Wat gebeurt er met de rentetarieven tijdens een recessie?
Rentetarieven spelen een sleutelrol in de economie en in het proces van de economische cyclus van expansie en recessie. Marktrente is het resultaat van de wisselwerking tussen vraag en aanbod van krediet. Ze vertegenwoordigen zowel de prijs van liquiditeit voor bedrijven als de voorkeuren voor huidige versus toekomstige consumptie door consumenten en spaarders, en vormen dus een belangrijke schakel tussen op papier gefinancierde financiering en de reële economische belangen van huishoudens en individuen.
Als zodanig zijn rentetarieven ook een belangrijk punt van zorg voor economische beleidsmakers en centrale banken – zowel in het algemeen als in het bijzonder in moeilijke economische tijden.
Wat er tijdens recessies met de rentetarieven gebeurt, is een product van de wisselwerking tussen al deze krachten, groepen en instellingen. Hoe dit zich in een bepaalde recessie afspeelt, hangt af van de doelen, keuzes en acties van deze spelers. In moderne tijden, met centrale banken en fiatgeld als universele normen, dalen de rentetarieven doorgaans tijdens recessies als gevolg van een grootschalig expansief monetair beleid.
Belangrijkste leerpunten
- Rentetarieven zijn een belangrijke schakel in de economie tussen investeerders en spaarders, maar ook tussen financiën en reële economische bedrijvigheid.
- Markten voor liquide kredieten functioneren net als andere soorten markten, volgens de wetten van vraag en aanbod.
- Wanneer een economie in een recessie terechtkomt, neemt de vraag naar liquiditeit toe terwijl het kredietaanbod afneemt, wat normaal gesproken zou resulteren in een stijging van de rentetarieven.
- Een centrale bank kan monetair beleid gebruiken om de normale krachten van vraag en aanbod tegen te gaan om de rentetarieven te verlagen. Daarom zien we dalende rentetarieven tijdens recessies.
Vraag en aanbod
De marktrente wordt bepaald door vraag en aanbod van uitleenbare gelden. Bedrijven vragen krediet om nieuwe investeringen en lopende operaties te financieren. Consumenten vragen ook krediet voor nieuwe aankopen en om hun uitgaven op doorlopende basis met hun inkomen te financieren. Deze middelen kunnen worden verstrekt uit spaargelden van huishoudens of uit nieuw krediet dat door banken is gecreëerd. De markt voor uitleenbare fondsen gedraagt zich in veel opzichten vergelijkbaar met elke andere markt waar veranderingen in vraag en aanbod de prijs veranderen – in dit geval de rentevoet.
Kredietcrisis
Het begin van een recessie wordt meestal gekenmerkt door een kredietcrisis – een toename van de vraag naar leningen, maar een afname van de bereidheid om te lenen.
Aan het begin van een recessie neemt de vraag naar liquiditeit toe meestal over de hele linie. Bedrijven zijn afhankelijk van krediet om hun activiteiten te dekken in het geval van dalende verkopen, consumenten gebruiken creditcards of andere kredietbronnen om het inkomensverlies te compenseren. Tegelijkertijd neemt het aanbod af, doordat banken de kredietverlening aan banden leggen. Ze doen dit om de reserves te vergroten als een manier om verliezen op wanbetalingen op leningen te dekken en omdat huishoudens spaargeld opnemen om de kosten van levensonderhoud te dekken wanneer hun banen en andere inkomsten opdrogen.
Net als bij elk goed in een markt, stijgen de prijzen sterk wanneer de vraag toeneemt en het aanbod afneemt. De normale verwachting is dus dat de rentetarieven zullen stijgen als de recessie begint.
Rol van de centrale bank
Een centrale bank, zoals de Amerikaanse Federal Reserve, kan de rentetarieven beïnvloeden door schuldinstrumenten te kopen en verkopenen het kredietaanbod in de economie te vergroten of te verkleinen. Tijdens een recessie probeert de Fed de rente meestal naar beneden te halen om leners – vooral banken – te redden en de economie te stimulerendoor het aanbod van beschikbare kredieten te vergroten.
De Fed koopt obligaties, meestal Amerikaanse staatsobligaties of obligaties van vergelijkbare hoge kwaliteit met een laag risico. Door dit te doen, injecteert het een gelijkwaardige hoeveelheid federale fondsenrente verlaagt- het tarief waartegen banken elkaar geld lenen om in de onmiddellijke liquiditeitsbehoeften te voorzien. Dit leidt op zijn beurt tot een instroom van nieuwe leningen, waardoor de rentetarieven dalen en bedrijven en particulieren de leningen krijgen die ze nodig hebben om aankopen te financieren en de normale bedrijfsactiviteiten voort te zetten.
De Federal Funds-rente – de rente die financiële instellingen betalen voor kortlopende leningen – heeft een directe invloed op de prime rate, de rente die banken aan hun beste klanten in rekening brengen.
Het eindresultaat is dat de uitbreiding van het kredietaanbod van de centrale bank de marktkrachten van vraag en aanbod tegenwerkt en de rentetarieven voor bedrijven en consumenten dalen tijdens de recessie. Hoewel het nieuw gecreëerde krediet een levensader is voor schuldafhankelijke bedrijven en kredietnemers, heeft het ook andere effecten.
Monetair beleid, rentetarieven en de reële economie
Het monetaire beleid van de centrale bank is een poging om een einde te maken aan vraag en aanbod, maar net als bij ander overheidsbeleid heeft het onbedoelde gevolgen.
Ten eerste ontmoedigen de lagere marktrente sparen, wat spaarders schaadt die nu een lager rendement ontvangen in ruil voor voorlopig afzien van hun eigen consumptie. Ten tweede, omdat dit betekent dat er minder wordt bespaard, worden de middelen voor wederverkoop die worden vrijgemaakt voor investeringen onder normale omstandigheden niet gerealiseerd.
Het nieuw gecreëerde krediet van de centrale bank stimuleert zowel bedrijven om meer middelen te gebruiken in hun investeringsprojecten als consumenten om tegelijkertijd meer middelen te verbruiken. Dit kan op de lange termijn voor extra problemen in de economie zorgen, zoals inflatie. Het zou zelfs de zaden kunnen zaaien voor een toekomstige recessie.
Speciale overwegingen
Beleidsmakers nemen vaak maatregelen om de economie te ondersteunen en groei te bevorderen in tijden van crisis. Deze maatregelen helpen om economische vertragingen en recessies te voorkomen. De Fed kondigde bijvoorbeeld plannen aan om individuele consumenten en bedrijven te ondersteunen om de economie te ondersteunen na de wereldwijde COVID-19-pandemie.
De Fed heeft een aantal belangrijke plannen opgesteld om de kredietstroom op de markt op gang te houden. Onder deze acties zijn:
- De aankoop van hypotheek gedekte effecten (MBS’en) om de marktwerking te ondersteunen
- Nieuwe financiering voor een bedrag van $ 300 miljard om meer krediet te verstrekken aan consumenten, bedrijven en werkgevers
- Het creëren van twee kredietfaciliteiten voor grote werkgevers: de bedrijfskredietfaciliteit voor de primaire markt en de bedrijfskredietfaciliteit voor de secundaire markt
- Totstandbrenging van de Termijn Asset Backed Securities Loan Facility, een derde kredietfaciliteit, om de kredietstroom naar bedrijven en consumenten te helpen
Om haar doelstellingen voor maximale werkgelegenheid en inflatie op lange termijn op 2% te houden, besloot de Fed dat de streefband voor de federal funds rate tussen 0% en 0,25% zou blijven. Vanaf november 2020 zouden de tarieven binnen deze bandbreedte blijven totdat er geschikte arbeidsmarktomstandigheden zijn. Het Federal Open Market Committee (FOMC) zei dat het trends en informatie en hun impact op de economie zal volgen.