Obligatiemarkt
Wat is de obligatiemarkt?
De obligatiemarkt – vaak de schuldmarkt, vastrentende markt of kredietmarkt genoemd – is de verzamelnaam voor alle transacties en uitgiften van schuldbewijzen. Overheden geven doorgaans obligaties uit om kapitaal aan te trekken om schulden af te betalen of om infrastructurele verbeteringen te financieren.
Beursgenoteerde bedrijven geven obligaties uit wanneer ze bedrijfsuitbreidingsprojecten moeten financieren of lopende operaties moeten voortzetten.
Belangrijkste leerpunten
- De obligatiemarkt beschrijft in grote lijnen een marktplaats waar beleggers schuldbewijzen kopen die door overheidsinstanties of bedrijven op de markt worden gebracht.
- Over het algemeen gebruiken nationale overheden de opbrengsten van obligaties om infrastructurele verbeteringen te financieren en schulden af te lossen.
- Bedrijven geven obligaties uit om het kapitaal op te halen dat nodig is om hun activiteiten in stand te houden, hun productlijnen uit te breiden of nieuwe locaties te openen.
- Obligaties worden ofwel uitgegeven op de primaire markt, die nieuwe schulden uitrolt, ofwel op de secundaire markt, waar beleggers bestaande schulden kunnen kopen via makelaars of andere derde partijen.
- Obligaties zijn doorgaans minder volatiel en conservatiever dan aandelenbeleggingen, maar hebben ook een lager verwacht rendement.
Inzicht in obligatiemarkten
De obligatiemarkt is grofweg onderverdeeld in twee verschillende silo’s: de primaire markt en de secundaire markt. De primaire markt wordt vaak de “nieuwe uitgiftemarkt” genoemd, waar transacties strikt rechtstreeks plaatsvinden tussen de obligatie-emittenten en de obligatiekopers. In wezen levert de primaire markt de creatie op van gloednieuwe schuldbewijzen die nog niet eerder aan het publiek zijn aangeboden.
Op de secundaire markt worden effecten die al op de primaire markt zijn verkocht, vervolgens gekocht en op latere data verkocht. Beleggers kunnen deze obligaties kopen bij een broker, die optreedt als tussenpersoon tussen de kopende en verkopende partij. Deze secundaire marktkwesties kunnen worden verpakt in de vorm van pensioenfondsen, onderlinge fondsen en levensverzekeringspolissen, naast vele andere productstructuren.
Obligatiebeleggers moeten er rekening mee houden dat junk-obligaties, hoewel ze het hoogste rendement bieden, de grootste risico’s op wanbetaling met zich meebrengen.
Geschiedenis van obligatiemarkten
Obligaties worden veel langer verhandeld dan aandelen. Leningen die aan anderen toewijsbaar of overdraagbaar waren, verschenen in feite al in het oude Mesopotamië, waar schulden uitgedrukt in eenheden van korrelgewicht onder schuldenaars konden worden uitgewisseld. In feite gaat de geschiedenis van schuldbewijzen terug tot 2400 voor Christus;bijvoorbeeld via een kleitablet ontdekt in Nippur, het huidige Irak. Dit artefact registreert een garantie voor de betaling van graan en vermeldt de gevolgen als de schuld niet werd terugbetaald.
Later, in de middeleeuwen, begonnen regeringen staatsschulden uit te geven om oorlogen te financieren. In feite werd de Bank of England, ’s werelds oudste nog bestaande centrale bank, opgericht om geld in te zamelen om de Britse marine in de 17e eeuw weer op te bouwen door de uitgifte van obligaties. De eerste Amerikaanse staatsobligaties werden ook uitgegeven om het leger te helpen financieren, eerst in de onafhankelijkheidsoorlog van de Britse kroon, en opnieuw in de vorm van ” Liberty Bonds ” om fondsen te werven om de Eerste Wereldoorlog te bestrijden.
De markt voor bedrijfsobligaties is ook vrij oud. Vroege gecharterde bedrijven zoals de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) en de Mississippi Company gaven schuldinstrumenten uit voordat ze aandelen uitgaven. Deze obligaties, zoals die in de afbeelding hieronder, werden uitgegeven als “garanties” of “zekerheden” en werden met de hand geschreven aan de obligatiehouder.
Soorten obligatiemarkten
De algemene obligatiemarkt kan worden onderverdeeld in de volgende obligatieclassificaties, elk met zijn eigen set attributen.
Bedrijfsobligaties
Bedrijven geven om verschillende redenen bedrijfsobligaties uit om geld in te zamelen, zoals het financieren van lopende activiteiten, het uitbreiden van productlijnen of het openen van nieuwe productiefaciliteiten. Bedrijfsobligaties beschrijven doorgaans schuldinstrumenten op langere termijn met een looptijd van ten minste één jaar.
Bedrijfsobligaties worden doorgaans geclassificeerd als investment-grade of high-yield (of ‘ junk ’). Deze indeling is gebaseerd op de kredietwaardigheid die aan de obligatie en de emittent is toegekend. Een investment-grade is een rating die duidt op een obligatie van hoge kwaliteit met een relatief laag risico op wanbetaling. Standard & Poor’s en Moody’s gebruiken verschillende aanduidingen, bestaande uit de hoofdletters en kleine letters “A” en “B”, om de kredietkwaliteit van een obligatie te identificeren.
Ongewenste obligaties zijn obligaties met een hoger risico op wanbetaling dan de meeste obligaties die zijn uitgegeven door bedrijven en overheden. Een obligatie is een schuld of belofte om investeerders rentebetalingen te betalen, samen met het rendement van de geïnvesteerde hoofdsom in ruil voor het kopen van de obligatie. Ongewenste obligaties zijn obligaties die zijn uitgegeven door bedrijven die het financieel moeilijk hebben en een hoog risico lopen om in gebreke te blijven of hun rentebetalingen niet te betalen of de hoofdsom aan beleggers terug te betalen. Junk-obligaties worden ook wel hoogrentende obligaties genoemd, omdat het hogere rendement nodig is om het risico van wanbetaling te compenseren. Deze obligaties hebben een kredietwaardigheid lager dan BBB- van S&P, of lager dan Baa3 van Moody’s.
Overheidsobligaties
Nationaal uitgegeven staatsobligaties (of staatsobligaties ) lokken kopers door de nominale waarde die op het obligatiecertificaat vermeld staat, op de afgesproken vervaldatum uit te betalen, terwijl ze ook periodiek rentebetalingen doen. Dit kenmerk maakt staatsobligaties aantrekkelijk voor conservatieve beleggers. Omdat staatsschulden worden gedekt door een overheid die haar burgers kan belasten of geld kan drukken om de betalingen te dekken, worden deze in het algemeen beschouwd als het minst risicovolle type obligaties.
In de VS staan staatsobligaties bekend als Treasuries en zijn ze op dit moment verreweg de meest actieve en liquide obligatiemarkt. Een Treasury Bill ( T-Bill ) is een kortlopende schuldverplichting van de Amerikaanse overheid die wordt gedekt door het ministerie van Financiën met een looptijd van één jaar of minder. Een schatkistpapier ( T-note ) is een verhandelbaar schuldpapier van de Amerikaanse overheid met een vaste rente en een looptijd tussen één en tien jaar. Schatkistobligaties ( T-bonds ) zijn overheidsschuldbewijzen die zijn uitgegeven door de Amerikaanse federale overheid met een looptijd van meer dan 20 jaar.
Gemeentelijke obligaties
Gemeentelijke obligaties – gewoonlijk afgekort als ‘muni’-obligaties – worden lokaal uitgegeven door staten, steden, districten voor speciale doeleinden, districten van openbaar nut, schooldistricten, luchthavens en zeehavens die eigendom zijn van de overheid en andere overheidsinstanties die geld willen inzamelen om financiert verschillende projecten.
Gemeentelijke obligaties zijn doorgaans belastingvrij op federaal niveau en kunnen ook belastingvrij zijn op staats- of lokale belastingniveaus, waardoor ze aantrekkelijk zijn voor gekwalificeerde belastingbewuste beleggers.
Munis zijn er in twee hoofdtypen. Een algemene obligatie (GO) wordt uitgegeven door overheidsinstanties en wordt niet gedekt door inkomsten uit een specifiek project, zoals een tolweg. Sommige GO-obligaties worden gedekt door specifieke onroerendgoedbelasting; andere worden betaald uit algemene fondsen. Een inkomstenobligatie stelt in plaats daarvan de hoofdsom en rentebetalingen veilig via de uitgever of verkoop, brandstof, hotelbezetting of andere belastingen. Wanneer een gemeente is een leiding emittent van obligaties, een derde covers rente en aflossingen.
Door hypotheek gedekte obligaties (MBS)
MBS uitgiften, die bestaan uit gepoolde hypotheken op onroerend goed, worden vergrendeld door de verpanding van bepaalde door onderpand gedekte activa. De belegger die een door een hypotheek gedekt waardepapier koopt, leent in wezen geld aan huizenkopers via hun geldschieters. Deze betalen doorgaans maandelijkse, driemaandelijkse of halfjaarlijkse rente.
De MBS is een soort door activa gedekte beveiliging (ABS). Zoals overduidelijk werd tijdens de ineenstorting van de subprime-hypotheken van 2007-2008, is een door hypotheek gedekte zekerheid slechts zo solide als de hypotheken die er een back-up van maken.
Obligaties van opkomende markten
Dit zijn obligaties die zijn uitgegeven door overheden en bedrijven in opkomende markteconomieën. Deze obligaties bieden veel grotere groeimogelijkheden, maar ook een groter risico dan binnenlandse of ontwikkelde obligatiemarkten.
Gedurende het grootste deel van de 20e eeuw gaven landen met opkomende economieën slechts af en toe obligaties uit. In de jaren tachtig begon de toenmalige minister van Financiën Nicholas Brady echter een programma om mondiale economieën te helpen hun schuld te herstructureren door middel van obligatie-uitgiften, die meestal in Amerikaanse dollars luidden. Veel landen in Latijns-Amerika hebben deze zogenaamde Brady-obligaties in de loop van de volgende twee decennia uitgegeven, wat een opleving betekende in de uitgifte van schuldpapier van opkomende markten. Tegenwoordig worden obligaties uitgegeven in ontwikkelingslanden en door bedrijven in deze landen over de hele wereld, ook uit Azië, Latijns-Amerika, Oost-Europa, Afrika en het Midden-Oosten.
De risico’s van beleggen in obligaties van opkomende markten omvatten de standaardrisico’s waarmee alle schuldemissies gepaard gaan , zoals de variabelen van de economische of financiële prestaties van de emittent en het vermogen van de emittent om aan betalingsverplichtingen te voldoen. Deze risico’s worden echter vergroot door de potentiële politieke en economische volatiliteit van ontwikkelingslanden. Hoewel opkomende landen over het algemeen grote vooruitgang hebben geboekt bij het beperken van landenrisico’s of soevereine risico’s, valt niet te ontkennen dat de kans op sociaaleconomische instabiliteit in deze landen groter is dan in ontwikkelde landen, met name de VS.
Opkomende markten brengen ook andere grensoverschrijdende risico’s met zich mee, waaronder wisselkoersschommelingen en valutadevaluaties. Als een obligatie wordt uitgegeven in een lokale valuta, kan de koers van de dollar ten opzichte van die valuta uw rendement positief of negatief beïnvloeden. Wanneer die lokale valuta sterk is in vergelijking met de dollar, zal uw rendement positief worden beïnvloed, terwijl een zwakke lokale valuta de wisselkoers negatief beïnvloedt en het rendement negatief beïnvloedt.
Obligatie-indices
Net zoals de S&P 500 en de Russell-indices aandelen volgen, volgen en meten obligatie-indices van grote namen zoals de Bloomberg Barclays Aggregate Bond Index, de Merrill Lynch Domestic Master en de Citigroup US Broad Investment-Grade Bond Index de prestaties van bedrijfsobligaties. Veel obligatie-indices zijn lid van bredere indices die de prestaties van wereldwijde obligatieportefeuilles meten.
De Barclays (voorheen Lehman Brothers) Government / Corporate Bond Index, ook bekend als de ‘Agg’, is een belangrijke marktgewogen referentie- index. Net als andere referentie-indexen biedt het beleggers een standaard waaraan ze de prestaties van een fonds of effect kunnen beoordelen. Zoals de naam al aangeeft, omvat deze index zowel staats- als bedrijfsobligaties. De index bestaat uit schuldinstrumenten van beleggingskwaliteit met uitgiftes van meer dan $ 100 miljoen en looptijden van één jaar of meer. De Index is een referentie-index voor totaalrendement voor veel obligatiefondsen en ETF’s.
Obligatiemarkt versus aandelenmarkt
Obligaties verschillen op verschillende manieren van aandelen. Obligaties vertegenwoordigen schuldfinanciering, terwijl aandelenfinanciering voorraden. Obligaties zijn een vorm van krediet waarbij de lener (dwz de uitgever van een obligatie) de hoofdsom van de eigenaar van de obligatie plus aanvullende rente moet terugbetalen. Aandelen geven de aandeelhouder geen recht op enige terugbetaling van kapitaal, noch moet hij rente (of dividenden) betalen. Vanwege de wettelijke bescherming en garanties in een obligatie die terugbetaling aan schuldeisers voorschrijft, zijn obligaties doorgaans minder risicovol dan aandelen en hebben ze daarom een lager verwacht rendement dan aandelen. Aandelen zijn inherent riskanter dan obligaties en hebben dus een groter potentieel voor grotere winsten of grotere verliezen.
Zowel de aandelen- als de obligatiemarkten zijn over het algemeen erg actief en liquide. Obligatiekoersen zijn echter over het algemeen erg gevoelig voor renteschommelingen, waarbij hun prijzen omgekeerd evenredig variëren met renteschommelingen. Aandelenkoersen zijn daarentegen gevoeliger voor veranderingen in toekomstige winstgevendheid en groeipotentieel.
Voor beleggers die geen directe toegang hebben tot de obligatiemarkten, kunt u nog steeds toegang krijgen tot obligaties via op obligaties gerichte beleggingsfondsen en ETF’s.
Voordelen en nadelen van de obligatiemarkt
De meeste financiële experts bevelen aan dat een goed gespreide portefeuille een bepaalde allocatie naar de obligatiemarkt heeft. Obligaties zijn divers, liquide en hebben een lagere volatiliteit dan aandelen, maar leveren over het algemeen ook een lager rendement op in de loop van de tijd en brengen krediet- en renterisico’s met zich mee. Daarom kan het bezit van te veel obligaties op lange termijn te conservatief zijn.
Zoals alles in het leven, en vooral in de financiële wereld, hebben obligaties zowel voor- als nadelen:
Voordelen
-
Zijn over het algemeen minder riskant en minder volatiel dan aandelen.
-
Breed scala aan emittenten en soorten obligaties om uit te kiezen.
-
De markten voor bedrijfsobligaties en staatsobligaties behoren tot de meest liquide en actieve ter wereld.
-
Obligatiehouders hebben voorrang op aandeelhouders in geval van faillissement.
Nadelen
-
Een lager risico vertaalt zich gemiddeld in een lager rendement.
-
Het rechtstreeks kopen van obligaties is mogelijk minder toegankelijk voor gewone beleggers.
-
Blootstelling aan zowel kredietrisico (wanbetaling) als renterisico.
Veelgestelde vragen over de obligatiemarkt
Wat is de obligatiemarkt en hoe werkt deze?
De obligatiemarkt verwijst in grote lijnen naar de aan- en verkoop van verschillende schuldinstrumenten die zijn uitgegeven door verschillende entiteiten. Bedrijven en overheden geven obligaties uit om schuldkapitaal aan te trekken om activiteiten te financieren of groeimogelijkheden te zoeken. In ruil daarvoor beloven ze het oorspronkelijke investeringsbedrag plus rente terug te betalen. De mechanica van het kopen en verkopen van obligaties werkt op dezelfde manier als die van aandelen of andere verhandelbare activa, waarbij biedingen worden gekoppeld aan aanbiedingen.
Zijn obligaties een goede investering?
Zoals bij elke belegging, moet het verwachte rendement van een obligatie worden afgewogen tegen het risiconiveau. Hoe risicovoller de uitgevende instelling, hoe hoger het rendement dat beleggers zullen verlangen. Junk-obligaties betalen daarom hogere rentetarieven, maar lopen ook een groter risico op wanbetaling. Amerikaanse staatsobligaties betalen een zeer lage rente, maar lopen vrijwel geen risico.
Zijn obligaties een veilige investering?
Obligaties zijn doorgaans stabiele beleggingen met een lager risico die zowel de mogelijkheid bieden voor rente-inkomsten als voor koersstijging. Het wordt aanbevolen dat een gediversifieerde portefeuille enige allocatie naar obligaties heeft, met meer gewicht naar obligaties naarmate de tijdshorizon korter wordt.
Kunt u geld verliezen op de obligatiemarkt?
Ja. Hoewel ze niet zo riskant zijn als aandelen, fluctueren de obligatiekoersen gemiddeld en kunnen ze dalen. Als de rente bijvoorbeeld stijgt, zal zelfs de prijs van een obligatie met een hoge rating dalen. De gevoeligheid van de prijs van een obligatie voor renteveranderingen staat bekend als de duration. Een obligatie zal ook aanzienlijke waarde verliezen als de emittent in gebreke blijft of failliet gaat, wat betekent dat hij de initiële investering of de verschuldigde rente niet langer volledig kan terugbetalen.