3 Economische uitdagingen waarmee de VS in 2016 werden geconfronteerd

Volgens het Bureau of Economic Analysis (BEA) groeide de totale productie in de Amerikaanse economie in het derde kwartaal van 2015 met 2%.  In het tweede kwartaal werd het reële bruto binnenlands product (bbp) herzien tot 3,7% groei.  Er zijn enkele problemen met het vertrouwen op het bbp om de economische gezondheid te meten, maar dit waren nog steeds bemoedigende tekenen voor een land dat door het traagste herstel na de recessie in zijn geschiedenis worstelde.

Positieve economische cijfers droegen alleen maar bij aan de verwachtingen over een mogelijke renteverhoging door de Federal Reserve op weg naar 2016. De Fed had de rentetarieven niet verhoogd sinds vóór de Grote Recessie.

Een gedenkwaardige renteverhoging door de Fed met 0,25is slechts één uitdaging waarmee de Amerikaanse economie in 2016 werd geconfronteerd.  De arbeidsparticipatie was historisch gezien nog steeds laag.  Politici bleven enorme tekorten opbouwenen financierden ze met goedkope kredieten. En het hele wereldwijde financiële systeem wankelde omdat de Chinese economie eindelijk vertraagde na jaren van vraatzuchtige groei.  Hieronder volgen drie uitdagingen waarmee Amerikaanse bedrijven en beleidsmakers het komende jaar waarschijnlijk zullen worden geconfronteerd.

De moeilijke evenwichtswet van de Fed

Het Federal Open Market Committee (FOMC) speelde openlijk met het idee om de rentetarieven te verhogen vanaf ten minste 2012.  De Fed heeft ze waarschijnlijk niet verhoogd in 2016 omdat het vastzat tussen een rots en verschillende harde plekken.

Er is voldoende historisch bewijs dat suggereert dat lage rentetarieven de obligatie, aandelen- en huizenprijzen stimuleren. Het tegenovergestelde doet zich meestal voor als de tarieven stijgen. Het herstel van 2015 was waarschijnlijk gebaseerd op hogere activaprijzen en lagere energiekosten. Er waren zorgen dat het verhogen van de rentetarieven niet zou krimp zou veranderen.

Maar nogmaals, de rentetarieven konden niet voor altijd op nul blijven. De economie had in 2007-2008 al te lijden gehad onder de vreselijke resultaten van de ongecontroleerde groei van de huizenmarkt en de aandelenmarkt, en de Fed wilde die fout niet verdubbelen. Bovendien waren spaarders en gepensioneerden verlamd door de recordhoge betalingen op traditionele inkomensapparaten zoals cd’s en obligaties.

Even kritisch: de federale regering wilde niet dat de tarieven zouden stijgen. Ten eerste was de illusoire groei van het lage rentebeleid politiek populair. Ten tweede hadden de Verenigde Staten een enorme rentebetaling op de schuld. Deze rentebetalingen worden ineens veel groter wanneer de overheid nieuwe obligaties met hogere coupons moet uitgeven.

Zwakte in Europa en China

De VS zijn niet immuun voor de eb en vloed van een complexe wereldeconomie, en de twee grootste buitenlandse markten, Europa en China, leken klaar om te worstelen in 2016. Toen deShanghai Stock Exchange Composite tussen oktober 2014 en augustus 2015 meer dan verdubbelde, velen riepen China uit als de economische grootmacht van de toekomst. Dat optimisme verdween in een flits nadat Chinese aandelen de komende twee maanden met bijna 40% daalden, ondanks massale aankopen van falende bedrijven door de Chinese Security Finance Corporation.

Het blijkt dat China een vastgoed en beurszeepbel had die verontrustend leek op de Amerikaanse ervaring in 2007-2008. De ‘rode economie’, die het jaar ervoor schijnbaar ongevoelig was voor een vertraging, leek aan de vooravond van een meerjarige strijd.

Nieuws uit Europa was niet veel beter. De geregistreerde groei in de eurozone bedroeg slechts 0,5% in het eerste kwartaal van 2015 en de cijfers waren zelfs nog slechter voor het tweede en het derde kwartaal.  Duitsland en het Verenigd Koninkrijk hadden de rest van het continent jarenlang met tegenzin uit de rode cijfers gesleept, maar de economische en politieke zorgen waren talrijk in het nieuwe jaar.

Trage banenmarkt

De Amerikaanse economie zorgde in 2015 elke maand voor extra banen. Dit is het goede nieuws. Het slechte nieuws was dat maar heel weinig van die banen fulltime, productieve banen in de particuliere economie waren. De middenklasse had het nog steeds moeilijk en de economie leek niet goed uitgerust om nieuwe, duurzame en goedbetaalde kansen te bieden.

De totale werkgelegenheid bij de overheid is tussen november 2014 en november 2015 met meer dan 1,1 miljoen gestegen.  In dezelfde periode werden meer dan 500.000 banen toegevoegd aan een steeds bureaucratischer wordende gezondheidszorg.  En, zoals in het banenrapport van november van het Bureau of Labor Statistics werd opgemerkt, “nam het aantal personen dat om economische redenen in deeltijd werkt, soms aangeduid als onvrijwillige deeltijdwerkers, toe met 319.000 tot 6,1 miljoen.”

Dearbeidsparticipatie lag het hele jaar op een dieptepunt van bijna tien jaar en bedroeg minder dan 63%.  En hoewel er in november 2015 211.000 banen bij kwamen, waren er slechts 2,3 miljoen arbeiders “marginaal verbonden aan de beroepsbevolking” of die ontmoedigd waren en niet geloofden dat er banen voor hen waren. Dit betekent dat met een factor acht tegen één meer mensen het zoeken naar werk opgaven dan het vonden.