Prijs kleverigheid
Wat is prijskleverigheid?
Prijskleverigheid, of plakkerige prijzen, is de weerstand van de marktprijs (en) om snel te veranderen, ondanks verschuivingen in de brede economie die suggereren dat een andere prijs optimaal is. “Sticky” is een algemene economische term die van toepassing kan zijn op elke financiële variabele die bestand is tegen verandering. Wanneer toegepast op prijzen, betekent dit dat de verkopers (of kopers) van bepaalde goederen terughoudend zijn om de prijs te wijzigen, ondanks veranderingen in de inputkosten of vraagpatronen.
Prijskleverigheid zou bijvoorbeeld optreden als de prijs van een eenmalige smartphone hoog blijft, bijvoorbeeld $ 800, zelfs als de vraag aanzienlijk daalt. Prijsvastheid kan ook “nominale starheid” worden genoemd en houdt verband met loonvastheid.
Belangrijkste leerpunten
- Prijskleverigheid, of plakkerige prijzen, is het falen van de marktprijs (en) om snel te veranderen, ondanks verschuivingen in de brede economie die suggereren dat een andere prijs optimaal is.
- Wanneer prijzen zich niet onmiddellijk kunnen aanpassen aan veranderingen in economische omstandigheden of in het totale prijsniveau, is er sprake van inefficiëntie of onevenwichtigheid op de markt.
- Vaak werkt de prijsstijging in slechts één richting: de prijzen zullen bijvoorbeeld veel gemakkelijker stijgen dan ze zullen dalen.
- Het concept van prijsvastheid kan ook van toepassing zijn op lonen. Wanneer de verkoop daalt, neemt het bedrijf niet zijn toevlucht tot loonsverlagingen.
Prijskleverigheid begrijpen
De wetten van vraag en aanbod houden in dat de hoeveelheid die voor een goed wordt gevraagd, daalt naarmate de prijs stijgt, en de geleverde hoeveelheid stijgt als de prijzen stijgen, en vice versa. Van de meeste goederen en diensten wordt verwacht dat ze voldoen aan de wetten van vraag en aanbod. Dit aanpassingsproces kost echter tijd en verloopt bij bepaalde goederen en diensten niet altijd even snel als gevolg van prijsstijging.
Prijskleverigheid, of plakkerige prijzen, verwijst naar de neiging van prijzen om constant te blijven of zich langzaam aan te passen, ondanks veranderingen in de kosten voor het produceren en verkopen van de goederen of diensten. Deze plakkerigheid kan een aantal belangrijke gevolgen hebben voor de bedrijfsvoering en efficiëntie van de economie.
Vanuit een micro-economisch perspectief kan prijsstijging bijvoorbeeld dezelfde welvaartsverlagende effecten en deadweight-verliezen hebben als door de overheid opgelegde prijscontroles. In een macro-economische context kan dit betekenen dat veranderingen in de geldhoeveelheid een impact hebben op de reële economie en veranderingen in investeringen, werkgelegenheid, output en consumptie teweegbrengen, in plaats van alleen het nominale prijsniveau.
Wanneer prijzen zich niet onmiddellijk kunnen aanpassen aan veranderingen in economische omstandigheden of in de geldvoorraad, is er een inefficiëntie op de markt – dat wil zeggen, er is sprake van een onevenwicht op de markt zolang de prijzen zich niet aanpassen. De aanwezigheid van prijsstijging is een belangrijk onderdeel van de New Keynesiaanse macro-economische theorie, aangezien het kan verklaren waarom markten op korte of zelfs mogelijk lange termijn geen evenwicht bereiken.
Triggers voor prijskleverigheid
Het feit dat er prijskleverigheid bestaat, kan worden toegeschreven aan verschillende factoren, zoals de kosten om de prijzen bij te werken, inclusief wijzigingen in marketingmateriaal die moeten worden aangebracht wanneer de prijzen veranderen. Deze staan bekend als menukosten.
Een deel van de prijsvastheid wordt ook toegeschreven aan onvolmaakte informatie op de markten of irrationele besluitvorming door bedrijfsleiders. Sommige bedrijven zullen als bedrijfsstrategie proberen de prijzen constant te houden, ook al is dit niet duurzaam op basis van materiaalkosten, arbeidskosten, enz.
Prijskleverigheid treedt op in situaties waar het een langetermijncontract betreft. Een bedrijf dat een tweejarig contract heeft om kantoorapparatuur te leveren aan een ander bedrijf, houdt zich gedurende de looptijd van het contract aan de afgesproken prijs, ook als relevante omstandigheden veranderen, zoals het verhogen van de belasting door de overheid of het wijzigen van de productiekosten.
Speciale overwegingen
Kleverigheid in slechts één richting
Prijskleverigheid kan slechts in één richting optreden als prijzen met weinig weerstand omhoog of omlaag gaan, maar niet gemakkelijk in de tegenovergestelde richting. Van een prijs wordt gezegd dat deze plakkerig is als deze vrij gemakkelijk kan dalen, maar alleen met een uitgesproken inspanning omhoog gaat. Wanneer de marktclearingprijs geïmpliceerd door nieuwe omstandigheden stijgt, blijft de waargenomen marktprijs kunstmatig lager dan het nieuwe marktclearingniveau, wat resulteert in een overmatige vraag of schaarste.
Sticky-down verwijst naar de neiging van een prijs om gemakkelijk omhoog te gaan, maar blijkt vrij resistent te zijn tegen omlaag gaan. Wanneer de impliciete marktclearingprijs daalt, blijft de waargenomen marktprijs daarom kunstmatig hoger dan het nieuwe marktclearingniveau, wat resulteert in een overaanbod of een overschot.
Loon kleverigheid
Het concept van prijsvastheid kan ook van toepassing zijn op lonen. Wanneer de omzet in een bedrijf daalt, neemt het bedrijf niet zijn toevlucht tot loonsverlagingen. Als iemand eraan gewend raakt een bepaald loon te verdienen, is hij normaal gesproken niet bereid om een loonsverlaging te ondergaan, en dus zijn de lonen vaak plakkerig.
In zijn boekThe General Theory of Employment, Interest and Money, John Maynard Keynes betoogde dat de nominale lonen weer te geven naar beneden kleverigheid, in die zin dat de werknemers zijn terughoudend om bezuinigingen op de nominale lonen te accepteren. Dit kan leiden tot onvrijwillige werkloosheid, aangezien het even duurt voordat de lonen zich aan het evenwicht hebben aangepast.
Vanuit zakelijk oogpunt heeft het vaak de voorkeur om minder productieve werknemers te ontslaan in plaats van het loon over de hele linie te verlagen, wat alle werknemers zou kunnen demotiveren, ook degenen die het meest productief zijn. Unie en ambtelijke loonovereenkomsten kan ook sterk bijdragen aan de neerwaartse kleverigheid van de lonen in de dezelfde manier als andere vormen van langlopende contracten.