Geld illusie

Wat is geldillusie?

Geldillusie is een economische theorie die stelt dat mensen de neiging hebben om hun vermogen en inkomen in nominale  dollars te zien, in plaats van in reële termen. Met andere woorden, er wordt aangenomen dat mensen geen rekening houden met het  inflatiepeil  in een economie, omdat ze ten onrechte geloven dat een dollar hetzelfde waard is als het jaar ervoor.

Geldillusie wordt ook wel prijsillusie genoemd.

Inzicht in geldillusie

Geldillusie is een psychologische kwestie waarover onder economen wordt gedebatteerd. Sommigen zijn het niet eens met de theorie, met het argument dat mensen automatisch in reële termen aan hun geld denken en zich aanpassen aan inflatie omdat ze elke keer dat ze een winkel binnengaan prijsveranderingen zien.

Andere economen beweren ondertussen dat geldillusie wijdverbreid is en noemen factoren zoals een gebrek aan financiële educatie en de  prijsstijging  die in veel goederen en diensten wordt gezien als redenen waarom mensen in de val zouden kunnen trappen door de stijgende kosten van levensonderhoud te negeren.

Geldillusie wordt vaak aangehaald als reden waarom een ​​lage inflatie – 1% tot 2% per jaar – eigenlijk wenselijk is voor een economie. Door een lage inflatie kunnen werkgevers bijvoorbeeld de lonen in nominale termen bescheiden verhogen zonder daadwerkelijk meer in reële termen te betalen. Als gevolg hiervan denken veel mensen die een loonsverhoging krijgen, dat hun vermogen toeneemt, ongeacht de feitelijke inflatie.

Het is interessant op te merken hoe geldillusie de perceptie van mensen over financiële resultaten kleurt. Experimenten hebben bijvoorbeeld aangetoond dat mensen over het algemeen een loonsverlaging van 2% van het nominale inkomen zonder verandering van de geldwaarde als oneerlijk ervaren. Ze beschouwen een stijging van 2% van het nominale inkomen echter ook als redelijk wanneer de inflatie 4% bedraagt.

Geschiedenis van geldillusie

De term geldillusie werd voor het eerst bedacht door de Amerikaanse econoom Irving Fisher in zijn boek “Stabilizing the Dollar”. Fisher schreef later in 1928 een heel boek gewijd aan het onderwerp, getiteld ‘The Money Illusion’.

De Britse econoom John Maynard Keynes wordt gecrediteerd voor het helpen populair maken van de term.

Geldillusie versus de Phillips-curve

Geldillusie wordt gezien als een sleutelaspect in de  Friedmaniaanse versie van de  Phillipscurve – een populair instrument voor het analyseren van macro-economisch beleid. De Philips-curve stelt dat economische groei  gepaard gaat met inflatie, wat op zijn beurt zou moeten leiden tot meer banen en minder werkloosheid. 

Geldillusie helpt die theorie te ondersteunen. Het stelt dat werknemers zelden een loonsverhoging eisen om de inflatie te compenseren, waardoor het voor bedrijven gemakkelijker wordt om goedkoop personeel in te huren. Toch verklaart geldillusie niet voldoende het mechanisme dat aan het werk is in de Phillipscurve. Hiervoor zijn twee aanvullende aannames nodig.

Ten eerste reageren prijzen verschillend op gewijzigde vraagomstandigheden: een toename van de  totale vraag heeft eerder invloed op de  grondstofprijzen dan op de arbeidsmarktprijzen. Een daling van de werkloosheid is dus tenslotte een gevolg van dalende reële lonen en een nauwkeurige inschatting van de situatie door werknemers is de enige reden voor de terugkeer naar een aanvankelijk (natuurlijk) werkloosheidspercentage (dwz het einde van de geldillusie., wanneer ze eindelijk de feitelijke dynamiek van prijzen en lonen erkennen).

De andere (willekeurige) aanname heeft specifiek betrekking op bijzondere informatieasymmetrie : wat werknemers niet weten, in verband met de veranderingen in (reële en nominale) lonen en prijzen, kan duidelijk worden waargenomen door werkgevers. De nieuwe klassieke versie van de Phillipscurve was bedoeld om de raadselachtige aanvullende veronderstellingen weg te nemen, maar het mechanisme vereist nog steeds geldillusie.