Microfinanciering
Wat is microfinanciering?
Microfinanciering, ook wel microkrediet genoemd, is een soort bankdienst die wordt verleend aan werklozen of personen met een laag inkomen of groepen die anders geen andere toegang tot financiële diensten zouden hebben.
Terwijl instellingen die deelnemen op het gebied van microfinanciering meestal leningen verstrekken – microleningen kunnen variëren van slechts $ 100 tot wel $ 25.000 – bieden veel banken aanvullende diensten aan zoals het controleren en sparen van rekeningen en microverzekeringsproducten, en sommige bieden zelfs financiële en zakelijke educatie. Het doel van microfinanciering is om uiteindelijk arme mensen de kans te geven om zelfvoorzienend te worden.
Belangrijkste leerpunten
- Microfinanciering is een bankdienst die wordt verleend aan werklozen of personen met een laag inkomen of groepen die anders geen andere toegang tot financiële diensten zouden hebben.
- Microfinanciering stelt mensen in staat om op een veilige manier redelijke leningen voor kleine bedrijven aan te gaan, en op een manier die in overeenstemming is met ethische kredietpraktijken.
- De meeste microfinancieringsoperaties vinden plaats in ontwikkelingslanden, zoals Oeganda, Indonesië, Servië en Honduras.
- Net als conventionele kredietverstrekkers rekenen microfinanciers rente op leningen en stellen ze specifieke aflossingsplannen op.
- De Wereldbank schat dat meer dan 500 miljoen mensen hebben geprofiteerd van microfinancieringsgerelateerde operaties.
Microfinanciering begrijpen
Microfinancieringsdiensten worden verstrekt aan werklozen of mensen met een laag inkomen omdat de meeste van degenen die in armoede vastzitten of over beperkte financiële middelen beschikken, niet genoeg inkomen hebben om zaken te doen met traditionele financiële instellingen.
Ondanks het feit dat uitgesloten van bankdiensten, maar degenen die leven zo weinig als $ 2 per dag do probeert op te slaan, te lenen, te verwerven krediet of verzekering, en ze doen make betalingen op hun schulden. Daarom kijken veel arme mensen meestal naar familie, vrienden en zelfs woekeraars (die vaak exorbitante rentetarieven vragen ) voor hulp.
Microfinanciering stelt mensen in staat om op een veilige manier redelijke leningen voor kleine bedrijven aan te gaan, en op een manier die in overeenstemming is met ethische kredietpraktijken. Hoewel ze over de hele wereld bestaan, vinden de meeste microfinancieringsoperaties plaats in ontwikkelingslanden, zoals Oeganda, Indonesië, Servië en Honduras. Veel microfinancieringsinstellingen richten zich op het helpen van met name vrouwen.
Microfinancieringsorganisaties ondersteunen een groot aantal activiteiten die variëren van het verstrekken van de basisprincipes – zoals bankcheques en spaarrekeningen – tot startkapitaal voor kleine ondernemers en educatieve programma’s die de principes van beleggen onderwijzen. Deze programma’s kunnen zich richten op vaardigheden als boekhouden, cashflowbeheer en technische of professionele vaardigheden, zoals boekhouden.
In tegenstelling tot typische financieringssituaties, waarin de geldverstrekker zich primair bezighoudt met het feit dat de lener voldoende onderpand heeft om de lening te dekken, richten veel microfinancieringsorganisaties zich op het helpen van ondernemers om te slagen.
In veel gevallen moeten mensen die hulp zoeken bij microfinancieringsorganisaties eerst een basiscursus geldbeheer volgen. De lessen omvatten inzicht in rentetarieven, het concept van cashflow, hoe financieringsovereenkomsten en spaarrekeningen werken, hoe te budgetteren en hoe schulden te beheren.
Eenmaal opgeleid, kunnen klanten leningen aanvragen. Net zoals bij een traditionele bank, helpt een leningsmedewerker leners met aanvragen, houdt toezicht op het uitleenproces en keurt leningen goed. De typische lening, soms slechts $ 100, lijkt misschien niet veel voor sommige mensen in de ontwikkelde wereld, maar voor veel arme mensen is dit bedrag vaak voldoende om een bedrijf te starten of andere winstgevende activiteiten uit te voeren.
Voorwaarden voor leningen voor microfinanciering
Net als conventionele kredietverstrekkers moeten microfinancieringsbedrijven rente in rekening brengen over leningen, en ze stellen specifieke aflossingsplannen op met betalingen die met regelmatige tussenpozen verschuldigd zijn. Sommige kredietverstrekkers eisen dat ontvangers van een lening een deel van hun inkomen op een spaarrekening zetten, die als verzekering kan worden gebruikt als de klant in gebreke blijft. Als de lener de lening met succes terugbetaalt, heeft hij zojuist extra spaargeld opgebouwd.
Vooral vrouwen mondiger maken, zoals veel microfinancieringsorganisaties doen, kan leiden tot meer stabiliteit en welvaart voor gezinnen.
Omdat veel aanvragers geen onderpand kunnen bieden, bundelen microkredietverstrekkers vaak leners als buffer. Na het ontvangen van leningen betalen de ontvangers hun schulden samen terug. Omdat het succes van het programma afhangt van ieders bijdrage, creëert dit een vorm van groepsdruk die kan bijdragen aan terugbetaling.
Als een persoon bijvoorbeeld problemen heeft om zijn geld te gebruiken om een bedrijf te starten, kan die persoon hulp zoeken bij andere groepsleden of bij de kredietverantwoordelijke. Door aflossing beginnen leningontvangers een goede kredietgeschiedenis op te bouwen, waardoor ze in de toekomst grotere leningen kunnen krijgen.
Interessant is dat, hoewel deze kredietnemers vaak als zeer arm worden gekwalificeerd, de aflossingsbedragen voor microkredieten vaak zelfs hoger zijn dan het gemiddelde aflossingspercentage voor meer conventionele financieringsvormen. Zo rapporteerde de microfinancieringsinstelling Opportunity International in 2019 terugbetalingspercentages van ongeveer 99 procent.
Geschiedenis van microfinanciering
Microfinanciering is geen nieuw concept. Kleine operaties bestaan al sinds de 18e eeuw. De eerste keer dat microleningen plaatsvinden, wordt toegeschreven aan het Irish Loan Fund-systeem, geïntroduceerd door Jonathan Swift, dat tot doel had de omstandigheden voor arme Ierse burgers te verbeteren. In zijn moderne vorm werd microfinanciering in de jaren zeventig op grote schaal populair.
De eerste organisatie die aandacht kreeg was de Grameen Bank, die in 1976 werd opgericht door Muhammad Yunus in Bangladesh. Naast het verstrekken van leningen aan haar klanten, stelt de Grameen Bank haar klanten ook voor om haar “16 Decisions” te onderschrijven, een basislijst met manieren waarop de armen hun leven kunnen verbeteren.
De “16 besluiten” hebben betrekking op een breed scala aan onderwerpen, variërend van een verzoek om de praktijk van het uitgeven van bruidsschat bij het huwelijk van een paar te stoppen, tot het sanitair houden van drinkwater. In 2006 werd de Nobelprijs voor de Vrede toegekend aan zowel Yunus als de Grameen Bank voor hun inspanningen bij de ontwikkeling van het microfinancieringssysteem.
De Indiase SKS Microfinance bedient ook een groot aantal arme klanten. Het werd opgericht in 1998 en is uitgegroeid tot een van de grootste microfinancieringsactiviteiten ter wereld. SKS werkt op dezelfde manier als de Grameen Bank en bundelt alle leners in groepen van vijf leden die samenwerken om ervoor te zorgen dat hun leningen worden terugbetaald.
Er zijn andere microfinancieringsactiviteiten over de hele wereld. Sommige grotere organisaties werken nauw samen met de Wereldbank, terwijl andere kleinere groepen in verschillende landen opereren. Sommige organisaties stellen kredietverstrekkers in staat om precies te kiezen wie ze willen ondersteunen, door kredietnemers te categoriseren op basis van criteria zoals armoedeniveau, geografische regio en type kleine onderneming.
Anderen zijn heel specifiek gericht. Er zijn bijvoorbeeld organisaties in Oeganda die zich richten op het verstrekken van kapitaal aan vrouwen voor projecten als het kweken van aubergines en het openen van kleine cafés.
Sommige groepen richten hun inspanningen alleen op bedrijven die als doel hebben de algehele gemeenschap te verbeteren door middel van initiatieven zoals het aanbieden van onderwijs, beroepsopleiding en werken aan een beter milieu.
Voordelen van microfinanciering
De Wereldbank schat dat meer dan 500 miljoen mensen direct of indirect hebben geprofiteerd van activiteiten in verband met microfinanciering. De International Finance Corporation (IFC), onderdeel van de grotere Wereldbankgroep, schat dat vanaf 2014 meer dan 130 miljoen mensen rechtstreeks hebben geprofiteerd van microfinancieringsgerelateerde activiteiten. Deze operaties zijn echter slechts beschikbaar voor ongeveer 20% van de drie miljard mensen die tot de armen in de wereld behoren.
Naast het bieden van microfinancieringsopties, heeft de IFC geholpen bij het opzetten of verbeteren van kredietrapportagebureaus in 30 ontwikkelingslanden. Het heeft ook gepleit voor het toevoegen van relevante wetten in 33 landen die financiële activiteiten regelen.
De voordelen van microfinanciering gaan verder dan de directe effecten van het geven van kapitaal aan mensen. Ondernemers die succesvolle bedrijven creëren, creëren op hun beurt banen, handel en algemene economische verbetering binnen een gemeenschap.
De controverse over winstoogmerk
Hoewel er talloze hartverwarmende succesverhalen zijn, variërend van micro-ondernemers die hun eigen watervoorzieningsbedrijf starten in Tanzania, tot een lening van $ 1.500 waarmee een gezin een barbecuerestaurant in China kon openen, tot immigranten in de VS die hun eigen bedrijf konden opzetten, microfinanciering is soms onder kritiek komen te staan.
Hoewel de rentetarieven voor microfinanciering over het algemeen lager zijn dan die van conventionele banken, hebben critici beweerd dat deze operaties geld verdienen aan de armen. Vooral sinds de trend in microfinancieringsinstellingen met winstoogmerk, zoals BancoSol in Bolivia en de bovengenoemde SKS (die eigenlijk begon als een non-profitorganisatie (NPO) maar in 2003 winstgevend werd.)
Een van de grootste en meest controversiële is de Compartamos Banco in Mexico. De bank is in 1990 opgericht als een non-profitorganisatie. 10 jaar later besloot het management echter om de onderneming om te vormen tot een traditioneel bedrijf met winstoogmerk. In 2007 werd het beursgenoteerd op de Mexicaanse beurs en de beursintroductie (IPO) bracht meer dan $ 400 miljoen op.
Net als de meeste andere microfinancieringsbedrijven verstrekt Compartamos Banco relatief kleine leningen, bedient het grotendeels vrouwelijke klanten en bundelt het kredietnemers in groepen. Het belangrijkste verschil zit hem in de manier waarop het de middelen gebruikt die het aan rente en aflossingen besteedt. Zoals elk beursgenoteerd bedrijf, verdeelt het ze onder de aandeelhouders. Daarentegen nemen non-profitorganisaties een meer filantropische houding aan met betrekking tot winsten, door ze te gebruiken om het aantal mensen dat ze helpen uit te breiden of om meer programma’s op te zetten.
Bezorgdheid over microfinanciering met winstoogmerk
Naast Compartamos Banco hebben veel grote financiële instellingen en andere grote bedrijven microfinancieringsafdelingen met winstoogmerk opgericht, waaronder bijvoorbeeld CitiGroup, Barclays en General Electric. Andere bedrijven hebben onderlinge fondsen opgericht die voornamelijk in microfinancieringsbedrijven investeren.
Compartamos Banco en zijn collega’s met winstoogmerk zijn door velen bekritiseerd, waaronder de grootvader van de moderne microfinanciering zelf, Muhammad Yunus. De onmiddellijke, pragmatische angst is dat grote microfinancieringsbankiers, uit een verlangen om geld te verdienen, hogere rentetarieven zullen aanrekenen die een schuldenval kunnen creëren voor leners met een laag inkomen.
Maar Yunus en anderen hebben ook een meer fundamentele zorg: dat de stimulans voor microkrediet armoedebestrijding moet zijn, niet winst. Door hun aard – en hun verplichting jegens aandeelhouders – werken deze beursgenoteerde bedrijven tegen de oorspronkelijke missie van microfinanciering in en helpen ze vooral de armen.
Als reactie hierop gaan Compartamos en andere microfinancierers met winstoogmerk tegen dat commercialisering hen in staat stelt efficiënter te werken en meer kapitaal aan te trekken door een beroep te doen op investeerders die op winst gericht zijn. Door een winstgevend bedrijf te worden, zo luidt hun argument, kan een microfinancieringsbank zijn bereik vergroten door meer geld en meer leningen te verstrekken aan aanvragers met een laag inkomen. Maar voorlopig bestaan liefdadige en gecommercialiseerde microfinanciers naast elkaar.
Non-profit Vs. Microfinanciering met winstoogmerk
Naast de kloof tussen de microfinancieringsondernemingen zonder winstoogmerk en de microfinanciering met winstoogmerk, is er nog andere kritiek. Sommigen zeggen dat individuele microkredieten van $ 100 niet genoeg geld zijn om onafhankelijkheid te bieden – in plaats daarvan zorgen ze ervoor dat de ontvangers in hun levensonderhoud blijven werken, of dat ze alleen voorzien in basisbehoeften, zoals voedsel en onderdak.
Een betere aanpak, zo beweren deze critici, is het creëren van banen door nieuwe fabrieken te bouwen en nieuwe goederen te produceren. Ze noemen de voorbeelden van China en India, waar de ontwikkeling van grote industrieën heeft geleid tot stabiele werkgelegenheid en hogere lonen, waardoor miljoenen mensen uit de laagste armoede zijn gekomen.
Andere critici hebben gezegd dat de aanwezigheid van rentebetalingen, hoe laag ook, nog steeds een last is. Ondanks de gezonde aflossingspercentages zijn er nog steeds leners die leningen niet kunnen of niet kunnen terugbetalen vanwege het mislukken van hun onderneming, een persoonlijke ramp of andere redenen. Deze extra schuld kan de ontvangers van microkrediet dus nog armer maken dan toen ze begonnen.
Veel Gestelde Vragen
Wat zijn de algemene voorwaarden van een microfinancieringslening?
Net als conventionele kredietverstrekkers moeten microfinancieringsbedrijven rente in rekening brengen over leningen, en ze stellen specifieke aflossingsplannen op met betalingen die met regelmatige tussenpozen verschuldigd zijn. Sommige kredietverstrekkers eisen dat ontvangers van een lening een deel van hun inkomen op een spaarrekening zetten, die als verzekering kan worden gebruikt als de klant in gebreke blijft. Als de lener de lening met succes terugbetaalt, heeft hij zojuist extra spaargeld opgebouwd. Omdat veel aanvragers geen onderpand kunnen bieden, bundelen microkredietverstrekkers vaak leners als buffer. Na het ontvangen van leningen betalen de ontvangers hun schulden samen terug.
Wat zijn de voordelen van microfinanciering?
De Wereldbank schat dat meer dan 500 miljoen mensen direct of indirect hebben geprofiteerd van activiteiten in verband met microfinanciering. De International Finance Corporation (IFC), onderdeel van de grotere Wereldbankgroep, schat dat vanaf 2014 meer dan 130 miljoen mensen rechtstreeks hebben geprofiteerd van microfinancieringsgerelateerde activiteiten. Daarnaast heeft de IFC geholpen bij het opzetten of verbeteren van kredietrapportagebureaus in 30 ontwikkelingslanden. Het heeft ook gepleit voor het toevoegen van relevante wetten in 33 landen die financiële activiteiten regelen. De voordelen van microfinanciering gaan verder dan de directe effecten van het geven van kapitaal aan mensen. Ondernemers die succesvolle bedrijven creëren, creëren op hun beurt banen, handel en algemene economische verbetering binnen een gemeenschap.
Wat zijn enkele punten van kritiek op microfinanciering?
Hoewel de rentetarieven voor microfinanciering over het algemeen lager zijn dan die van conventionele banken, hebben critici beweerd dat deze operaties geld verdienen aan de armen. Ook hebben veel grote financiële instellingen en andere grote bedrijven microfinancieringsafdelingen met winstoogmerk opgericht, die hun bezorgdheid uitten dat deze grotere bankiers, uit een verlangen om geld te verdienen, hogere rentetarieven zullen aanrekenen, wat een schuldenval kan creëren voor leners met een laag inkomen. Bovendien hebben sommigen beweerd dat de individuele microkredieten niet genoeg geld zijn om een realistische weg naar onafhankelijkheid te bieden. Ten slotte hebben critici gezegd dat de aanwezigheid van rentebetalingen, hoe laag ook, nog steeds een last is.