Aziatische financiële crisis
Wat was de financiële crisis in Azië?
De Aziatische financiële crisis, ook wel de “Aziatische besmetting” genoemd, was een opeenvolging van devaluaties van valuta en andere gebeurtenissen die begon in de zomer van 1997 en zich verspreidde over vele Aziatische markten. De valutamarkten faalden voor het eerst in Thailand als gevolg van het besluit van de regering om de lokale valuta niet langer aan de Amerikaanse dollar (USD) te koppelen. Munt daalt verspreidde zich snel door Oost-Azië, op zijn beurt waardoor beurs daalt, lagere opbrengsten import, en de overheid omwenteling.
Inzicht in de Aziatische financiële crisis
Als gevolg van de devaluatie van de Thaise baht daalde een groot deel van de Oost-Aziatische valuta met maar liefst 38 procent. Internationale aandelen daalden ook met maar liefst 60 procent. Gelukkig kwam de financiële crisis in Azië enigszins tot stilstand dankzij financiële tussenkomst van het Internationaal Monetair Fonds en de Wereldbank. De marktdalingen waren echter ook voelbaar in de Verenigde Staten, Europa en Rusland toen de Aziatische economieën ineenstortten.
Als gevolg van de crisis hebben veel landen protectionistische maatregelen genomen om de stabiliteit van hun valuta te waarborgen. Dit leidde vaak tot zware aankopen van Amerikaanse staatsobligaties, die door de meeste regeringen, monetaire autoriteiten en grote banken ter wereld als wereldwijde investeringen worden gebruikt. De Aziatische crisis leidde tot enkele hoognodige financiële en overheidshervormingen in landen als Thailand, Zuid-Korea, Japan en Indonesië. Het dient ook als een waardevolle casestudy voor economen die de verweven markten van vandaag proberen te begrijpen, vooral als het gaat om valutahandel en het beheer van nationale rekeningen.
Oorzaken van de financiële crisis in Azië
De crisis was geworteld in verschillende soorten industriële, financiële en monetaire verschijnselen. In het algemeen hebben veel hiervan betrekking op de economische strategie van door de export geleide groei die in de jaren voorafgaand aan de crisis in de ontwikkelende Oost-Aziatische economieën werd gevolgd. Deze strategie omvat nauwe samenwerking tussen de overheid en producenten van exportproducten, inclusief subsidies, gunstige financiële deals en een valutakoppeling aan de Amerikaanse dollar om een voor exporteurs gunstige wisselkoers te garanderen.
Dit kwam de groeiende industrieën in Oost-Azië ten goede, maar bracht ook enkele risico’s met zich mee. Expliciete en impliciete overheidsgaranties om binnenlandse industrieën en banken te redden; gezellige relaties tussen Oost-Aziatische conglomeraten, financiële instellingen en toezichthouders; en een overvloed aan buitenlandse financiële instroom met weinig aandacht voor potentiële risico’s, droegen allemaal bij aan een enorm moreel risico in de Oost-Aziatische economieën, waardoor grote investeringen in marginale en mogelijk ondeugdelijke projecten werden aangemoedigd.
Met de omkering van Plaza Accord in 1995 kwamen de regeringen van de VS, Duitsland en Japan overeen om te coördineren om de Amerikaanse dollar te laten stijgen ten opzichte van de yen en de Duitse mark. Dit betekende ook de appreciatie van Oost-Aziatische valuta’s die waren gekoppeld aan de Amerikaanse dollar, wat leidde tot grote financiële druk in deze economieën, aangezien de Japanse en Duitse export steeds concurrerender werd met andere Oost-Aziatische exporten. De export viel terug en de bedrijfswinsten liepen terug. Oost-Aziatische regeringen en aangesloten financiële instellingen vonden het steeds moeilijker om in Amerikaanse dollars te lenen om hun binnenlandse industrieën te subsidiëren en ook om hun valutakoppelingen te behouden. Deze druk kwam in 1997 tot een hoogtepunt toen ze de een na de ander hun pinnen verlieten en hun valuta devalueerden.
Reactie op de financiële crisis in Azië
Zoals hierboven vermeld, kwam het IMF tussenbeide door leningen te verstrekken om de getroffen Aziatische economieën – ook bekend als ” tijgereconomieën ” – te stabiliseren. Er werd ongeveer $ 110 miljard aan kortlopende leningen verstrekt aan Thailand, Indonesië en Zuid-Korea om hen te helpen hun economie te stabiliseren. Ze moesten op hun beurt strikte voorwaarden volgen, waaronder hogere belastingen en rentetarieven en een daling van de overheidsuitgaven. Veel van de getroffen landen begonnen in 1999 tekenen van herstel te vertonen.
Lessen die zijn getrokken uit de financiële crisis in Azië
Veel van de lessen die uit de financiële crisis in Azië zijn getrokken, kunnen nog steeds worden toegepast op situaties die zich vandaag de dag voordoen en kunnen ook worden gebruikt om problemen in de toekomst te helpen verlichten. Ten eerste moeten beleggers op hun hoede zijn voor zeepbellen in activa – sommige ervan kunnen uiteindelijk barsten en beleggers in de steek laten als ze dat eenmaal doen. Een andere mogelijke les is dat regeringen de uitgaven in de gaten houden. Elke door de overheid gedicteerde infrastructuuruitgaven zouden kunnen hebben bijgedragen aan de activabubbels die deze crisis veroorzaakten – en hetzelfde kan ook gelden voor toekomstige gebeurtenissen.
Modern geval van de Aziatische financiële crisis
De wereldmarkten hebben de afgelopen twee jaar sterk geschommeld, van begin 2015 tot het tweede kwartaal van 2016. Hierdoor vreesde de Federal Reserve de mogelijkheid van een tweede Aziatische financiële crisis. Zo veroorzaakte China op 11 augustus 2015 een schokgolf via de aandelenmarkten in de Verenigde Staten, toen het de yuan devalueerde ten opzichte van de USD. Dit zorgde ervoor dat de Chinese economie vertraagde, wat resulteerde in lagere binnenlandse rentetarieven en een grote hoeveelheid obligaties.
De lage rentetarieven van China moedigden andere Aziatische landen aan om hun binnenlandse rentetarieven te verlagen. Japan verlaagde bijvoorbeeld zijn toch al lage korte rente begin 2016 naar de negatieve cijfers. Deze langdurige periode van lage rentetarieven dwong Japan steeds grotere sommen geld te lenen om te beleggen in wereldwijde aandelenmarkten. De Japanse yen reageerde contra-intuïtief door in waarde te stijgen, waardoor Japanse producten duurder werden en de economie verder verzwakte.
De Amerikaanse aandelenmarkten reageerden met een daling van 11,5 procent tussen 1 januari en 11 februari 2016. Hoewel de markten het daaropvolgende jaar met 13 procent herstelden, volgde de volatiliteit gedurende de rest van 2016 totdat de effecten van deze situatie volledig verdwenen waren.