Europees Monetair Stelsel (EMS)
Wat is het Europees Monetair Stelsel (EMS)?
Het Europees Monetair Stelsel (EMS) was een regeling met aanpasbare wisselkoersen die in 1979 werd opgezet om nauwere samenwerking op het gebied van monetair beleid tussen de leden van de Europese Gemeenschap (EG) te bevorderen. Het Europees Monetair Stelsel (EMS) werd later opgevolgd door de Europese Economische en Monetaire Unie (EMU), die een gemeenschappelijke munteenheid instelde, de euro genaamd .
Belangrijkste leerpunten
- Het Europees Monetair Stelsel (EMS) was een overeenkomst tussen Europese landen om hun valuta te koppelen.
- Het doel was om de inflatie te stabiliseren en grote wisselkoersschommelingen tussen deze buurlanden te stoppen, waardoor ze gemakkelijk goederen met elkaar konden verhandelen.
- Het Europees Monetair Stelsel (EMS) werd opgevolgd door de Europese Economische en Monetaire Unie (EMU), die een gemeenschappelijke munteenheid instelde, de euro genaamd.
Inzicht in het Europees Monetair Stelsel (EMS)
Het Europees Monetair Stelsel (EMS) is opgericht als reactie op de ineenstorting van de Bretton Woods-overeenkomst. De Bretton Woods-overeenkomst, gevormd in de nasleep van de Tweede Wereldoorlog (WO II), stelde een aanpasbare vaste wisselkoers vast om economieën te stabiliseren. Toen het werd verlaten in het begin van de jaren zeventig, begonnen de valuta’s te zweven, wat de leden van de EG ertoe aanzette een nieuwe wisselkoersovereenkomst te zoeken als aanvulling op hun douane-unie.
De primaire doelstelling van het Europees Monetair Stelsel (EMS) was het stabiliseren van de inflatie en het stoppen van grote wisselkoersschommelingen tussen Europese landen. Dit maakte deel uit van een breder doel om de economische en politieke eenheid in Europa te bevorderen en de weg vrij te maken voor een toekomstige gemeenschappelijke munt, de euro.
Valutaschommelingen werden beheerst door middel van een wisselkoersmechanisme (ERM). Het WKM was verantwoordelijk voor het koppelen van nationale wisselkoersen, waardoor slechts kleine afwijkingen van de Europese munteenheid (ECU) mogelijk waren – een samengestelde kunstmatige munteenheid op basis van een mandje van 12 valuta’s van EU-lidstaten, gewogen naar het aandeel van elk land in de EU-output. De ecu diende als referentievaluta voor het wisselkoersbeleid en bepaalde de wisselkoersen tussen de valuta’s van de deelnemende landen via officieel goedgekeurde boekhoudmethoden.
Geschiedenis van het Europees Monetair Stelsel (EMS)
De beginjaren van het Europees Monetair Stelsel (EMS) werden gekenmerkt door ongelijke valutawaarden en aanpassingen die de waarde van sterkere valuta’s en die van zwakkere valuta’s verlaagden. Na 1986 werden veranderingen in de nationale rentetarieven specifiek gebruikt om alle valuta’s stabiel te houden.
Begin jaren 90 zag een nieuwe crisis voor het Europees Monetair Stelsel (EMS). Uiteenlopende economische en politieke omstandigheden van de lidstaten, met name de hereniging van Duitsland, heeft geleid tot Groot-Brittannië definitief terug te trekken uit het Europees Monetair Stelsel (EMS) in 1992. Britse terugtrekking gereflecteerd en een voorbode zijn nadruk op onafhankelijkheid ten opzichte van het Europese vasteland, later weigert toe te treden tot de eurozone samen met Zweden en Denemarken.
Ondertussen werden de inspanningen om een gemeenschappelijke munteenheid te vormen en grotere economische allianties te sluiten, opgevoerd. In 1993 ondertekenden de meeste EG-leden het Verdrag van Maastricht, waarbij de Europese Unie (EU) werd opgericht. Een jaar later richtte de EU het Europees Monetair Instituut op, dat later de Europese Centrale Bank (ECB) werd.
Belangrijk
De primaire verantwoordelijkheid van de ECB, die in 1998 tot stand kwam, was het invoeren van één monetair beleid en rentetarief.
Eind 1998 hebben de meeste EU-landen unaniem hun rentetarieven verlaagd om de economische groei te bevorderen en zich voor te bereiden op de invoering van de euro. In januari 1999 werd een eenheidsmunt, de euro, geboren en werd deze door de meeste EU-lidstaten gebruikt. De Europese Economische en Monetaire Unie (EMU) werd opgericht, als opvolger van het Europees Monetair Stelsel (EMS) als de nieuwe naam voor het gemeenschappelijk monetair en economisch beleid van de EU.
Kritiek op het Europees Monetair Stelsel (EMS)
Onder het Europees Monetair Stelsel (EMS) konden wisselkoersen alleen worden gewijzigd als beide lidstaten en de Europese Commissie het eens waren. Dit was een ongekende zet die veel kritiek opleverde.
Met de wereldwijde economische crisis van 2008-2009 en de daaropvolgende economische nasleep werden aanzienlijke problemen in het fundamentele beleid van het Europees Monetair Stelsel (EMS) duidelijk.
Bepaalde lidstaten; Met name Griekenland, maar ook Ierland, Spanje, Portugal en Cyprus, kampten met hoge nationale tekorten die later uitgroeide tot de Europese staatsschuldencrisis. Deze landen konden niet hun toevlucht nemen tot devaluatie en mochten geen geld uitgeven om de werkloosheidscijfers te compenseren .
Vanaf het begin heeft het beleid van het Europees Monetair Stelsel (EMS) opzettelijk reddingsoperaties voor noodlijdende economieën in de eurozone verboden . Met vocale tegenzin van EU-leden met sterkere economieën, heeft de EMU eindelijk reddingsmaatregelen getroffen om hulp te bieden aan worstelende perifere leden.