IS-LM-model
Wat is het IS-LM-model?
Het IS-LM-model, dat staat voor “investment-saving” (IS) en “liquidity prefer-money supply” (LM), is een keynesiaans macro-economisch model dat laat zien hoe de markt voor economische goederen (IS) interageert met de markt voor leenbare fondsen. (LM) of geldmarkt. Het wordt weergegeven als een grafiek waarin de IS- en LM-curven elkaar kruisen om het evenwicht op korte termijn tussen rentetarieven en output te tonen.
Belangrijkste leerpunten
- Het IS-LM-model beschrijft hoe geaggregeerde markten voor reële goederen en financiële markten samenwerken om de rentevoet en de totale output in de macro-economie in evenwicht te brengen.
- IS-LM staat voor “investeringssparen-liquiditeitsvoorkeur-geldhoeveelheid”.
- Het model is ontworpen als een formele grafische weergave van een principe van de keynesiaanse economische theorie.
- Op de IS-LM-grafiek staat “IS” voor één curve, terwijl “LM” voor een andere curve staat.
- IS-LM kan worden gebruikt om te beschrijven hoe veranderingen in marktvoorkeuren de evenwichtsniveaus van het bruto binnenlands product (bbp) en marktrente veranderen.
- Het IS-LM-model mist de precisie en het realisme om een nuttig voorschrijfinstrument voor economisch beleid te zijn.
Inzicht in het IS-LM-model
De Britse econoom John Hicks introduceerde het IS-LM-model voor het eerst in 1936, slechts een paar maanden nadat zijn collega-Britse econoom John Maynard Keynes “The General Theory of Employment, Interest, and Money” publiceerde. Hicks ‘model diende als een geformaliseerde grafische weergave van Keynes’ theorieën, hoewel het tegenwoordig voornamelijk als heuristisch apparaat wordt gebruikt.
De drie kritische exogene, dwz externe, variabelen in het IS-LM-model zijn liquiditeit, investeringen en consumptie. Volgens de theorie wordt liquiditeit bepaald door de omvang en snelheid van de geldhoeveelheid. De niveaus van investeringen en consumptie worden bepaald door de marginale beslissingen van individuele actoren.
De IS-LM-grafiek onderzoekt de relatie tussen output of bruto binnenlands product (bbp) en rentetarieven. De hele economie komt neer op slechts twee markten, output en geld; en hun respectieve kenmerken van vraag en aanbod duwen de economie naar een evenwichtspunt.
Kenmerken van de IS-LM-grafiek
De IS-LM-grafiek bestaat uit twee curven, IS en LM. Het bruto binnenlands product (bbp), of (Y), wordt op de horizontale as geplaatst, oplopend naar rechts. De rentevoet, of (i of R), vormt de verticale as.
De IS-curve geeft de verzameling van alle niveaus van rentetarieven en output (BBP) weer waarbij de totale investering (I) gelijk is aan de totale besparing (S). Bij lagere rentetarieven zijn de investeringen hoger, wat zich vertaalt in meer totale output (bbp), dus helt de IS-curve naar beneden en naar rechts.
De LM-curve geeft de verzameling van alle inkomensniveaus (BBP) en rentetarieven weer waarbij de geldhoeveelheid gelijk is aan de vraag naar geld (liquiditeit). De LM-curve loopt omhoog omdat hogere inkomensniveaus (BBP) een grotere vraag veroorzaken om geldsaldi aan te houden voor transacties, wat een hogere rente vereist om de geldhoeveelheid en de liquiditeitsvraag in evenwicht te houden.
Het snijpunt van de IS- en LM-curves toont het evenwichtspunt van rentetarieven en output wanneer de geldmarkten en de reële economie in evenwicht zijn. Meerdere scenario’s of tijdstippen kunnen worden weergegeven door extra IS- en LM-curven toe te voegen.
In sommige versies van de grafiek vertonen curven een beperkte convexiteit of concaviteit. Verschuivingen in de positie en vorm van de IS- en LM-curves, die veranderende voorkeuren voor liquiditeit, investeringen en consumptie vertegenwoordigen, veranderen de evenwichtsniveaus van inkomen en rentetarieven.
Beperkingen van het IS-LM-model
Veel economen, waaronder veel keynesianen, maken bezwaar tegen het IS-LM-model vanwege de simplistische en onrealistische aannames over de macro-economie. Hicks gaf later zelfs toe dat de gebreken van het model fataal waren, en dat het waarschijnlijk het beste kon worden gebruikt als “een gadget in de klas, om later te worden vervangen door iets beters.” Latere herzieningen hebben plaatsgevonden voor zogenaamde “nieuwe” of “geoptimaliseerde” IS-LM-frameworks.
Het model is een beperkt beleidsinstrument, aangezien het niet kan uitleggen hoe het belasting- of uitgavenbeleid specifiek moet worden geformuleerd. Dit beperkt de functionele aantrekkingskracht aanzienlijk. Het heeft heel weinig te zeggen over inflatie, rationele verwachtingen of internationale markten, hoewel latere modellen proberen deze ideeën op te nemen. Het model negeert ook de vorming van kapitaal en arbeidsproductiviteit.