24 juni 2021 14:44
Bruto binnenlands product (bbp) is een van de meest gebruikte maatstaven voor de output of productie van een economie. Het wordt gedefinieerd als de totale waarde van goederen en diensten die binnen de landsgrenzen in een bepaalde tijdsperiode worden geproduceerd – maandelijks, driemaandelijks of jaarlijks.
Het bbp is een nauwkeurige indicator van de omvang van een economie en het bbp-groeipercentage is waarschijnlijk de enige beste indicator voor economische groei, terwijl het bbp per hoofd van de bevolking nauw verband houdt met de ontwikkeling van de levensstandaard in de loop van de tijd.
Zoals Nobelprijswinnaar Paul A. Samuelson en econoom William Nordhaus het formuleerden:
Hoewel het bbp en de rest van de nationale inkomensrekeningen misschien mysterieuze concepten lijken, behoren ze echt tot de grote uitvindingen van de twintigste eeuw. “
Belangrijkste leerpunten
- Het bbp stelt beleidsmakers en centrale banken in staat te beoordelen of de economie krimpt of uitbreidt en snel de nodige maatregelen te nemen.
- Het stelt beleidsmakers, economen en bedrijven ook in staat om de impact van variabelen zoals monetair en fiscaal beleid, economische schokken en belasting- en uitgavenplannen te analyseren.
- Het BBP kan worden berekend via de uitgaven, inkomsten- of toegevoegde waarde-benadering.
- Het bbp is niet altijd vlekkeloos en houdt rekening met verschillende belangrijke factoren.
Waarom is het bbp belangrijk?
Samuelson en Nordhaus vatten het belang van de nationale rekeningen en het bbp netjes samen in hun baanbrekende leerboek ‘ Economie’. Ze vergelijken het vermogen van het BBP om een algemeen beeld van de toestand van de economie te geven met dat van een satelliet in de ruimte die het weer over een heel continent kan meten.
Het bbp stelt beleidsmakers en centrale banken in staat om te beoordelen of de economie krimpt of uitbreidt, of deze een boost nodig heeft of moet worden beteugeld, en of dreigingen zoals een recessie of ongebreidelde inflatie aan de horizon opdoemen.
De nationale inkomsten- en productrekeningen (NIPA), die de basis vormen voor het meten van het bbp, stellen beleidsmakers, economen en bedrijven in staat om de impact te analyseren van variabelen zoals economische schokken, zoals een piek in de olieprijs, en belasting- en uitgavenplannen voor specifieke subgroepen van een economie, evenals voor de algehele economie zelf.
Samen met beter geïnformeerde beleidsmaatregelen en instellingen hebben de nationale rekeningen sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog bijgedragen tot een aanzienlijke vermindering van de ernst van de conjunctuurcycli.
BBP-berekening
Het BBP kan worden berekend via de uitgavenbenadering – de som van wat iedereen in een economie in een bepaalde periode heeft uitgegeven – of de toegevoegde waarde, wordt gebruikt om het BBP per bedrijfstak te berekenen.
Op uitgaven gebaseerd bbp levert zowel reële (inflatie-gecorrigeerde) als nominale waarden op, terwijl de op inkomen gebaseerde bbp alleen in nominale waarden wordt berekend. De uitgavenbenadering is de meest gebruikelijke en wordt verkregen door de totale consumptie, overheidsuitgaven, investeringen en netto-export op te tellen.
BBP = C + I + G + (X – M)
waar:
- C = particuliere consumptie of consumptieve bestedingen ;
- I = zakelijke uitgaven;
- G = overheidsuitgaven;
- X = waarde van de export
- M = de waarde van de invoer.
Het bbp fluctueert als gevolg van de conjunctuurcyclus. Wanneer de economie een hoge vlucht neemt en het BBP stijgt, komt er een moment waarop de inflatiedruk snel toeneemt naarmate de arbeids- en productiecapaciteit bijna volledig worden benut. Dit brengt de centrale bank ertoe om een cyclus van verkrapt monetair beleid in gang te zetten om de oververhitte economie af te koelen en de inflatie te beteugelen.
Naarmate de rentetarieven stijgen, bezuinigen bedrijven en consumenten hun uitgaven en vertraagt de economie. De afnemende vraag leidt ertoe dat bedrijven werknemers ontslaan, wat het vertrouwen en de vraag van de consument verder aantast. Om deze vicieuze cirkel te doorbreken, versoepelt de centrale bank het monetaire beleid om economische groei en werkgelegenheid te stimuleren totdat de economie weer een hoge vlucht neemt. Afspoelen en herhalen.
Het consumentenvertrouwen heeft daarom een zeer grote invloed op de economische groei. Een hoog betrouwbaarheidsniveau geeft aan dat consumenten bereid zijn geld uit te geven, terwijl een laag betrouwbaarheidsniveau duidt op onzekerheid over de toekomst en onwil om geld uit te geven.
Bedrijfsinvesteringen zijn een ander cruciaal onderdeel van het bbp, aangezien ze de productiecapaciteit vergroten en de werkgelegenheid stimuleren. Ook de overheidsuitgaven zijn van bijzonder belang als onderdeel van het bbp wanneer zowel de consumentenuitgaven als de bedrijfsinvesteringen sterk teruglopen, bijvoorbeeld na een recessie. Ten slotte verhoogt een overschot op de lopende rekening ook het bbp van een land, aangezien (X – M) positief is, terwijl een chronisch tekort het bbp ondermijnt.
Nadelen van het BBP
Enkele punten van kritiek op het BBP als maatstaf voor de economische output zijn:
- Het houdt geen rekening met de ondergrondse economie: het bbp is afhankelijk van officiële gegevens, dus het houdt geen rekening met de omvang van de ondergrondse economie, die in sommige landen aanzienlijk kan zijn.
- Het is geografisch beperkt in een wereldwijd open economie : het bruto nationaal product (BNP), dat de output van de burgers en bedrijven van een bepaald land meet, ongeacht hun locatie, wordt in sommige gevallen als een betere maatstaf voor output dan het bbp beschouwd. Het BBP houdt bijvoorbeeld geen rekening met winsten die in een land worden verdiend door buitenlandse bedrijven die worden terugbetaald aan buitenlandse investeerders. Dit kan de werkelijke economische output van een land overschatten. Ierland had bijvoorbeeld een bbp van $ 210,3 miljard en een bnp van $ 164,6 miljard in 2012, waarbij het verschil van $ 45,7 miljard (of 21,7% van het bbp) grotendeels te danken is aan winstrepatriëring door buitenlandse bedrijven die in Ierland zijn gevestigd.
- Het legt de nadruk op economische output zonder rekening te houden met het economische welzijn: groei van het BBP alleen kan de ontwikkeling van een land of het welzijn van de burgers niet meten. Een natie kan bijvoorbeeld een snelle groei van het BBP doormaken, maar dit kan de samenleving aanzienlijke kosten met zich meebrengen in termen van milieu-impact en een toename van de inkomensongelijkheid.
Wereldwijde BBP-trends
Discussies over de groei van het BBP gaan steevast over in het verzengende groeitempo van China sinds het einde van de jaren zeventig en India vanaf de jaren negentig, na revitaliserende economische hervormingen.
Kleinere landen zoals de Aziatische tijgers Hong Kong, Singapore, Zuid-Korea en Taiwan – hadden vanaf de jaren zestig al een snelle economische groei doorgemaakt door exportdynamo’s te worden en zich te concentreren op hun concurrentiekracht. Maar China en India zijn erin geslaagd ondanks hun enorme bevolking, met een gemiddelde groei van het BBP van 10% in China sinds 1978, en een trager groeitempo in India waardoor honderden miljoenen mensen aan de greep van de armoede konden ontsnappen.
Hoewel de opkomende markten en ontwikkelingslanden sinds de jaren negentig sneller groeien dan de ontwikkelde wereld, zijn de verschillen in groeipercentages sinds het einde van de Grote Recessie begin 2009 kleiner geworden.
Zo noteerden de ontwikkelingslanden in 2011 gezamenlijk een bbp-groei van 6,2%, terwijl de ontwikkelde landen slechts met 1,7% groeiden. Tegen 2019 werd die kloof kleiner, waarbij het collectieve bbp van ontwikkelingslanden afnam tot 3,7%, terwijl het bbp van ontwikkelde landen stabiel bleef op 1,7%.
Door de COVID-19-pandemie die begin 2020 de wereldeconomie in beroering bracht, zijn de economische vooruitzichten voor zowel ontwikkelingslanden als ontwikkelde landen sterk gedaald tot negatieve groeicijfers.
Toekomstige BBP-verschuivingen
De Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) heeft in een in maart 2020 uitgebracht rapport de mogelijke impact van COVID-19 op de wereldeconomie besproken. Het is begrijpelijk dat de prognosticaties grimmig waren, aangezien ze opmerkten dat:
outputcontracties in China zijn over de hele wereld voelbaar, wat de belangrijke en toenemende rol weerspiegelt die China speelt in de wereldwijde toeleveringsketens, reizen en grondstoffenmarkten. Latere uitbraken in andere economieën hebben vergelijkbare effecten
Het rapport stelt verder:
De jaarlijkse bbp-groei zal naar verwachting dalen tot 2,4% in 2020 als geheel, van een al zwakke 2,9% in 2019, waarbij de groei mogelijk zelfs negatief zal zijn in het eerste kwartaal van 2020
Effectieve mitigatie zal naar verwachting leiden tot herstel van de wereldeconomie tot 3,75% in 2021. Een langdurigere uitbraak en verspreiding van coronavirus, vooral in de regio Azië-Pacific, Europa en Noord-Amerika, zou echter kunnen leiden tot een mondiaal bbp:
daling tot 1,5% in 2020, de helft van het verwachte percentage vóór de virusuitbraak.
Ervan uitgaande dat de wereld COVID-19 overleeft en de normale activiteit dan wordt hervat, lijken China en India, dankzij hun enorme omvang, onverbiddelijk op weg om op termijn ’s werelds grootste economieën te worden. De grootste en best geleide bedrijven in deze landen zullen het meest profiteren van economische expansie op de lange termijn.
Een belegger die aan deze groeivooruitzichten wil deelnemen, kan dit gemakkelijk doen via exchange-traded funds (ETF’s), zoals de iShares China Large-Cap ETF ( closed-end fonds dat werd geïntroduceerd in februari 1994 en dat enkele van de bekendste bedrijven van het subcontinent bezit.
Met behulp van BBP-gegevens
De meeste landen geven elke maand en elk kwartaal BBP-gegevens vrij. In de VS publiceert het Bureau of Economic Analysis (BEA) vier weken na het einde van het kwartaal een vervroegde publicatie van het bbp op kwartaalbasis en een definitieve publicatie drie maanden na het einde van het kwartaal. De BEA-releases zijn uitputtend en bevatten een schat aan details, waardoor economen en investeerders informatie en inzichten kunnen verkrijgen over verschillende aspecten van de economie.
De geavanceerde bbp-gegevens hebben de meeste impact op de markten, aangezien het de eerste momentopname is van hoe goed de economie presteert. Latere releases hebben een beperkte marktimpact, tenzij er een significante afwijking is van het vooruitgeschoven bbp-cijfer, aangezien er al een aanzienlijke hoeveelheid tijd is verstreken tussen het kwartaaleinde en deze releases.
De marktimpact kan ernstig zijn als de werkelijke cijfers aanzienlijk afwijken van de verwachtingen. De S&P 500 kende bijvoorbeeld een aanzienlijke daling op 7 november 2013, na berichten dat het Amerikaanse bbp in het derde kwartaal met 2,8% op jaarbasis was gestegen, vergeleken met de schattingen van economen van 2%. De gegevens voedden speculatie dat de sterkere economie ertoe zou kunnen leiden dat de Federal Reserve (Fed) haar enorme stimuleringsprogramma dat op dat moment van kracht was, zou terugschroeven.
Totale marktkapitalisatie in verhouding tot het bbp
Een interessante maatstaf die beleggers kunnen gebruiken om een idee te krijgen van de waardering van een aandelenmarkt, is de verhouding tussen de totale beurskapitalisatie en het bbp, uitgedrukt als een percentage. Het equivalent hiervan in termen van voorraadwaardering is de marktkapitalisatie ten opzichte van de totale verkoop (of inkomsten), wat per aandeel de bekende prijs-tot-verkoopverhouding is.
Net zoals aandelen in verschillende sectoren worden verhandeld tegen sterk uiteenlopende prijs / verkoopverhoudingen, zo handelen verschillende landen tegen beurskapitalisatie-tot-bbp-verhoudingen die letterlijk overal op de kaart liggen. Zo hadden de VS vanaf Q4 2019 een aandelenmarktkapitaal / bbp-ratio van 172%, terwijl China een ratio had van iets meer dan 139% en India een ratio van 75%.
Het nut van deze ratio ligt echter in het vergelijken ervan met historische normen voor een bepaald land. De VS hadden bijvoorbeeld eind 2015 een beurskapitalisatie / bbp-ratio van 136%, die eind 2019 opliep tot 172%. Gezien de stijging van de Amerikaanse aandelenmarkt tegen het einde van 2019 – en met het voordeel van achteraf – kunnen deze metingen worden gezien als zones van onderwaardering en overwaardering.
Het komt neer op
In termen van het vermogen om informatie over de economie in één getal over te brengen, kunnen maar weinig gegevenspunten het bbp en het groeipercentage ervan evenaren.