Paradox van Thrift
Wat is de paradox van spaarzaamheid?
De paradox van spaarzaamheid, of paradox van sparen, is een economische theorie die stelt dat persoonlijke besparingen tijdens een recessie een netto rem op de economie zijn. Deze theorie is gebaseerd op de veronderstelling dat prijzen niet duidelijk zijn of dat producenten zich niet aanpassen aan veranderende omstandigheden, in tegenstelling tot de verwachtingen van de klassieke micro-economie. De paradox van spaarzaamheid werd gepopulariseerd door de Britse econoom John Maynard Keynes.
Belangrijkste leerpunten
- De paradox van spaarzaamheid is een economische theorie die stelt dat persoonlijke besparingen schadelijk kunnen zijn voor de algehele economische groei. Het is gebaseerd op een circulaire stroom van de economie waarin de huidige uitgaven de toekomstige uitgaven aansturen.
- Het roept op tot een verlaging van de rentetarieven om het uitgavenniveau tijdens een economische recessie op te krikken.
- Critici van de theorie stellen dat ze de wet van Say negeert, die investeringen in kapitaalgoederen vereist voordat een bestedingsniveau kan worden bereikt, en geen rekening houdt met inflatie of deflatie van prijzen.
Inzicht in de paradox van spaarzaamheid
Volgens de keynesiaanse theorie is het juiste antwoord op een economische recessie meer uitgeven, meer risico’s nemen en minder sparen. Keynesianen geloven dat een teruggelopen economie niet op volle capaciteit produceert omdat sommige van de productiefactoren (land, arbeid en kapitaal) werkloos zijn.
Keynesianen beweren ook dat consumptie, of uitgaven, de economische groei stimuleert. Dus ook al is het logisch dat individuen en huishoudens hun consumptie verminderen in moeilijke tijden, dit is het verkeerde recept voor de grotere economie.
Een terugval in de totale consumentenuitgaven zou bedrijven kunnen dwingen om nog minder te produceren, waardoor de recessie nog erger wordt. Deze ontkoppeling tussen individuele en groepsrationaliteit is de basis van de besparingsparadox. Een voorbeeld hiervan was getuige tijdens de Grote Recessie die volgde op de Federal Reserve verlaagde de rente om de uitgaven in de Amerikaanse economie te stimuleren.
De eerste conceptuele beschrijving van de paradox van spaarzaamheid is mogelijk geschreven in Bernard Mandevilles “The Fable of the Bees” (1714). Mandeville pleitte voor hogere uitgaven als de sleutel tot welvaart, in plaats van besparingen. Keynes schreef Mandeville voor het concept in zijn boek “The General Theory of Employment, Interest, and Money” (1936).
Circulaire stroom economisch model
Keynes hielp het circulaire stromingsmodel van de economie nieuw leven in te blazen. Deze theorie stelt dat een toename van de huidige uitgaven de toekomstige uitgaven stimuleert. De huidige bestedingen resulteren immers in meer inkomen voor de huidige producenten. Die producenten zetten hun nieuwe inkomen rationeel in, waarbij ze soms hun bedrijf uitbreiden en nieuwe werknemers aannemen; deze nieuwe werknemers verdienen een nieuw inkomen, dat vervolgens kan worden uitgegeven.
Om de huidige bestedingen te stimuleren, pleitte Keynes voor lagere rentetarieven om de huidige spaartarieven te verlagen. Als de lage rentetarieven niet leiden tot meer lenen en uitgeven, zei Keynes, zou de overheid tekorten kunnen uitgeven om het gat te dichten.
Beperkingen van de Paradox of Thrift
Het circulaire stromingsmodel negeert de les van de wet van Say, die stelt dat goederen moeten worden geproduceerd voordat ze kunnen worden uitgewisseld. Kapitaalmachines, die hogere productieniveaus aandrijven, vereisen extra besparingen en investeringen. Het circulaire stromingsmodel werkt alleen in een raamwerk zonder kapitaalgoederen.
Ook negeert de theorie het potentieel voor inflatie of deflatie. Als door hogere huidige bestedingen de toekomstige prijzen concordant stijgen, zullen de toekomstige productie en werkgelegenheid ongewijzigd blijven. Evenzo, als de huidige spaarzaamheid tijdens een recessie toekomstige prijzen dwingt te dalen, hoeven toekomstige productie en werkgelegenheid niet te dalen zoals Keynes had voorspeld.
Ten slotte gaat de paradox van spaarzaamheid voorbij aan de mogelijkheid dat banken uitgespaarde inkomsten kunnen uitlenen. Wanneer sommige individuen hun spaargeld verhogen, dalen de rentetarieven en verstrekken banken extra leningen.
Keynes beantwoordde deze bezwaren door aan te voeren dat de wet van Say verkeerd was en dat de prijzen te star zijn om efficiënt aan te passen. Economen blijven verdeeld over plakkerige prijzen. Het is algemeen aanvaard dat Keynes in zijn weerlegging de wet van Say verkeerd heeft voorgesteld.
Voorbeelden van de paradox van spaarzaamheid
Ivan is eigenaar van een fabriek die onderdelen voor computers produceert. De fabriek is een van de grootste werkgevers van stad XYZ. Hij is van plan zijn productiecapaciteit uit te breiden door meer machines te installeren en nieuwe werknemers aan te nemen.
Er slaat echter een recessie toe en Ivan keert terug naar de spaarmodus. Hij ontslaat arbeiders en stopt ’s nachts met het bedienen van de machines. Werkloze fabrieksarbeiders, die geen inkomen te besteden hebben, beginnen ook te sparen, waardoor de vraag naar goederen die door de fabriek van Ivan worden geproduceerd, afneemt. De werkloze fabrieksarbeiders dragen ook bij aan de totale uitgaven van de stad aan sociale uitkeringen en de economie wordt zwak.
Een echt voorbeeld van de spaarparadox tijdens de Grote Recessie was het geval van 25- tot 29-jarigen die bij hun ouders introkken. Het percentage van dergelijke mensen is gestegen van 14% in 2005 tot 19% in 2011. Hoewel de verhuizing gezinnen hielp geld te besparen op huur en andere uitgaven, veroorzaakte het een geschatte schade van maar liefst $ 25 miljard per jaar aan de economie.