Beheer van staatsschuldrisico
Overheidsschulden zijn een van de oudste beleggingscategorieën ter wereld. Nationale regeringen geven al eeuwen obligaties uit, dus de risico’s zijn bekend. Tegenwoordig vormt staatsschuld een belangrijk onderdeel van veel institutionele beleggingsportefeuilles, en het wordt ook steeds populairder bij individuele beleggers. Dit artikel gaat in op de risico’s van staatsschulden en legt de technieken uit die beleggers kunnen gebruiken om veilig in deze markt te beleggen.
BELANGRIJKSTE LEERPUNTEN
- Een land met een negatieve economische groei, een hoge schuldenlast, een zwakke munt, weinig vermogen om belastingen te innen en een ongunstige demografie kan zijn schuld wellicht niet terugbetalen.
- Een regering kan besluiten haar schuld niet terug te betalen, ook al heeft ze daartoe de mogelijkheid.
- Kredietbeoordelingen voor landen zijn een goede plek om onderzoek te doen naar het risico op staatsschulden.
- Diversificatie is het andere primaire instrument ter bescherming tegen soevereine kredietrisico’s.
- Beleggingsfondsen en op de beurs verhandelde fondsen zijn aantrekkelijke opties om in staatsschulden te beleggen.
Soorten staatsschulden
Overheidsschulden kunnen worden onderverdeeld in twee brede categorieën. Obligaties die zijn uitgegeven door ontwikkelde economieën, zoals Duitsland, Zwitserland of Canada, hebben doorgaans een zeer hoge kredietwaardigheid. Ze worden als extreem veilig beschouwd en bieden relatief lage opbrengsten.
Obligaties van opkomende markten uitgegeven door ontwikkelingslanden vormen de tweede brede categorie van staatsschulden. Deze obligaties hebben vaak een lagere kredietwaardigheid dan de schulden van ontwikkelde landen, en ze kunnen zelfs als rommel worden aangemerkt. Omdat beleggers ze als riskant beschouwen, leveren obligaties uit opkomende markten vaak een hoger rendement op.
Amerikaanse staatsobligaties zijn technisch gezien staatsobligaties, maar dit artikel richt zich op de evaluatie van staatsobligaties van andere emittenten dan de Verenigde Staten.
Algemene factoren in het risico van staatsschulden
Mogelijkheid om te betalen
Het vermogen van een overheid om te betalen is een functie van haar economische positie. Een land met een sterke economische groei, een beheersbare schuldenlast, een stabiele munt, effectieve belastinginning en een gunstige demografie zal waarschijnlijk zijn schuld kunnen terugbetalen. Dit vermogen komt meestal tot uiting in een hoge kredietwaardigheid van de grote kredietbeoordelaars. Een land met een negatieve economische groei, een hoge schuldenlast, een zwakke munt, weinig vermogen om belastingen te innen en een ongunstige demografie kan zijn schuld wellicht niet terugbetalen.
Bereidheid om te betalen
De bereidheid van een regering om haar schuld terug te betalen is vaak een functie van haar politieke systeem of regeringsleiderschap. Een regering kan besluiten haar schuld niet terug te betalen, ook al heeft ze daartoe de mogelijkheid. Wanbetaling vindt meestal plaats na een regeringswisseling of in landen met een instabiele regering. Dit maakt analyse van politieke risico’s een cruciaal onderdeel van het beleggen in staatsobligaties. Ratingbureaus houden rekening met de bereidheid om te betalen en met het vermogen om te betalen bij de beoordeling van staatskrediet.
Een regering kan besluiten haar schuld niet terug te betalen, ook al heeft ze daartoe de mogelijkheid.
Specifieke risico’s op staatsschulden
Standaard
Er zijn verschillende soorten negatieve kredietgebeurtenissen waarvan beleggers op de hoogte moeten zijn, waaronder het in gebreke blijven van schulden. Een wanbetaling doet zich voor wanneer een lener zijn schuld niet kan of wil terugbetalen. Obligatiehouders ontvangen hun geplande rentebetalingen niet tijdens een wanbetaling, en ze krijgen vaak ook niet hun volledige hoofdsom terug. Obligatiehouders zullen vaak onderhandelen met een overheid om enige waarde voor hun obligaties te verkrijgen, maar dit is meestal een fractie van de initiële investering.
Herstructurering
Een schuldherstructurering vindt plaats wanneer een overheid die moeite heeft met het betalen van betalingen, opnieuw met haar schuldeisers onderhandelt over de voorwaarden van de obligaties. Deze veranderingen kunnen een lagere rente, een langere looptijd of een verlaging van de hoofdsom omvatten. Schuldenherstructurering wordt gedaan ten voordele van de obligatie- uitgever, dus het is bijna altijd ongunstig voor obligatiehouders. De belangrijkste uitzondering is wanneer een herstructurering een verwachte wanbetaling voorkomt.
Valuta-afschrijving
Een laatste negatieve ontwikkeling voor obligatiehouders is de waardevermindering van de valuta. Omdat het technisch gezien geen wanbetaling of een andere kredietgebeurtenis is, geven emittenten van staatsobligaties er vaak de voorkeur aan zich op te blazen uit de schulden. Terwijl binnenlandse consumenten te maken hebben met prijsinflatie, hebben buitenlandse investeerders te maken met devaluatie van de valuta. De devaluatie van vreemde valuta is meestal groter dan de binnenlandse inflatie wanneer een nationale overheid voor inflatie kiest. Wanneer de valuta van een land in waarde daalt, worden buitenlandse investeerders geconfronteerd met zowel lagere rentebetalingen als een lagere hoofdsom in termen van hun eigen valuta.
Manieren om te beschermen tegen staatsschuldenrisico
Onderzoek naar kredietwaardigheid
Er zijn verschillende instrumenten die een belegger kan gebruiken om zich te beschermen tegen soevereine kredietrisico’s. De eerste is onderzoek. Door te bepalen of een land in staat en bereid is te betalen, kan een belegger het verwachte rendement schatten en vergelijken met het risico. Kredietbeoordelingen voor landen zijn een goede plek om onderzoek te doen naar het risico op staatsschulden. Beleggers kunnen ook bronnen van derden gebruiken, zoals de Economist Intelligence Unit of het CIA World Factbook, om meer informatie over bepaalde emittenten te krijgen.
Diversificatie
Diversificatie is het andere primaire instrument ter bescherming tegen soevereine kredietrisico’s. Het bezit van obligaties die zijn uitgegeven door verschillende overheden in verschillende delen van de wereld, is de manier om diversificatie te bereiken binnen de markt voor staatsschulden. Een enkele negatieve kredietgebeurtenis voor één overheid zal een beperkte impact hebben op een gediversifieerde portefeuille. Beleggers kunnen hun valutadevaluatierisico ook diversifiëren door obligaties te bezitten die in verschillende valuta’s luiden.
Het komt neer op
Overheidsschulden kunnen een combinatie bieden van aanzienlijke veiligheid en relatief hoge opbrengsten. Beleggers moeten zich er echter van bewust zijn dat overheden soms niet in staat of bereid zijn om hun schulden terug te betalen. Dat maakt onderzoek en diversificatie uitermate belangrijk voor internationale schuldinvesteerders. In de praktijk is het voor de meeste individuele beleggers moeilijk om diepgaand onderzoek te doen naar staatsobligaties en een gediversifieerde portefeuille op te bouwen. Beleggingsfondsen en op de beurs verhandelde fondsen zijn aantrekkelijke opties om in staatsschulden te beleggen.