Socialisme

Wat is socialisme?

Socialisme is een populistisch economisch en politiek systeem dat gebaseerd is op publiek eigendom (ook bekend als collectief of gemeenschappelijk bezit) van de productiemiddelen. Die middelen omvatten de machines, gereedschappen en fabrieken die worden gebruikt om goederen te produceren die bedoeld zijn om rechtstreeks aan menselijke behoeften te voldoen.

Communisme en socialisme zijn overkoepelende termen die verwijzen naar twee linkse scholen van economisch denken; beide zijn tegen het kapitalisme, maar het socialisme is enkele decennia ouder dan het ‘Communistisch Manifest’, een pamflet uit 1848 van Karl Marx en Friedrich Engels.

In een puur socialistisch systeem worden alle beslissingen over legale productie en distributie genomen door de overheid, en individuen vertrouwen op de staat voor alles, van voedsel tot gezondheidszorg. De overheid bepaalt de output en het prijsniveau van deze goederen en diensten.

Socialisten beweren dat gedeeld eigendom van hulpbronnen en centrale planning zorgen voor een gelijkere verdeling van goederen en diensten en een rechtvaardigere samenleving.

Socialisme begrijpen

Gemeenschappelijk eigendom onder het socialisme kan vorm krijgen door technocratisch, oligarchisch, totalitair, democratisch of zelfs vrijwillig bestuur. Een prominent historisch voorbeeld van een socialistisch land is de Sovjet-Unie. Hedendaagse voorbeelden zijn onder meer Cuba, Venezuela en China.

Door zijn praktische uitdagingen en slechte track record, wordt het socialisme soms aangeduid als een utopische of “post- schaarste ” systeem, hoewel modern aanhangers geloven dat het zou kunnen werken als alleen goed uitgevoerd. Ze beweren dat socialisme gelijkheid creëert en zekerheid biedt – de waarde van een werknemer komt voort uit de hoeveelheid tijd die ze werken, niet in de waarde van wat ze produceren – terwijl het kapitalisme werknemers uitbuit ten voordele van de rijken.

Socialistische idealen omvatten productie voor gebruik in plaats van voor winst; een rechtvaardige verdeling van rijkdom en materiële middelen onder alle mensen; geen concurrerend kopen en verkopen op de markt; en gratis toegang tot goederen en diensten. Of, zoals een oude socialistische slogan het omschrijft, “van ieder naar vermogen, naar ieder naar behoefte.”

Oorsprong van het socialisme

Het socialisme ontwikkelde zich in tegenstelling tot de excessen en misbruiken van liberaal individualisme en kapitalisme. Tijdens de vroege kapitalistische economieën aan het einde van de 18e en 19e eeuw maakten West-Europese landen in hoog tempo industriële productie en samengestelde economische groei door. Sommige individuen en gezinnen werden snel rijk, terwijl anderen in armoede vervielen, waardoor inkomensongelijkheid en andere sociale problemen ontstonden.

De beroemdste vroege socialistische denkers waren Robert Owen, Henri de Saint-Simon, Karl Marx en Vladimir Lenin. Het was in de eerste plaats Lenin die de ideeën van vroegere socialisten uiteenzette en na de bolsjewistische revolutie in Rusland van 1917 hielp om socialistische planning op nationaal niveau te brengen.

Na het mislukken van de socialistische centrale planning in de Sovjet-Unie en het maoïstische China in de 20e eeuw, pasten veel moderne socialisten zich aan aan een sterk regulerend en herverdelend systeem dat soms marktsocialisme of democratisch socialisme wordt genoemd.

Socialisme versus kapitalisme

Kapitalistische economieën (ook bekend als vrije markt of markteconomieën ) en socialistische economieën verschillen door hun logische onderbouwing, verklaarde of geïmpliceerde doelstellingen en eigendoms- en productiestructuren. Socialisten en vrijemarkteconomen zijn het meestal eens over fundamentele economie – bijvoorbeeld het raamwerk van vraag en aanbod – terwijl ze het oneens zijn over de juiste aanpassing ervan.

Verschillende filosofische vragen staan ​​ook centraal in het debat tussen socialisme en kapitalisme: wat is de rol van de overheid? Wat is een mensenrecht? Welke rollen moeten gelijkheid en rechtvaardigheid spelen in de samenleving?

Functioneel gezien kunnen socialisme en vrijemarktkapitalisme worden verdeeld over eigendomsrechten en controle over de productie. In een kapitalistische economie bezitten particulieren en ondernemingen de productiemiddelen en het recht om daarvan te profiteren; particuliere eigendomsrechten worden zeer serieus genomen en gelden voor bijna alles. In een socialistische economie bezit en controleert de regering de productiemiddelen; persoonlijke eigendommen zijn soms toegestaan, maar alleen in de vorm van consumptiegoederen.

In een socialistische economie controleren overheidsfunctionarissen producenten, consumenten, spaarders, leners en investeerders door de handel, de kapitaalstroom en andere middelen over te nemen en te reguleren. In een vrijemarkteconomie wordt handel gedreven op vrijwillige of niet-gereguleerde basis.

Markteconomieën vertrouwen op de afzonderlijke acties van zelfbepalende individuen om productie, distributie en consumptie te bepalen. Beslissingen over wat, wanneer en hoe te produceren worden privé genomen en gecoördineerd via een spontaan ontwikkeld prijssysteem en prijzen worden bepaald door de wetten van vraag en aanbod. Voorstanders zeggen dat vrij zwevende marktprijzen middelen naar hun meest efficiënte doelen leiden. Winsten worden aangemoedigd en stimuleren toekomstige productie.

Socialistische economieën zijn afhankelijk van de overheid of van arbeiderscoöperaties om de productie en distributie te stimuleren. Het verbruik is gereguleerd, maar wordt nog gedeeltelijk aan individuen overgelaten. De staat bepaalt hoe de belangrijkste hulpbronnen worden gebruikt en belast rijkdom voor herverdelingsinspanningen. Socialistische economische denkers beschouwen veel particuliere economische activiteiten als irrationeel, zoals arbitrage of hefboomwerking, omdat ze niet tot onmiddellijke consumptie of ‘gebruik’ leiden.

Botten van strijd

Er zijn veel twistpunten tussen deze twee systemen. Socialisten beschouwen het kapitalisme en de vrije markt als oneerlijk en mogelijk niet duurzaam. De meeste socialisten beweren bijvoorbeeld dat het marktkapitalisme niet in staat is om de lagere klassen in voldoende levensonderhoud te voorzien. Ze beweren dat hebzuchtige eigenaren de lonen onderdrukken en proberen winst voor zichzelf in te houden.

Voorstanders van marktkapitalisme stellen dat het voor socialistische economieën onmogelijk is om schaarse middelen efficiënt toe te wijzen zonder echte marktprijzen. Ze beweren dat de resulterende tekorten, overschotten en politieke corruptie zullen leiden tot meer armoede, niet minder. Over het algemeen zeggen ze dat socialisme onpraktisch en inefficiënt is en in het bijzonder lijdt onder twee grote uitdagingen.

De eerste uitdaging, algemeen het “stimuleringsprobleem” genoemd, zegt dat niemand sanitairwerker wil worden of wolkenkrabberramen wil wassen. Dat wil zeggen dat socialistische planners arbeiders niet kunnen stimuleren om gevaarlijke of ongemakkelijke banen te aanvaarden zonder de gelijkheid van resultaten te schenden.

Veel ernstiger is het berekeningsprobleem, een concept dat afkomstig is van het artikel van econoom Ludwig von Mises uit 1920, Economic Calculation in the Socialist Commonwealth. Socialisten, schreef Mises, kunnen geen echte economische berekeningen maken zonder een prijsmechanisme. Zonder nauwkeurige factorkosten kan er geen echte boekhouding plaatsvinden. Zonder termijnmarkten kan kapitaal in de loop van de tijd nooit efficiënt reorganiseren.

Kan een land beide zijn?

Hoewel socialisme en kapitalisme lijnrecht tegenover elkaar staan, hebben de meeste kapitalistische economieën tegenwoordig een aantal gemengde economie. En in feite werken de meeste moderne landen met een gemengd economisch systeem; de overheid en particulieren hebben beide invloed op de productie en distributie.

Econoom en sociaal theoreticus Hans Herman Hoppe schreef dat er in economische zaken maar twee archetypen zijn – socialisme en kapitalisme – en dat elk echt systeem een ​​combinatie van deze archetypen is. Maar vanwege de verschillen tussen de archetypen is er een inherente uitdaging in de filosofie van een gemengde economie en wordt het een nooit eindigende evenwichtsoefening tussen voorspelbare gehoorzaamheid aan de staat en de onvoorspelbare gevolgen van individueel gedrag.

Hoe gemengde economieën zich ontwikkelen

Gemengde economieën zijn nog relatief jong en theorieën eromheen zijn pas recentelijk gecodificeerd. “The Wealth of Nations”, betoogde Adam Smiths baanbrekende economische verhandeling dat markten spontaan waren en dat de staat ze niet kon sturen, of de economie. Latere economen, waaronder John-Baptiste Say, FA Hayek, Milton Friedman en Joseph Schumpeter, zouden dit idee verder uitdiepen.

In 1985 introduceerden de theoretici van de politieke economie Wolfgang Streeck en Philippe C. Schmitter echter de term “economisch bestuur” om markten te beschrijven die niet spontaan zijn, maar door instellingen moeten worden gecreëerd en onderhouden. De staat moet, om zijn doelstellingen na te streven, een markt creëren die zijn regels volgt.

Historisch gezien hebben gemengde economieën twee soorten trajecten gevolgd. Het eerste type gaat ervan uit dat particulieren het recht hebben om eigendom te bezitten, te produceren en te verhandelen. Overheidsinterventie heeft zich geleidelijk ontwikkeld, meestal in naam van de bescherming van de consument, het ondersteunen van industrieën die cruciaal zijn voor het algemeen belang (op gebieden als energie of communicatie), het verstrekken van welzijn of andere aspecten van het sociale vangnet. De meeste westerse democratieën, zoals de Verenigde Staten, volgen dit model.

Het tweede traject omvat staten die zijn geëvolueerd uit pure collectivistische of totalitaire regimes. De belangen van individuen worden beschouwd als een verre tweede na de staatsbelangen, maar elementen van het kapitalisme worden aangenomen om economische groei te bevorderen. China en Rusland zijn voorbeelden van het tweede model.

Overgang van socialisme

Een natie moet de productiemiddelen overbrengen van socialisme naar vrije markten. Het proces van overdracht van functies en activa van centrale autoriteiten naar particulieren staat bekend als privatisering.

Privatisering vindt plaats telkens wanneer eigendomsrechten worden overgedragen van een dwingende overheidsinstantie naar een particuliere actor, of dit nu een bedrijf of een individu is. Verschillende vormen van privatisering omvatten uitbesteden aan particuliere bedrijven, het uitreiken van franchises, en de rechtstreekse verkoop van de overheid activa, of afstoting.