmaatschappijen en financiële instellingen die werden afgeslacht door hun betrokkenheid bij deze hypotheken, hadden reddingsoperaties van de overheid nodig toen ze het faillissement naderden. De reddingsoperaties hadden een negatieve invloed op de markt, waardoor de voorraden kelderden. Andere markten reageerden op sleeptouw en creëerden wereldwijde paniek en een onstabiele markt.
Wat was de ergste financiële crisis ooit?
De ergste financiële crisis van de afgelopen 90 jaar was ongetwijfeld de wereldwijde financiële crisis van 2008, die de beurzen ineenstortte, financiële instellingen in de problemen bracht en consumenten in de war raakten.