Hoe gaan moderne bedrijven om met agentschapsproblemen?
Agency-problemen – ook wel bekend als principal-agent-problemen of asymmetrische informatiegestuurde belangenconflicten – zijn inherent aan veel bedrijfsstructuren. Dit conflict ontstaat wanneer afzonderlijke partijen in een zakelijke relatie, zoals de managers en aandeelhouders van een bedrijf, of opdrachtgevers en agenten, uiteenlopende belangen hebben.
Opdrachtgevers huren agenten in om de belangen van de opdrachtgevers te behartigen. Agenten die als werknemers werken, worden verondersteld en verplicht om de belangen van de opdrachtgever te dienen. Er doen zich problemen voor wanneer de agent verschillende belangen begint te dienen, zoals de eigen belangen van de agent. Er ontstaat dus een conflict tussen de belangen van opdrachtgevers en agenten wanneer elke partij verschillende motivaties heeft, of wanneer er prikkels zijn die de twee partijen met elkaar op gespannen voet zetten.
Bedrijven gebruiken verschillende dynamische technieken om statische problemen te omzeilen die het gevolg zijn van problemen met agentschappen, waaronder monitoring, contractuele prikkels, de hulp inroepen van derden of vertrouwen op andere prijssysteemmechanismen. Zowel in het bedrijfsleven als in de academische wereld wordt onderzoek gedaan naar agency-problemen. In toenemende mate worden contractontwerplimieten erkend en bedrijven wenden zich tot verschillende stimuleringsmechanismen.
Belangrijkste leerpunten
- Een agentschapsprobleem is een belangenconflict dat inherent is aan elke relatie waarbij van de ene partij wordt verwacht dat zij in het belang van een ander handelt.
- In corporate finance verwijst het agency-probleem meestal naar een belangenconflict tussen het management van een bedrijf en de aandeelhouders van het bedrijf.
- De manager, die optreedt als tussenpersoon voor de aandeelhouders of opdrachtgevers, wordt verondersteld beslissingen te nemen die het aandeelhoudersvermogen maximaliseren, ook al is het in het belang van de manager om zijn eigen vermogen te maximaliseren.
- Agentschapsproblemen kunnen worden beperkt met de juiste prikkels en contractontwerp.
Medewerkers stimuleren
Als agenten handelen in overeenstemming met hun eigen belangen, kan het veranderen van prikkels om deze belangen om te buigen voordelig zijn voor opdrachtgevers. Het instellen van prikkels voor het behalen van verkoopquota kan er bijvoorbeeld toe leiden dat meer verkopers de dagelijkse verkoopdoelen bereiken. Als de enige stimulans die voor verkopers beschikbaar is, een uurloon is, kunnen werknemers een stimulans hebben om verkoop te ontmoedigen.
Door prikkels te creëren die hard werken aan projecten die het bedrijf ten goede komen, aanmoedigen, worden in het algemeen meer werknemers aangemoedigd om in het belang van het bedrijf te handelen. Door agent- en hoofddoelstellingen op elkaar af te stemmen, probeert de agency-theorie de kloof tussen werknemers en werkgevers te overbruggen die is ontstaan door het principaal-agentprobleem.
Standaard Principal-Agent-modellen
Financieel theoretici, bedrijfsanalisten en economen gebruiken vaak principal-agent-modellen om problemen te bestuderen en aan te dragen die het gevolg zijn van belangenconflicten in zakelijke arrangementen. Deze modellen zijn gemaakt om de kosten te herkennen en te minimaliseren.
Er is sprake van een agentschapsrelatie wanneer de acties van een partij zijn eigen welzijn en het welzijn van een andere partij in een contractuele relatie beïnvloeden. De meeste bureau-experts proberen contracten te ontwerpen die de prikkels van elke partij op een efficiëntere manier kunnen afstemmen. Traditioneel leiden dergelijke contracten tot onbedoelde gevolgen, zoals moreel risico of ongunstige selectie.
Principal-agent-modellen vormen de basis van de agency-theorie. Agency-theorie stelt dat arbeid en kennis niet perfect verdeeld (asymmetrisch) zijn en dat aanvullende maatregelen nodig zijn om deze distributieve inefficiënties te corrigeren.
Agency-problemen ontstaan door omstandigheden van asymmetrische informatie, waarbij de ene partij meer over iets weet dan de andere.
Agentschap theorie
Agency-theoretici hebben altijd een grote rol op zich genomen voor expliciete stimuleringsmechanismen, zoals schriftelijke contracten en monitoring, om agency-problemen te verminderen. De geschiedenis laat zien dat deze oplossingen onvolledig zijn op basis van moreel risico en ongunstige selectie.
Principal-agent-problemen bevatten elementen van de speltheorie, de theorie van het bedrijf en de rechtstheorie. De speltheorie toont bijvoorbeeld grenzen aan voor anderszins rationele zelfhandhavingsmechanismen. Econoom Ronald Coase stelde al in 1937 dat marktprijsmechanismen worden onderdrukt door transactiekosten die inherent zijn aan een hiërarchische bedrijfsstructuur.
Door de jaren heen zijn verschillende bedrijfsspecifieke mechanismen geïdentificeerd als mogelijke oplossingen door middel van de theorie van bureaus. In 2013 begon Apple bijvoorbeeld van senior executive medewerkers en leden van de raad van bestuur te eisen dat ze aandelen in het bedrijf moesten bezitten. Deze stap was bedoeld om de belangen van het bestuur op één lijn te brengen met die van aandeelhouders.
Het management profiteert in theorie niet langer van acties die aandeelhouders schaden, aangezien de aanzienlijke investering die in handen is van leidinggevenden hen dwingt hun eigen belangen als identiek te beschouwen aan de belangen van investeerders. Leidinggevenden, die door aandeelhouders worden ingehuurd om de belangen van het bedrijf en dus de belangen van investeerders te behartigen, moeten aandacht besteden aan kwesties die van invloed zijn op de gezondheid van het bedrijf en de groei op lange termijn. Apple gelooft dat deze poging om het principaal-agentprobleem aan te pakken de winstgevendheid voor investeerders kan verbeteren en het bedrijf concurrerend kan houden voor de toekomst.
Markt voor bedrijfscontrole
Het meest voorkomende voorbeeld van marktdiscipline voor bedrijfsmanagers is de vijandige overname. Slechte managers schaden aandeelhouders door de potentiële waarde van een bedrijf niet te realiseren, waardoor een beter management wordt gestimuleerd om het over te nemen en de activiteiten te verbeteren.
Systeem van reputaties
Het reputatiemechanisme is een sterke kracht op elke vrijwillige markt en biedt een stimulans om het handelen van partijen met beperkte informatie en vertrouwen te coördineren. Er zijn tientallen voorbeelden van op reputatie gebaseerde verenigingen, waarvan de breedste wordt geclassificeerd als bedrijfscultuur.
Andere voorbeelden zijn het Better Business Bureau, Underwriters Laboratories, consumentenvakbonden, horlogegroepen en andere consumentenbureaus die reputatiebeperkingen versterken.
$ 74 miljard
De geschatte kosten van het faillissement van Enron in 2001, de grootste ineenstorting van het bedrijf in de Amerikaanse geschiedenis op dat moment, die werd toegeschreven aan problemen met het agentschap.
Het komt neer op
Uiteindelijk wordt individueel bedrijfsbeheer gedisciplineerd door andere competitieve managers. Alle management concurreert om eigen vermogen, en aandeelhouders die het verlies van wanbeheer voelen, hebben een prikkel om van eigenaarschap over te schakelen naar beter management.
De agency-theorie heeft pas onlangs de rol van dynamische kapitaal- en geldmarkten bij het oplossen van agency-problemen erkend. Inefficiënties in bedrijfsactiviteiten creëren een vorm van arbitragemogelijkheid voor ondernemers, door middel van reputatiecreërende organisaties of overnames, om kapitaal naar beter management te verplaatsen.