De obligatiemarkt: een terugblik

Veel particuliere beleggers mijden de obligatiemarkt omdat deze niet hetzelfde potentiële opwaartse niveau biedt als de aandelenmarkt. Hoewel de obligatiemarkt verschilt van de aandelenmarkt, mag deze niet worden genegeerd. Het is qua omvang vergelijkbaar met de aandelenmarkt en heeft een enorme diepgang. Het boek “Triumph Of The Optimists: 101 Years Of Global Investment Returns” (2002) van Dimson, Marsh en Staunton kan ons helpen obligaties in de 20e eeuw te herzien. Vervolgens kijken we naar de impact van innovatie. Ten slotte kijken we naar de rendementen op de obligatiemarkten in de eerste twee decennia van de 21e eeuw.

Een onaardige eeuw voor obligatiebeleggers

Aandelenbeleggers zegevierden in de 20e eeuw over obligatiebeleggers. De risicopremie die in de jaren 1900 in obligaties was ingebouwd, was veel te laag om investeerders te compenseren voor de aanstaande onrust. In deze periode waren er twee seculiere bear- en bullmarkten in Amerikaanse vastrentende waarden. De inflatie bereikte een piek aan het einde van de Eerste en Tweede Wereldoorlog als gevolg van de toegenomen overheidsuitgaven in die perioden.

De eerste bullmarkt begon na de Eerste Wereldoorlog en duurde tot na de Tweede Wereldoorlog. Volgens Dimson, Marsh en Staunton, de Amerikaanse regering blijft obligaties rendementen kunstmatig laag door de inflatoire periode van de Tweede Wereldoorlog tot en met 1951. Het was niet tot deze beperkingen werden opgeheven, dat de obligatiemarkt begon de nieuwe inflatoire omgeving weerspiegelen. Bijvoorbeeld, van een dieptepunt van 1,9% in 1951, klom het rendement op Amerikaanse langlopende obligaties tot een hoogtepunt van bijna 15% in 1981. Dit was het keerpunt voor de tweede bullmarkt van de eeuw.

De onderstaande grafiek toont het reële rendement op staatsobligaties voor de 20e eeuw. Alle in de onderstaande tabel vermelde landen lieten in deze periode een positief reëel rendement zien op hun aandelenmarkten. Ironisch genoeg kan hetzelfde niet worden gezegd over hun obligatiemarkten.

De landen die wel een negatief reëel rendement lieten zien, werden het meest getroffen door de wereldoorlogen. Duitsland kende bijvoorbeeld twee periodes waarin de vastrentende waarden zo goed als weggevaagd werden. Tijdens de ergste van de twee periodes, 1922-1923, bereikte de inflatie een onpeilbare 209.000.000.000%. Volgens “Triumph of the Optimists” werkten 300 papierfabrieken en 150 drukkerijen met 2000 persen dag en nacht om aan de vraag naar bankbiljetten in deze periode te voldoen. De 20e eeuw kende meer dan één episode van hyperinflatie, maar de episode die Duitsland begin jaren twintig zag, was bijzonder ernstig.

De onderstaande grafiek toont het reële rendement op staatsobligaties voor de eerste en tweede helft van de 20e eeuw. Merk op hoe de landen die hun obligatiemarkten in de eerste helft van de 20e eeuw zeer slecht zagen presteren in de tweede helft een ommekeer in hun lot zagen:

Deze illustratie geeft u een goed gevoel voor de markt voor staatsobligaties. Volgens Dimson, Marsh en Staunton deed de Amerikaanse markt voor bedrijfsobligaties het ook beter. Amerikaanse bedrijfsobligaties stegen in de 20e eeuw gemiddeld 100 basispunten boven vergelijkbare staatsobligaties. Ze berekenden dat ongeveer de helft van dit verschil verband hield met de standaardpremie. De andere helft is gerelateerd aan standaardinstellingen, downgrades en vroege oproepen.

De obligatiemarkt zou nooit meer hetzelfde zijn

In de jaren zeventig begon de globalisering van de wereldmarkten opnieuw serieus. Niet sinds de vergulde tijd had de wereld een dergelijke globalisering meegemaakt, en dit zou echt invloed gaan krijgen op de obligatiemarkten in de jaren tachtig. Tot die tijd maakten particuliere beleggers, onderlinge fondsen en buitenlandse beleggers geen groot deel uit van de obligatiemarkt. Het artikel “Fixed Income Management: Past, Present, and Future” door Daniel Fuss geeft een bruikbare analyse. Volgens Fuss zou de obligatiemarkt in de laatste twee decennia van de 20e eeuw meer ontwikkeling en innovatie ondergaan dan in de voorgaande twee eeuwen. Er werden bijvoorbeeld nieuwe activaklassen gecreëerd, zoals door inflatie beschermde effecten, door activa gedekte effecten (ABS), door hypotheek gedekte effecten, hoogrentende effecten en catastrofe obligaties. Vroege investeerders in deze nieuwe effecten werden gecompenseerd voor het aangaan van de uitdaging om ze te begrijpen en te prijzen.

De impact van innovatie

De obligatiemarkt betrad de 21e eeuw en kwam van zijn grootste bullmarkt. Het rendement op langlopende obligaties daalde van bijna 15% in 1981 tot 7% ​​aan het einde van de eeuw, wat leidde tot hogere obligatiekoersen. De innovatie op de obligatiemarkt nam ook toe tijdens de laatste drie decennia van de 20e eeuw, en dit zal waarschijnlijk doorgaan. Bovendien is securitisatie misschien niet te stoppen en staat alles met toekomstige materiële kasstromen open om in een ABS te worden omgezet. Vorderingen op de gezondheidszorg, vergoedingen voor onderlinge fondsen en studieleningen zijn bijvoorbeeld slechts enkele van de gebieden die worden ontwikkeld voor de ABS-markt.

Een andere waarschijnlijke ontwikkeling is dat derivaten een belangrijker onderdeel zullen worden van institutionele vastrentende waarden. Het gebruik van instrumenten als rentefutures, renteswaps en credit default swaps zal waarschijnlijk blijven groeien. Op basis van uitgifte en liquiditeit zullen de VS en de euro-obligatiemarkten hun dominantie op de wereldwijde obligatiemarkt behouden. Naarmate de liquiditeit van de obligatiemarkttoeneemt, zullen op de beurs verhandelde obligatiefondsen(ETF’s) marktaandeel blijven winnen. ETF’s kunnen het beleggen in vastrentende waarden voor de particuliere klant demystificeren door vereenvoudigde handel en meer transparantie. De iShares-website van BlackRock bevat bijvoorbeeld dagelijkse gegevens over zijn obligatie-ETF’s.  Ten slotte zal de aanhoudende sterke vraag naar vastrentende waarden door pensioenfondsen de komende decennia deze trends alleen maar helpen versnellen.

Obligaties in de 21e eeuw

De bullmarkt voor obligaties toonde aan het begin van de 21e eeuw aanhoudende kracht, maar die kracht stelt de toekomst in vraag. In het eerste decennium van de 21e eeuw verrasten obligaties de meeste waarnemers door beter te presteren dan de aandelenmarkt.  Bovendien vertoonde de aandelenmarkt in dat decennium een ​​extreme volatiliteit. De obligatiemarkt bleef relatief stabiel, zoals blijkt uit onderstaande tabel.

Vanaf september 2019 waren de aandelen in het tweede decennium van de 21e eeuw teruggekeerd naar hun dominante positie. Obligaties bleven aanzienlijke rendementen opleveren. Met name de hele Amerikaanse obligatiemarkt herstelde zich indrukwekkend gedurende een groot deel van 2019 toen de Federal Reserve de rentetarieven verlaagde.3  Een lagere rente betekent echter uiteindelijk een lager rendement voor obligaties in de toekomst. Buiten de Verenigde Staten zijn de negatieve obligatierendementen al normaal geworden in Duitsland en Japan.4  Obligaties met een negatief rendement zullen op lange termijn gegarandeerd geld verliezen.

Het komt neer op

Beleggen in vastrentende waarden in de afgelopen eeuw was voor het grootste deel niet al te lucratief. Als gevolg hiervan zou de huidige vastrentende belegger een hogere risicopremie moeten vragen. Als dit gebeurt, heeft dit belangrijke gevolgen voor beslissingen over activaspreiding. Een grotere vraag naar vastrentende waarden zal alleen maar bijdragen aan verdere innovatie, waardoor deze beleggingscategorie van onhandig in modieus is veranderd.