Het Agency-probleem: twee beruchte voorbeelden
De zakenwereld is vol belangenconflicten. Deze vinden normaal gesproken plaats wanneer mensen of entiteiten hun persoonlijke belangen dienen in plaats van hun professionele verantwoordelijkheden na te komen. Simpel gezegd, er ontstaat een belangenconflict wanneer iemand zijn eigen persoonlijk gewin boven zijn eigen plichten jegens het bedrijf stelt. Een type conflict is het agency-probleem, waarbij zowel de agenten van een bedrijf als de directeurs betrokken zijn. Lees verder om meer te weten te komen over de basisprincipes van het agentschapsprobleem en twee van de beroemdste schandalen van deze soort.
Belangrijkste leerpunten
- Het agentschapsprobleem is een belangenconflict dat optreedt wanneer agenten de belangen van opdrachtgevers niet volledig vertegenwoordigen.
- De ondergang van Enron werd veroorzaakt doordat het management verliezen voor aandeelhouders en het grote publiek verborgen hield door middel van boekhoudkundige trucs.
- De zwendel van Bernie Madoff is een van de beroemdste voorbeelden van een Ponzi-plan, dat inspeelt op de vermoedens en angsten van consumenten over de banksector.
Wat is het probleem van het agentschap?
Het agentschapsprobleem is een belangenconflict dat optreedt wanneer agenten de belangen van opdrachtgevers niet volledig vertegenwoordigen. Opdrachtgevers huren agenten in om hun belangen te behartigen en namens hen op te treden. Vaak worden agenten ingehuurd om bedrijven in staat te stellen nieuwe vaardigheden te verwerven die de opdrachtgevers niet hebben of om werk te doen voor de investeerders van het bedrijf. In de zakenwereld wordt deze relatie vertegenwoordigd door het managementteam van een bedrijf en de aandeelhouders van het bedrijf. In andere gevallen is de agent het hoofd van een beleggingsonderneming, terwijl de investeerders de opdrachtgevers zijn.
Agentschapsproblemen komen vaak voor in fiduciaire relaties, waaronder die tussen trustees en begunstigden, en bestuursleden en aandeelhouders.
Investeerders profiteren van het succes van een bedrijf en verwachten dat uitvoerende medewerkers het beste belang van aandeelhouders nastreven. De leiders van het bedrijf hebben niet noodzakelijk dezelfde belangen als aandeelhouders. Hoewel ze misschien worden gedreven door het succes van het bedrijf, is de motivatie meestal anders, namelijk hun inkomen. Hoe succesvoller het bedrijf is, hoe meer ze waarschijnlijk zullen verdienen.
Deze agenten of werknemers, van gewone medewerkers tot bedrijfsleiders, kunnen allemaal mogelijk een verkeerde voorstelling van zaken geven over het bedrijf en handelen op manieren die worden beschreven door het principaal-agentprobleem, dat in de dagelijkse situaties in de financiële sector kan worden gezien evenals andere industrieën, waaronder de juridische wereld.
Het Enron-schandaal
Een bijzonder beroemd voorbeeld van het agentschapsprobleem is dat van raad van bestuur van het bedrijf zijn regelgevende rol in het bedrijf niet heeft vervuld en zijn toezichthoudende verantwoordelijkheden heeft afgewezen, waardoor het bedrijf zich in illegale activiteiten waagde. Het bedrijf ging ten onder na een boekhoudschandaal dat resulteerde in miljarden dollars aan verliezen.
Enron was ooit een van de grootste bedrijven in de Verenigde Staten. Ondanks dat het een miljardenbedrijf was, begon Enron in 1997 geld te verliezen. Het bedrijf begon ook veel schulden te maken. Uit angst voor een daling van de Special Purpose Vehicles (SPV’s) of Special Purpose Entiteiten (SPE’s) – wat resulteerde in verwarrende financiële overzichten.
De problemen begonnen zich te ontvouwen in 2001. Er waren vragen over de vraag of het bedrijf overgewaardeerd was, wat leidde tot een daling van de aandelenkoersen van meer dan $ 90 naar minder dan $ 1. Het bedrijf eindigde het indienen voor faillissement in december 2001 aanklachten werden tegen een aantal belangrijke Enron spelers waaronder de voormalige chief executive officer (CEO) Kenneth Lay, chief financial officer (CFO) Andrew Fastow, en Jeffrey Skilling, die werd uitgeroepen tot CEO in februari 2001, maar nam zes maanden later ontslag.
Bernie Madoff
Ponzi-schema’s vertegenwoordigen veel van de bekendere voorbeelden van het agency-probleem. De theorie van het bureau beweert dat een gebrek aan overzicht en afstemming van stimulansen in hoge mate bijdragen aan deze problemen. Veel beleggers vallen in Ponzi-schema’s omdat ze denken dat het nemen van fondsbeheer buiten een traditionele bankinstelling de vergoedingen verlaagt en geld bespaart.
Sommige Ponzi-schema’s profiteren gewoon van de vermoedens en angsten van consumenten over de banksector, ook al verminderen gevestigde financiële instellingen het risico door toezicht te houden en juridische praktijken af te dwingen. Deze investeringen creëren een omgeving waarin de consument er niet goed voor kan zorgen dat de makelaar handelt in het belang van de opdrachtgever. Veel voorbeelden van het agency-probleem doen zich voor buiten het toeziend oog van toezichthouders en worden vaak tegen beleggers gepleegd in situaties waarin toezicht beperkt of volledig onbestaande is.
De zwendel van Bernie Madoff is waarschijnlijk een van de meest opvallende voorbeelden van een Ponzi-plan. Madoff creëerde een uitgebreide schijnzaak die investeerders in 2009 uiteindelijk bijna $ 16,5 miljard kostte. Maar het is niet gemakkelijk te bepalen wanneer Madoff zijn investeerders begon te bedriegen. Het rendement dat hij zijn investeerders beloofde, was hoger dan wat de meeste investeringsmaatschappijen en banken destijds boden. Ze waren zo veelbelovend dat bijna al zijn investeerders de andere kant op keken. Madoff zette hun geld op een bankrekening en financierde aflossingsverzoeken met nieuw geïnvesteerd geld.
Zijn plan viel uiteen toen hij zijn investeerders niet meer kon betalenen bekende. Uiteindelijk werd Madoff strafrechtelijk vervolgd en veroordeeld voor zijn daden. Hij werd veroordeeld tot het uitzitten van een gevangenisstraf van 150 jaar en stierf in april 2021 op 82-jarige leeftijd achter de tralies.