Zwarte lijst
Wat is een zwarte lijst?
Een zwarte lijst is een lijst van personen of organisaties die worden bestraft omdat men denkt dat zij zich bezighouden met ongunstige of onethische activiteiten. Een zwarte lijst kan een database zijn die wordt bijgehouden door een willekeurige entiteit, variërend van een kleine onderneming tot een intergouvernementele instantie. Afhankelijk van de reikwijdte van de zwarte lijst, kan deze openbaar worden gemaakt of vertrouwelijk worden gehouden en alleen toegankelijk zijn voor geselecteerde organisaties. Opname op een zwarte lijst kan van invloed zijn op het vermogen van een persoon of bedrijf om te reizen, goederen te kopen en anderszins zaken te regelen.
Blacklists begrijpen
De negatieve effecten van een zwarte lijst kunnen behoorlijk aanzienlijk zijn, waarbij het grootste ongemak de minste is; de ernstigere effecten zijn onder meer verlies van geloofwaardigheid en goodwill, een terugval van zaken en klanten, en financiële problemen. Enkele opmerkelijke zwarte lijsten in de geschiedenis zijn de zwarte lijst van vakbondsaanhangers in de vroege jaren 1900, waardoor ze geen werk konden vinden, en de zwarte lijst van Hollywood die gericht was op mensen in de entertainmentindustrie die vermoedelijk communisten waren.
Een voorbeeld van een openbare zwarte lijst is de lijst van landen die wordt bijgehouden door de Financial Action Task Force (FATF), die een lijst bevat van landen die volgens de FATF niet meewerken in de wereldwijde strijd tegen het witwassen van geld en terrorismefinanciering. Naast schaamte voor de internationale gemeenschap, heeft plaatsing op de zwarte lijst van de FATF reële gevolgen voor de landen. Transacties waarbij die landen betrokken zijn, zullen door banken meer worden gecontroleerd. Deze wrijving op transacties kan bedrijven ontmoedigen om zaken te doen in die regio’s van de wereld. Bovendien wordt de zwarte lijst van de FATF door sommige internationale organisaties en landen gebruikt om beleid vast te stellen rond handel en economische betrokkenheid bij landen die op de zwarte lijst staan.
De dreiging van zwarte lijsten tijdens internationale geschillen
Hoewel de meeste landen zwarte lijsten hebben van organisaties en leveranciers die niet te vertrouwen zijn, wordt de dreiging van zwarte lijsten veel vaker gebruikt dan de daadwerkelijke actie. Dit geldt met name tijdens internationale handelsruzie. In 2019 plaatste de Amerikaanse regering bijvoorbeeld een exportverbod voor het in China gevestigde Huawei, waardoor andere landen Huawei ook verbieden van bepaalde inkoopcontracten. Als reactie daarop dreigde China alle bedrijven in het buitenland die een Huawei-verbod hebben uitgevaardigd, op de zwarte lijst te zetten. Ondanks de bedreigingen worden dit soort geschillen vaak opgelost zonder dat hele naties op zwarte lijsten worden gezet.
De mythe van een kredietzwarte lijst
Een veel voorkomende misvatting betreft het vermeende bestaan van een ‘kredietzwarte lijst’ om leningen te weigeren aan consumenten met een slechte of vlekkerige kredietgeschiedenis. De realiteit is dat crediteuren en kredietverstrekkers vertrouwen op de kredietgeschiedenis van de consument in plaats van een zwarte lijst om hun kredietbeslissingen te sturen. Er zijn delen van een kredietgeschiedenis die ertoe zullen leiden dat een meerderheid van de kredietverstrekkers leningen weigert, zoals meerdere wanbetalingen en faillissementen, maar er is geen lijst die los van uw kredietrapport bestaat.