Verdrag van Lissabon
Wat is het Verdrag van Lissabon?
Het Verdrag van Lissabon, ook bekend als het Verdrag van Lissabon, heeft de verordeningen voor de Europese Unie geactualiseerd, een meer gecentraliseerd leiderschap en buitenlands beleid tot stand gebracht, een goed proces voor landen die de Unie willen verlaten en een gestroomlijnd proces voor het vaststellen van nieuw beleid.
Het verdrag werd op 13 december 2007 ondertekend in Lissabon, Portugal, en wijzigde de twee eerdere verdragen die de basis legden voor de Europese Unie.
Belangrijkste leerpunten
- Het Verdrag van Lissabon heeft de verordeningen van de Europese Unie (EU) bijgewerkt, waarbij meer gecentraliseerd leiderschap en buitenlands beleid zijn ingevoerd, een proces voor landen die de EU willen verlaten en een gestroomlijnd proces voor het vaststellen van nieuw beleid.
- Het verdrag is gebaseerd op bestaande verdragen, maar heeft nieuwe regels aangenomen om de cohesie te versterken en het optreden binnen de EU te stroomlijnen.
- Het Verdrag van Lissabon verving ook het eerder verworpen Grondwettelijk Verdrag, waarin werd geprobeerd een grondwet voor de Unie vast te stellen.
Het Verdrag van Lissabon begrijpen
Vóór het Verdrag van Lissabon
Het Verdrag van Lissabon werd ondertekend door de 27 lidstaten van de Europese Unie en trad officieel in werking in december 2009, twee jaar na ondertekening. Het wijzigde twee bestaande verdragen, het Verdrag van Rome en het Verdrag van Maastricht.
- Verdrag van Rome: ondertekend in 1957, introduceerde dit verdrag de Europese Economische Gemeenschap (EEG), verminderde de douaneregels tussen de lidstaten en faciliteerde het een interne markt voor goederen en de reeks beleidsmaatregelen voor het vervoer ervan. Ook wel bekend als het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU).
- Verdrag van Maastricht: ondertekend in 1992, vestigde dit verdrag de drie pijlers van de Europese Unie en maakte het de weg vrij voor de euro, de gemeenschappelijke munt. Ook bekend als het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU).
Terwijl deze eerdere verdragen basisregels en grondbeginselen van de Europese Unie vaststelden, ging het Verdrag van Lissabon verder om nieuwe Uniebrede rollen en officiële juridische procedures vast te stellen.
Wat het Verdrag van Lissabon veranderde
Het Verdrag van Lissabon is gebaseerd op bestaande verdragen, maar heeft nieuwe regels aangenomen om de cohesie te versterken en het optreden binnen de Europese Unie te stroomlijnen. Belangrijke artikelen van het Verdrag van Lissabon zijn onder meer:
- Artikel 18: Vastgesteld protocol voor de verkiezing van een hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid. Deze vertegenwoordiger wordt met meerderheid van stemmen in of uit functie gekozen en houdt toezicht op de buitenlandse en veiligheidsaangelegenheden van de Unie.
- Artikel 21: Gedetailleerd mondiaal diplomatiek beleid voor de Europese Unie, gebaseerd op de beginselen van universele mensenrechten, democratie en ontwikkeling. De Unie beloofde allianties te smeden met de landen die deze overtuigingen ondersteunen en contact op te nemen met derdewereldlanden om hen te helpen zich te ontwikkelen.
- Artikel 50 : Vaste procedures voor een lidstaat om de Europese Unie te verlaten.
Het Verdrag van Lissabon verving ook het eerder verworpen Grondwettelijk Verdrag, waarin werd geprobeerd een grondwet voor de Unie vast te stellen. De lidstaten konden het niet eens worden over de stemprocedures die in de grondwet zijn vastgelegd, aangezien sommige landen, zoals Spanje en Polen, het stemrecht zouden verliezen.
Het Verdrag van Lissabon heeft deze kwestie opgelost door gewogen stemmen voor te stellen en het bereik van stemming bij gekwalificeerde meerderheid te vergroten.
Adviezen van het Verdrag van Lissabon
Degenen die het Verdrag van Lissabon steunden, voerden aan dat het de verantwoordingsplicht verbeterde door te voorzien in een beter systeem van checks and balances, en dat het meer macht gaf aan het Europees Parlement, dat een grote invloed had op de wetgevende macht van de Unie.
Veel critici van het Verdrag van Lissabon voerden aan dat het invloed naar het centrum trok en een ongelijke machtsverdeling vormde die de behoeften van kleinere landen negeerde.