Heterodoxe economie
Wat is heterodoxe economie?
Heterodoxe economie is de analyse en studie van economische principes die buiten de reguliere of orthodoxe scholen van economisch denken vallen. Scholen met heterodoxe economie lopen sterk uiteen en hebben weinig gemeenschappelijke kenmerken behalve het verkondigen van theorieën, aannames of methodologieën die buiten de gangbare keynesiaanse en neoklassieke stromingen vallen of deze tegenspreken.
Heterodoxe stromingen omvatten extreem-linkse theorieën zoals socialisme, marxisme en post-keynesiaanse economie, maar ook theorieën die verband houden met radicale vrijemarkteconomie, zoals de Oostenrijkse school. Heterodoxe economen gebruiken vaak onderzoeksmethoden en -instrumenten die hun oorsprong vinden in andere disciplines, zoals psychologie of natuurkunde, voor economische vraagstukken.
Belangrijkste leerpunten
- Heterodoxe economie verwijst naar alle verschillende theorieën en stromingen die buiten de gangbare keynesiaanse en neoklassieke benaderingen vallen.
- Een grote verscheidenheid aan concurrerende en tegenstrijdige economische stromingen kan op elk moment worden geclassificeerd als heterodoxe economie, hoewel hun ideeën uiteindelijk de hoofdstroom kunnen worden.
- Heterodoxe economen zijn voorstanders van theorieën, aannames of methoden die radicaal kunnen verschillen van of in tegenspraak zijn met die welke in de reguliere economie worden gebruikt.
- Heterodoxe economie speelt een belangrijke rol bij het ontwikkelen van nieuwe ideeën en het uitdagen van gevestigde scholen van economisch denken.
Heterodoxe economie begrijpen
Heterodoxe economie is een overkoepelende term die verwijst naar veel verschillende takken of benaderingen van het bestuderen van economie, die allemaal buiten de huidige hoofdstroom van het economisch denken vallen. Er is geen specifieke overeenkomst tussen deze verschillende benaderingen behalve dat ze het niet eens zijn met de reguliere benadering, en ze staan vaak lijnrecht tegenover elkaar in hun aannames, onderzoeksprogramma’s en conclusies, zoveel of meer dan dat ze tegen de reguliere economie zijn.
Heterodoxe economie is ook een temporeel relatief begrip, omdat wat op een bepaald moment als heterodox wordt beschouwd, in het verleden misschien de reguliere opvatting was, of in de toekomst kan worden aangenomen en geaccepteerd als onderdeel van de reguliere orthodoxie. Bijvoorbeeld, de klassieke opvatting dat economieën grotendeels zelfcorrigerend zijn op macro-economisch niveau, op dezelfde manier als (micro-economische) markten, was de gangbare theorie tot de jaren 1930 toen deze werd vervangen door het nu orthodoxe keynesiaanse macro-economische raamwerk.
Van heterodox tot mainstream
Eerder radicale heterodoxe benaderingen zoals gedragseconomie zijn de afgelopen decennia algemeen aanvaard onder reguliere economen en beleidsmakers. Inderdaad, in de loop der jaren zijn er veel Nobelprijzen uitgereikt voor werk in de economie dat ten tijde van de oorspronkelijke publicatie als heterodox werd beschouwd, maar uiteindelijk zo invloedrijk werd dat het door de toekenningscommissie werd erkend.
Van tijd tot tijd kunnen heterodoxe ideeën zelfs de bestaande hoofdstroom van het economische denken volledig verstoren in een proces dat door de wetenschapsfilosoof Thomas Kuhn wordt beschreven als een paradigmaverschuiving. Heterodoxe ideeën vallen per definitie buiten het huidige wetenschappelijke paradigma, totdat ze dat niet doen, en dan kunnen ze het geheel vervangen. De Marginale Revolutie van de jaren 1870 zou worden beschouwd als een voorbeeld van dit soort paradigmaverschuiving, aangezien het feitelijk leidde tot de oprichting van het marginalisme als de basis van de huidige economische mainstream.
Het bestaan van heterodoxe economie biedt een alternatieve benadering van de reguliere economie. Ze kunnen helpen bij het verklaren van economische verschijnselen die niet op bevredigende wijze kunnen worden verklaard, of die eenvoudigweg kunnen worden genegeerd door meer orthodoxe theorieën, totdat het te laat is of totdat ze te duidelijk worden om niet langer te negeren.
Zo kregen heterodoxe theorieën zoals de Oostenrijkse conjunctuurtheorie (ABCT) en Minsky’s financiële instabiliteitshypothese tijdens de Grote Recessie grote bekendheid, omdat ze krachtige verklaringen (en remedies) gaven voor de Amerikaanse huizenbubbel en de daaruit voortvloeiende wereldwijde financiële crisis, die reguliere theorieën konden niet voorspellen en hadden moeite om aan te pakken.
De invloed van heterodoxe economie
Meestal worden heterodoxe economische theorieën genegeerd of als interessante maar irrelevante curiositeiten beschouwd. Hun ideeën en aannames passen simpelweg niet in wat de meeste economen op de universiteit onderwezen worden, en kunnen zelfs kernaspecten van de gangbare theorie en praktijk rechtstreeks in twijfel trekken.
Hoewel heterodoxe economie aan academische kant met veel vijandigheid te maken heeft gehad, heeft het de reguliere economie in feite verschoven naar een meer geïntegreerde benadering, aangezien sommige heterodoxe ideeën uiteindelijk in de mainstream worden overgenomen.
Heterodoxe economie kan nog steeds indirect het reguliere economische denken verbeteren en uitbreiden door het uit te dagen, zelfs als de heterodoxe ideeën zelf niet worden geaccepteerd. Het hebben van een reeks heterodoxe kaders met plausibele oplossingen voor economische tegenstrijdigheden dwingt alle economen om de uitgangspunten in twijfel te trekken bij het benaderen van deze vragen. Heterodoxe economie daagt de orthodoxe school voortdurend uit om te bewijzen dat het in de praktijk echt beter is, niet alleen door traditie.
Andere Overwegingen
Er is meer pluralisme in de economie dankzij de concurrerende theorieën van heterodoxe benaderingen en dit heeft ook geleid tot meer multidisciplinaire analyses van economische problemen. De economie is erg gefocust op marktgebaseerde verklaringen. Het is misschien de beste aanpak voor de meeste problemen, maar de meeste mensen denken dat de wereld meer is dan markteconomie.
Heterodoxe benaderingen leggen vaak de nadruk op niet-marktaspecten van economische verschijnselen, zoals sociale identiteit, coöperatieve collectieve actie, machtsverhoudingen en psychologische vooroordelen, die voor een dieper begrip buiten de economie kijken. Ze lijken ook vaak beter te passen bij de ervaring van een gewoon persoon in de wereld en de geschiedenis van deze wereld dan sommige van de algemeen aanvaarde gangbare theorieën.